Την ημέρα του κυβερνητικού ανασχηματισμού κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο ένα δίπτυχο με τις πονηρά επιλεγμένες (ώστε να έχουν κάποιες, ανεπαίσθητες έστω, ομοιότητες) φωτογραφίες του Τρύφωνα Σαμαρά και της Κατερίνας Παπακώστα. Κάτω από τον κομμωτή έγραφε «Τρύφων με ΝΔ» και κάτω από τη νέα υφυπουργό Προστασίας του Πολίτη «Τρύφων με ΣΥΡΙΖΑ». Παραδέχομαι πως γέλασα, όσο και αν το αστείο ήταν τραβηγμένο από τα μαλλιά. Την ίδια στιγμή, επηρεασμένος κι εγώ από το κλίμα της εποχής που θέλει να δίνουμε σημασία στην πολιτική ορθότητα όχι μόνο όσων λέμε, αλλά και όσων σκεφτόμαστε, σκέφτηκα πως το «σχόλιο» ήταν σεξιστικό για την κυρία Παπακώστα. Αλλά και για τον κύριο Σαμαρά. Ετσι δεν είναι;
Λίγο αργότερα είδα μία άλλη φωτογραφία της κυρίας Παπακώστα, αυτή τη φορά με τη νέα υπουργό Προστασίας του Πολίτη Ολγα Γεροβασίλη, κάτω από την οποία διάβασα: «Η ασφάλεια είναι υπόθεση γυναικεία». Αυτό, είμαι σίγουρος, θα άρεσε περισσότερο στην υφυπουργό από την «ταύτισή» της με τον κομμωτή, όμως και πάλι, ως σχόλιο εμπεριέχει σεξισμό. Όχι; Και αυτά που γράφονται για τη νέα υφυπουργό Μακεδονίας – Θράκης Κατερίνα Νοτοπούλου; Αλλοι την αποκαλούν κλείνοντας πονηρά το μάτι (ή ποστάροντας το αντίστοιχο emoji) «η καθαρίστρια» σχολιάζοντας καυστικά την ανοδική πορεία της και άλλοι «τραβάνε το αυτί» όσων έχουν παρεκτραπεί και τους θυμίζουν πως –ντροπή!– πρέπει να αποτάξουμε τον σεξισμό.
Την ίδια στιγμή, σεξιστικά κρίνονται από ορισμένους τα σχόλια που ακολούθησαν την εμφάνιση του υπουργού Εθνικής Αμυνας Πάνου Καμμένου με ένα μικροσκοπικό μαγιό. Και τα σχόλια για την κολλημένη θαρρείς στον ώμο της πασμίνα της Λυδίας Κονιόρδου, για τους γοφούς του Αλέξη Τσίπρα, για τις αμφιέσεις και τις πόζες του ζεύγους Πατούλη… Μάστιγα, τελικά, ο σεξισμός στη σύγχρονη κοινωνία, όπως καθημερινά εκδηλώνεται και μέσα από τα αστεία μας; Ή μήπως, έχουμε φτάσει σε σημείο που δεν μπορούμε να πούμε μια κουβέντα, να κάνουμε λίγο χιούμορ, και αμέσως χαρακτηριζόμαστε σεξιστές;
Ας εξετάσουμε πιο ψύχραιμα το θέμα: Είναι πράγματι όλα αυτά τα αστεία που εύκολα αποκαλούνται σεξιστικά ενδείξεις κοινωνικού ρατσισμού; Της διαχρονικής ασθένειας που έχει μπολιάσει τη σκέψη μας, τον τρόπο με τον οποίο παρατηρούμε και κρίνουμε τους άλλους; Ή θύματα μιας κακώς εννοούμενης πολιτικής ορθότητας που επιβάλλεται ως μόδα και φοβούμενοι πως αν δεν αυτολογοκριθούμε ή αν δεν καταγγείλουμε όσους θεωρούμε πως παρεκτράπηκαν θα εμφανιστούμε στα μάτια του κόσμου σεξιστές, έχουμε αρχίσει να χάνουμε το χιούμορ μας; Για να καταλήξουμε στο τέλος να φοβόμαστε να σχολιάσουμε και να γελάσουμε;
Oμως, το χιούμορ (από το πιο λεπτό ως το πιο χοντροκομμένο) ως βασικό στοιχείο της ανθρώπινης επικοινωνίας είναι μηχανισμός σύνθετος, έκφραση πολυδιάστατη τα «συστατικά» της οποίας ποικίλουν και δεν είναι πάντα τα πιο «καθώς πρέπει». Ενα αστείο μπορεί να έχει σεξουαλικά υπονοούμενα, να παίζει με τα κουσούρια των ανθρώπων, να εκθέτει τις αδυναμίες, τις επιλογές και τις πράξεις τους, να είναι μαύρο και φαρμακερό, να γίνεται επιθετικό, να, να, να… Μπορεί να είναι καλού ή κακού γούστου, και (όπως όλα τα πράγματα) δεν μπορεί να μην υπόκειται σε κάποια όρια. Aλλο όμως να διακρίνουμε τη σάτιρα από τον κανιβαλισμό και άλλο να αξιολογούμε ένα αστείο, ένα σχόλιο, με αποκλειστικό κριτήριο το πόσο σεξιστικά μας φαίνονται, όπως εσχάτως γίνεται. Αντιμετωπίζοντάς τα μονοδιάστατα και εμμονικά, αντί να βελτιώνουμε το χιούμορ μας (αν αυτό είναι που χρειάζεται) και την κριτική σκέψη μας τα χάνουμε. Και αρχίζουμε δημιουργούμε ένα περιβάλλον όπου και το χιούμορ των άλλων φιμώνεται και διώκεται.