Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας. Ξυπνάμε ένα πρωί και ακούμε από την τηλεόραση ότι το spread των ελληνικών ομολόγων ανέβηκε απρόσμενα και απότομα. Δεν δίνουμε και πολλή σημασία, κάτι μας θυμίζει αμυδρά αυτή η φράση, αλλά την προσπερνάμε. Επειτα από μία εβδομάδα, όμως, ξαναδιαβάζουμε ότι το spread δεν ανεβαίνει απλώς, αλλά εκτοξεύεται. Τι κάνουμε τότε;
Θα μου πείτε, «μα καλά, έτσι ξαφνικά θα γίνει αυτό;» Ε ναι, έτσι ξαφνικά. Λόγω κάποιας ξαφνικής διεθνούς εξέλιξης που πυροδότησε παγκόσμια ή ευρωπαϊκή οικονομική ανασφάλεια, λόγω της ανακοίνωσης ενός πανύψηλου πληθωρισμού εξαιτίας της ενέργειας, λόγω της ξαφνικής ώσμωσης πολλών επιμέρους παραγόντων που συσσωρεύονταν καιρό, λόγω, λόγω, λόγω… Ετσι δεν είχε γίνει άλλωστε και το 2009; Ξαφνικά, τα spreads των ελληνικών ομολόγων πήραν την ανηφόρα ή, τουλάχιστον, ξαφνικά το μάθαμε εμείς οι πολλοί και οι άσχετοι.
«Μα υπάρχει κυβέρνηση, υπάρχει ηγεσία στον τόπο» θα ξαναπείτε. Γιατί, το 2007-08-09-10 δεν υπήρχαν; Μια χαρά υπήρχαν και τα νούμερα κοίταζαν και τις διεθνείς εξελίξεις παρακολουθούσαν και λογιστικές αποτιμήσεις έκαναν και τους νόμους των αγορών ήξεραν. Κι όμως, ένα πρωί αυτά τα άτιμα τα spreads πήραν ξαφνικά την ανιούσα, με τόσο ανεξέλεγκτη φόρα, που θα νόμιζε κανείς ότι είχαν καβαλικέψει αερόστατο.
«Μα γιατί τα γράφεις αυτά τώρα;» θα αναρωτηθείτε, «τι σ’ έπιασε;». Συγγνώμη, δεν μάθατε ότι από μηδενικό που ήταν πέρυσι, αυτό τον καιρό το spread των ομολόγων μας έφτασε στο 2,4%; Λίγο η Ουκρανία, λίγο η ενεργειακή κρίση, λίγο τα υπερβολικά ποσά που ξοδεύτηκαν από το κράτος για την πανδημία, λίγο ο συνδυασμός όλων αυτών και άλλων τόσων αθέατων δεδομένων, οδήγησαν το spreadάκι μας σε ανοδικό σπιράλ.
Σαν γυμνοσάλιαγκας που βγήκε μέσα από το χώμα και πριν τον αντιληφθούμε, άρχισε να ανεβαίνει το δενδρύλλιο από την αθέατη πλευρά του. Ηδη έχει καλύψει δυο παλάμες απόσταση κι όλο ανεβαίνει. Και αν ξάφνου μεταμορφωθεί σε πίθηκο και πριν προλάβουμε να πούμε κύμινο φτάσει στην κορυφή, εκεί που παρεπιδημούν τα «σκουπίδια» των κρατικών τίτλων; Πάντως, από τα ψιλά των σομόν σελίδων των εφημερίδων, αρχίζουν να γίνονται πηχυαίοι τίτλοι κάτι δηλώσεις διεθνών «παραγόντων» διόλου ενθαρρυντικές. «Οι επενδυτές είναι όλο και λιγότερο διατεθειμένοι να κρατήσουν στα χέρια τους ομόλογα από χώρες της ευρωζώνης με υψηλό χρέος».
Βρε καλώς τα παιδιά! Κι εμείς που νομίζαμε ότι είχαν μπει στο χρονοντούλαπο της οικονομικής ιστορίας. Πάλι, δηλαδή, από την αρχή; Πάλι το χρέος, οι χρεοκοπίες, οι εποπτείες, τα μνημόνια, οι αγανακτισμένοι, οι Τσιπροκαμμένοι κ.λπ.; Δηλαδή, τέλος τα λαϊκά «φέρε-φέρε» και τα κρατικά «πάρε-πάρε» που μας είχε συνηθίσει η καταραμένη περίοδος της πανδημίας; Αντί, δηλαδή, να βγαίνουμε στους δρόμους για να μην επιστραφεί η επιστρεπτέα και για να αυξηθεί η επιδότηση στο ρεύμα, θα ξαραχνιάσουμε πάλι τις κρεμάλες και θα τρέχουμε στο Σύνταγμα για να κάψουμε το μπουρδέλο; Ωραία…