Η εξειδίκευση των μέτρων που θα ρυθμίζουν τη ζωή μας από εδώ και στο εξής μας θυμίζει ότι η οικονομική καταστροφή που φέρνει η πανδημία δεν αποδίδεται τόσο στο lockdown, όσο σε αυτά που θα ισχύουν από εδώ και στο εξής. Και, πράγματι, η αναδιάταξη του σκηνικού αναμένεται να είναι σαρωτική.
Τα μέτρα, που επιβεβαιώνουν το πρόταγμα για δημόσια Υγεία ως ύψιστο αγαθό, οδηγούν σε μερική ή ολική καταστροφή μίας σειράς επιχειρήσεων που δεν καλούνται, απλώς, να επαναπροσδιορίσουν τη λειτουργία τους, αλλά και τα μαθηματικά. Διότι, απλούστατα, οι πράξεις δεν βγαίνουν. Οι περισσότερες επιχειρήσεις εστίασης για να επιβιώσουν χρειάζονται πληρότητα που προσεγγίζει το 100%. Πλέον κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Ένα γεμάτο μαγαζί στο νέο σύμπαν θα αντιστοιχεί σε ένα μισογεμάτο στο παλιό. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όσοι δεν περιορίσουν το λειτουργικό κόστος, απλώς θα κλείσουν. Αντίστοιχα και αρκετά ξενοδοχεία, κυρίως μικρά, δεν διαθέτουν χώρους και προσωπικό για να εφαρμόσουν τα μέτρα. Δεν θα ανοίξουν. Το ίδιο ισχύει και για τις μεγάλες μονάδες που, υποτίθεται, θα ανοίξουν τον Ιούνιο. Δεν είναι λίγοι οι ξενοδόχοι που δηλώνουν ότι θα κρατήσουν την επιχείρηση κλειστή καθώς για να βγει η σεζόν έπρεπε να εργάζονται από το Πάσχα των Καθολικών και μετά.
Πρόκειται για επιχειρήσεις πάνω στις οποίες «ακουμπά» το 30% του ΑΕΠ. Και είναι επιχειρήσεις που, ουσιαστικά, δεν τους λένε και πολλά οι ενισχύσεις για επανεκκίνηση. Πώς να εκκινήσει ξανά μία επιχείρηση όταν, εξ ορισμού, δεν θα είναι βιώσιμη για άγνωστο χρονικό διάστημα; Η κυβέρνηση μιλάει για μία νέα πραγματικότητα μέχρι τη διάθεση εμβολίου ή αποτελεσματικής φαρμακευτικής αντιμετώπισης του ιού. Κάτι τέτοιο μπορεί να χρειαστεί και χρόνια και κανένας επιχειρηματίας δεν μπορεί να χαράσσει στρατηγική με βάση ενδεχόμενα και εκτιμήσεις για εμβόλια ως το τέλος του χρόνου. Δεν μιλάμε, δηλαδή, για μία συγκυριακή κρίση με σαφή ημερομηνία λήξης, αλλά για μία εντελώς νέα κατάσταση στην οποία δεν ισχύουν τα δεδομένα του παλιού κόσμου. Δεν έχουμε να κάνουμε με μία απλή «παύση», αλλά με την ανάγκη αναδιάταξης ολόκληρων κλάδων προκειμένου να αντεπεξέλθουν στα νέα δεδομένα, να διασώσουν θέσεις εργασίας και να διατηρήσουν φοροδοτική ικανότητα που κοντά σε συνθήκες κανονικότητας.
Έρχονται πολύ σκληρές μέρες που, πιθανότατα, θα διεγείρουν φαινόμενα ενός νέου είδους κοινωνικού αυτοματισμού. Μετά το πρώτο σοκ θα έρθει η απελπισία και στο τέλος η οργή. Ανθρωποι που σήμερα αισθάνονται ικανοποιημένοι ως και υπερήφανοι για την εθνική επίδοση στην αντιμετώπιση της πανδημίας, δεν αποκλείεται αύριο να είναι θυμωμένοι και να απαιτούν κατάργηση των περιορισμών διότι «έτσι θα πεθάνουμε περισσότεροι».
Είναι οι ωδίνες από τη γέννηση ενός νέου κόσμου που θα ζήσει μέχρι να διατεθεί το εμβόλιο και ίσως επανατοποθετήσει τη δημόσια συζήτηση σε νέα βάση. Το ξεπερασμένο δίπολο μνημόνιο-αντιμνημόνιο, ή η παραδοσιακή αντιπαράθεση ανάμεσα σε Δεξιά και Αριστερά, ενδεχομένως να αντικατασταθούν από ένα νέο διπολισμό ανάμεσα σε περιορισμούς και ελευθερίες στην άσκηση και στη λειτουργία της οικονομικής δραστηριότητας. Και οι κοινοβουλευτικές μάχες του μέλλοντος μας θα γίνονται με τις γνωματεύσεις λοιμωξιολόγων να κατατίθενται στα πρακτικά.