Ενας άνθρωπος που γνωρίζω δέχθηκε τηλεφώνημα από την εργασία του με το οποίο του ανακοινώθηκε μείωση των αποδοχών του κατά 50%. «Για ένα τρίμηνο και μετά βλέπουμε, ελπίζω να το αποκαταστήσουμε», είπε ο εργοδότης. Με αυστηρά λογιστικά κριτήρια, ο εργοδότης είχε δίκιο. Αυτές τις ημέρες η επιχείρηση δεν πάει, απλώς, κατά διαόλου, κινδυνεύει η υπόσταση, το αντικείμενό της. Η ηθική του θέματος είναι άλλη κουβέντα.
Αλλά αυτή είναι μόνο μία μικρή ψηφίδα μπροστά σε αυτό που συμβαίνει. Ξαναζούμε τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης, με τα συμπτώματα μεγεθυμένα στη νιοστή, συμπυκνωμένα σε μερικές εβδομάδες. Εν προκειμένω, ο άνθρωπος που υφίσταται περικοπή μισθού, μπορεί και να ανήκει στους ευνοημένους των ημερών ή, τέλος πάντων, σε αυτούς που υφίστανται τις μικρότερες απώλειες. Οι οικονομικές επιπτώσεις της επιδημίας είναι τόσο μεγάλες, που δεν τις φτάνει η ματιά μας, δεν μπορούν να τις προσεγγίσουν οι συμβατικοί υπολογισμοί. Αν μάλιστα αυτή η κρίση είχε εκδηλωθεί πριν από μερικά χρόνια, η χώρα θα είχε κλείσει. Κανονικά. Με απόφαση ΟΗΕ, που λέει ο λόγος.
Το πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας κόβει την αλυσίδα και σκορπίζει τους κρίκους της. Κλειστά εμπορικά, απλήρωτοι εργαζόμενοι, φόροι, λογαριασμοί και ασφαλιστικές εισφορές. Οι πρώτοι μήνες της τουριστικής σεζόν χάθηκαν και κανένας δεν γνωρίζει αν και με ποιους όρους θα διασωθεί το υπόλοιπό της. Ναι, ασφαλώς και προηγείται η υγεία, για αυτό και είναι, ακόμα, μικρή η συζήτηση για τα οικονομικά. Μόνο που αυτό που συμβαίνει στο πεδίο της οικονομίας, περιγράφει την τέλεια καταιγίδα. Και εντάξει, οι πλούσιες χώρες έχουν τον τρόπο τους. Ρίχνουν ρευστό στην αγορά, το κράτος χορηγεί αποζημιώσεις, βάζει πλάτη για να κινηθεί ο τροχός. Οι υπόλοιποι τι κάνουν; Τι θα κάνουμε, ας πούμε, εμείς εδώ; Θα πούμε τον Μάιο ότι είμαστε, απλώς, τρεις μήνες πίσω; Δεν πάει έτσι. Ούτε βέβαια υφίσταται περίπτωση να καλυφθούν όλες οι απώλειες από τον ισχνό κρατικό κουμπαρά.
Αυτές τις ώρες στα επιστημονικά εργαστήρια δοκιμάζουν εμβόλια και φάρμακα για τον κορονοϊό. Αν δεν βρεθεί και κάτι καινούργιο για τα οικονομικά, μία ιδέα, ένα εργαλείο, μία νέα συνθήκη ανάταξης, η υφεσιακή κρίση θα τυλίξει την παγκόσμια οικονομία όπως ο κισσός το δέντρο – η πρώτη εκτίμηση κάνει λόγο για ύφεση 2% στην Ευρώπη.
To Eurogroup πήγε καλά. Πήγε πολύ καλά για την Ελλάδα με τη διεύρυνση του δημοσιονομικού χώρου. Ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος πήγε στην άκρη, οι επιπλέον δαπάνες για την αντιμετώπιση της κρίσης εξαιρούνται από τους δημοσιονομικούς στόχους, φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις μετακυλίονται στο προσεχές μέλλον. Το ερώτημα είναι πότε θα συνέλθει η οικονομία από όλο αυτό. Δεν υπάρχει βέβαιη απάντηση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτή τη φορά το κόστος δεν μπορεί να αναληφθεί από αδρανείς οικονομικές οντότητες.