Όσοι μίλησαν τις τελευταίες μέρες με υπουργούς και με παράγοντες εντός του Μαξίμου, δεν μπορούσαν παρά να διαπιστώσουν ένα κάποιο σφίξιμο που όσο κι αν τα κυβερνητικά στελέχη προσπαθούσαν να το κρύψουν ήταν αδύνατο. Λογικό. Αν δεν νιώσει στριμωγμένη μια κυβέρνηση μετά από τέτοια καταστροφή, τότε πότε θα νιώσει; Μεταξύ μας τώρα, η κυβερνητική ιεραρχία είχε κομμάτι κακομάθει τα δυο τελευταία χρόνια. Σε αντίθεση με άλλες τυχερές εξουσίες που κατά καιρούς περνούσαν ανέφελα εξάμηνα ή και χρόνια, τούτη η κυβέρνηση κακόμαθε με την αντίστροφη φορά. Έπεφτε διαρκώς πάνω σε κρίσεις, τις οποίες κατά έναν μαγικό τρόπο έστρεφε υπέρ της. Ε, ναι, αλλά αυτό δεν θα συνεχιζόταν επ’ άπειρον.
Καμιά κυβέρνηση πουθενά στην υφήλιο δεν πέρασε όλη την θητεία της δίχως μεγάλες κρίσεις που κλόνισαν προσωρινά τον βηματισμό της. Ούτε υπήρξε ποτέ κυβέρνηση που όσο οργανωμένα κι αν λειτούργησε, δεν κατέγραψε μικρές ή μεγάλες αποτυχίες. Ακόμα κι αν συνωμοτήσει το σύμπαν ή η κλιματική κρίση εναντίον της, η αποτυχία χρεώνεται στην ομάδα εξουσίας. Δεν υπάρχει καταστροφή ή αστοχία για την οποίαν δεν φταίει κανείς ή που καταπλακώνει την αντιπολίτευση. Πάντα οι κυβερνήσεις την πληρώνουν.
Για να το πάω δε ως την άκρη, δεν υπάρχει κυβερνητικός μηχανισμός χιλιάδων ατόμων σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης, που μέσα στον τετραετή κύκλο του δεν θα πέσει πάνω σε σκάρτο στέλεχος, είτε στο πεδίο της διαχείρισης είτε της ηθικής. Το τελευταίο έχει αποφευχθεί προσώρας, απεύχομαι, λογικά όμως θα εμφανιστεί κι αυτό αργά ή γρήγορα. Σε γενικές γραμμές, παρά το υποκειμενικό ή το τυχαίο κάθε περίπτωσης, στο σύνολο μιας διακυβέρνησης αυτά είναι περίπου νομοτέλειες. Οπότε ουδείς, μηδέ του Μητσοτάκη εξαιρουμένου, τα αποφεύγει εντέλει.
Ειδικά στους δικούς μας καιρούς που η διάχυση της πληροφορίας και της παρα-πληροφορίας είναι αστραπιαία και ανεμπόδιστη, η έννοια της κυβερνητικής «ευθύνης» αποκτά τέτοιο εύρος που καταλήγει καθημερινό συνώνυμο της άσκησης εξουσίας. Ξεχνάμε ότι περάσαμε ένα ολόκληρο δίμηνο συλλογικής ενασχόλησης με μια ροπαλιά ενός αστυνομικού στο πόδι ενός πιτσιρικά στην πλατεία της Νέας Σμύρνης; Πούθε το λοιπόν να φυλαχτεί μια κυβέρνηση και τι να πρωτοπρολάβει; Και ποιος μπορεί μέσα στο φουρτουνιασμένο χάος της σοσιαλμιντιακής και τηλεοπτικής μας πραγματικότητας, να επιβάλει μιαν αξιολόγηση των γεγονότων ώστε να μην τσουβαλιάζονται αυθαιρέτως και να μην εξισώνονται τεχνηέντως οι πραγματικές καταστροφές από τις επουσιώδεις παρωνυχίδες; Κανείς.
Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν θα υπάρξουν κι άλλες κρίσεις και οικονομικοκοινωνικά δυστυχήματα, αυτά θα έρχονται διαρκώς και κατά κύματα και θα σκάνε στην εξώπορτα του Μαξίμου. Ούτε το ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα καταφέρει να τα αντιμετωπίσει όλα επιτυχώς. Όχι δεν θα τα καταφέρει. Το θέμα μας είναι αν μέσα σ’ αυτό τον κυκεώνα, θα διατηρηθεί μια κοινωνική πλειοψηφία, εν είδει κοινωνικής σπονδυλικής στήλης, που θα παραμείνει ικανή να κάνει τις οριστικές προσθαφαιρέσεις την ώρα που πρέπει. Αυτές που ορίζουν αν μια κυβέρνηση στο σύνολο της ήταν τελικώς καλή, μέτρια ή κακή. Και που θα κάνει το ίδιο για την αντιπολίτευση η οποία διεκδικεί την εξουσία.
Οι σημερινές κυβερνήσεις δεν έχουν αντιπάλους μόνο τις αλλεπάλληλες κρίσεις που ξεσπούν στα πιο απίθανα θέματα και με την πιο ασυνήθιστη βιαιότητα. Έχουν αντίπαλο και την συστηματική μεγέθυνση του επουσιώδους, σε βαθμό που απειλεί την κοινωνική ικανότητα αξιολόγησης της μεγάλης συνολικής εικόνας. Είναι τόσο σφοδρές οι καθημερινές χιονοστιβάδες φύρδην-μίγδην πληροφοριών και καταγγελιών, που ακόμα και πανίσχυρα δόγματα του παρελθόντος σαν το «είναι η οικονομία, ηλίθιε» μοιάζουν να αμφισβητούνται. Οι παμπάλαιοι νόμοι και οι σταθερές της καλής ή της κακής διακυβέρνησης, δοκιμάζονται.
Το «όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος» μοιάζει να ζει και να βασιλεύει. Με τον Μητσοτάκη να στήνει ταμπούρια στο διάβα του και τον Τσίπρα να στέλνει αέρα στα πανιά του. Καταδικαστήκαμε να ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς, κατά την διάσημη κινέζικη κατάρα. Με το «ενδιαφέροντες» να ορίζεται ως η υπεροχή του ειδικού στο γενικό, ως η κυριαρχία του δευτερεύοντος πάνω στο πρωτεύον, ως η επικάλυψη του αληθινού από το fake, ως η ισοπέδωση του ουσιώδους από το επουσιώδες… ως η διαρκώς μεγαλύτερη έλλειψη κοινής λογικής. Δεν έχει αναδειχθεί ακόμα νικητής στον πόλεμο, αλλά τα πράγματα στριμώχνονται. Κι άντε να βγάλει άκρη ο κανονικός άνθρωπος.