Την περασμένη Τετάρτη, στο τμήμα παραγωγής εργοστασίου μπαχαρικών στην Αττική, 13 εργαζόμενοι βρέθηκαν θετικοί στον κορονοϊό. Μια βδομάδα νωρίτερα μάθαμε για άλλους 114 θετικούς σε κονσερβοποιία στην Πέλλα. Στα μέσα Σεπτέμβρη βρέθηκαν 11 θετικοί σε εργοστάσιο στο Κορωπί, που στην συνέχεια αποδείχτηκαν πολύ περισσότεροι. Στα τέλη Αυγούστου διαπιστώθηκαν 14 μολυσμένοι σε εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης, ενώ στις αρχές Αυγούστου είχαν προκαλέσει σοκ τα 46 κρούσματα σε άλλη κονσερβοποιία στα Γιαννιτσά. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα.
Κάτι λοιπόν συμβαίνει στο προλεταριάτο αυτής της χώρας, που δεν είναι δα και η πλειοψηφία του εργατικού μας δυναμικού. Αποβιομηχανοποιημένη οικονομία είμαστε, στις υπηρεσίες το ‘χουμε ρίξει, σπάνια τα εργοστάσια εδώ κι εκεί, περισσότερα είναι τα βιομηχανικά κουφάρια σε χωράφια από τα φουγάρα που βγάζουν καπνό. Κι όμως ως φαίνεται, ο κορονοϊός δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση σε αυτό το αριθμητικά λειψό ελληνικό προλεταριάτο, εισβάλλοντας με πρωτοφανή βιαιότητα και μεταδοτικότητα στα λιγοστά του στέκια. Τι γίνεται ρε παιδιά;
Θα πουν κάποιοι ότι τα εργοστάσια είναι χώροι όπου πολλά άτομα εργάζονται μέσα σε σχετικά περιορισμένο χώρο, οπότε ο κορονοϊός βρίσκει ιδανικές συνθήκες μετάδοσης. Σύμφωνοι. Αλλά και στις κουζίνες των εστιατορίων συμβαίνει το ίδιο πράγμα και στα μεγάλα ξενοδοχεία και στα δημοτικά καταστήματα και στα υπουργεία ή στα ασφαλιστικά ταμεία. Εκατοντάδες υπάλληλοι δίπλα-δίπλα, κόσμος πάει κι έρχεται κάθε μέρα. Γιατί δεν ακούσαμε ως τώρα ότι οι μισοί ξενοδοχοϋπάλληλοι μιας τουριστικής μονάδας νοσούν ή οι μισοί υπάλληλοι ενός υπουργείου ή τα μισά παιδιά ενός σχολείου; Πως και το ακούμε κάθε βδομάδα για εργοστάσια;
Δεν θέλω να δικαιολογήσω τον «Ριζοσπάστη» που γράφει ότι ο καπιταλισμός εξοντώνει πρώτα τους εργάτες, ούτε να γίνω Λιάνα Κανέλη που φωνάζει στα κανάλια ότι ασχολούνται για ώρες με έναν σεφ που κόλλησε από απροσεξία και ξεχνούν εκατό εργάτες που μολύνονται λόγω εργοδοτικής αναισθησίας. Σκέφτομαι όμως ώρες-ώρες πως και η Λιάνα και ο «Ριζοσπάστης» έχουν δίκιο επί του προκειμένου. Μαζικοί εργασιακοί χώροι που ενώ υποτίθεται ότι τηρούν αυστηρά τα πρωτόκολλα, έχουν γιατρό που τους παρακολουθεί και υπόκεινται σε αλλεπάλληλους κρατικούς ελέγχους, δεν είναι νοητό να γίνονται εστίες υπερμετάδοσης του ιού. Έτσι απλά.
Να εξηγούμαστε, δεν γνωρίζω καμιά από τις εταιρείες που ως τώρα πρωταγωνίστησαν σ’ αυτή την θλιβερή ιστορία. Δεν ξέρω τις συνθήκες εργασίας εντός τους, τα μέτρα προστασίας που λαμβάνονται για το εργατικό δυναμικό τους (γενικώς και ειδικώς για τον κορονοϊό), δεν γνωρίζω τις συνθήκες υγιεινής των χώρων, την εργοδοτική συμπεριφορά, το τεχνολογικό τους επίπεδο ή την επάρκεια των εγκαταστάσεων τους. Εγώ συμπεραίνω εκ του αποτελέσματος ότι κάτι δεν πάει καλά σε όλον αυτό τον τομέα. Κάτι βρωμάει, να το πω λαϊκότερα.
Δεν θα υιοθετήσω εύκολα τις θεωρίες για μέτρα προστασίας που αποτελούν βιτρίνα πίσω από την οποία κρύβεται ένας εργασιακός μεσαίωνας, αλλά —συγχωρήστε με— δεν θα τις αποκλείσω κιόλας ελαφρά τη καρδία. Διότι το να αποτύχει μια βιομηχανική μονάδα στην προφύλαξη του δυναμικού της είναι λογικό, να αποτύχουν δυο μονάδες είναι υποφερτό, αλλά όταν εμφανίζεται ένα άρρωστο εργοστάσιο κάθε βδομάδα τότε κάτι συμβαίνει. Κάπου χωλαίνει το σύστημα κι ας μην είναι εμφανές πού.
Εγώ ένα πράγμα ξέρω. Ο κανονικός, σταθερός και ασφαλισμένος εργαζόμενος που έχει μια φυσιολογική προσωπική και οικογενειακή ζωή, αποτελεί στοιχείο εργασιακής και υγειονομικής ασφάλειας για το περιβάλλον του και για τον εργοδότη του. Αυτός και να κολλήσει, μόλις το μάθει, θα φροντίσει να μην μεταδώσει, δεν έχει λόγο. Τουναντίον, ο πρόσκαιρος, ο εποχικός, ο ανασφάλιστος και «μαύρος» εργαζόμενος, αυτός που απασχολείται κάτω από τα ραντάρ των νόμων και των ελέγχων, είναι ο κατ’ εξοχήν μεταδότης του ιού. Όχι γιατί το θέλει ο άνθρωπος, αλλά διότι οι συνθήκες εργασιακής και προσωπικής του ζωής τον μετατρέπουν σε ιδανικό αυτόχειρα.
Αυτός ο δύστυχος, ούτε επαρκή μέτρα προστασίας μπορεί να λάβει, ούτε την πρέπουσα ενημέρωση διαθέτει, ούτε περίθαλψη έχει, ούτε σε σπίτι με το δικό του δωμάτιο μένει, ούτε μπορεί να μείνει δεκατέσσερις μέρες καραντίνα απλήρωτος, ούτε εμπιστοσύνη στις κρατικές αρχές έχει. Αυτός θα μολυνθεί ευκολότερα, θα το συνειδητοποιήσει δυσκολότερα και η πρώτη του σκέψη θα είναι να το κρύψει. Υποψιάζομαι (και πληροφορούμαι σκόρπια από δω κι από εκεί) ότι αυτές οι περιπτώσεις ανθρώπων δεν είναι διόλου σπάνιες. Δεν ξέρω πόσους εργοστασιάρχες αδικώ με αυτές τις επισημάνσεις, πάντως όλους δεν τους αδικώ. Και αυτό το κράτος μας, ας επικεντρωθεί και εκεί, όχι μόνο στα γηροκομεία. Υπάρχει και αλλού πρόβλημα…