Αισθάνομαι την υποχρέωση να δώσω στη δημοσιότητα δύο σημαντικά κείμενα, όπως ζητεί από τα μέλη της η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών (με έδρα το Salzburg) στην οποία έχω την τιμή να ανήκω.
Το ένα υπογράφεται από τον καθηγητή Κλάους Μάιντσερ (Klaus Mainzer), πρόεδρο τής Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών και τον καθηγητή Φέλιξ Ούνγκερ (Felix Unger), επίτιμο πρόεδρο τής Ευρωπαϊκής Ακαδημίας. Το κείμενο τής Ακαδημίας είναι γραμμένο στα Αγγλικά, το παραθέτω εδώ μεταφρασμένο στα Ελληνικά:
«Αντιτιθέμεθα σθεναρά στην εισβολή και κατοχή ενός κυρίαρχου ευρωπαϊκού κράτους, όπως η Ουκρανία, από τις ένοπλες δυνάμεις τής Ρωσικής Ομοσπονδίας, κάτι που αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο. Δηλώνουμε την αλληλεγγύη μας προς τον ουκρανικό λαό και τους ουκρανούς συναδέλφους μας, μέλη τής Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών. Για την δημοκρατία και την ακαδημαϊκή ελευθερία! Ποτέ ξανά πόλεμος στην Ευρώπη!»
Το δεύτερο κείμενο είναι γραμμένο από ρώσους επιστήμονες και ρώσους δημοσιογράφους επιστημονικών θεμάτων μέσω τής Ευρωπαϊκής Ακαδημίας. Το αρχικό ρωσικό κείμενο έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και τα γερμανικά από επιστήμονες τής DESY και τής Max-Planck και φέρει τεράστιο αριθμό υπογραφών. Δίνω εδώ το αγγλικό κείμενο στο οποίο παραπέμπει η Ευρωπαϊκή Ακαδημία, μεταφρασμένο στα Ελληνικά:
«Εμείς, οι ρώσοι επιστήμονες και οι δημοσιογράφοι επιστημονικών θεμάτων, διαμαρτυρόμαστε έντονα για τις εχθροπραξίες που εξαπέλυσαν οι ένοπλες δυνάμεις τής χώρας μας στο έδαφος τής Ουκρανίας. Αυτό το μοιραίο βήμα οδηγεί σε τεράστιες απώλειες ανθρώπινων ζωών και υπονομεύει τα θεμέλια τού καθιερωμένου συστήματος διεθνούς ασφάλειας. Η ευθύνη για την πρόκληση ενός νέου πολέμου στην Ευρώπη βαρύνει εξ ολοκλήρου την Ρωσία.
Δεν υπάρχει λογική δικαιολογία γι’ αυτόν τον πόλεμο. Οι προσπάθειες να χρησιμοποιηθεί η κατάσταση στο Ντονμπάς ως πρόσχημα για την έναρξη στρατιωτικής επιχείρησης δεν είναι πιστευτές. Είναι σαφές ότι η Ουκρανία δεν αποτελεί απειλή για την ασφάλεια τής χώρας μας. Ο πόλεμος εναντίον της είναι άδικος και, ειλικρινά, παράλογος.
Η Ουκρανία υπήρξε και παραμένει μια χώρα κοντά μας. Πολλοί από μάς έχουμε συγγενείς, φίλους και συναδέλφους που ζουν στην Ουκρανία. Οι πατεράδες μας, οι παππούδες και οι προπαππούδες μας πολέμησαν μαζί κατά τού ναζισμού. Η εξαπόλυση ενός πολέμου για χάρη των γεωπολιτικών φιλοδοξιών τής ηγεσίας τής Ρωσικής Ομοσπονδίας, η οποία ελαύνεται από αμφίβολες ιστορικοσοφιστικές φαντασιώσεις, είναι μια κυνική προδοσία τής μνήμης τους.
Σεβόμαστε την ουκρανική κρατική υπόσταση, η οποία βασίζεται σε δημοκρατικούς θεσμούς που λειτουργούν πραγματικά. Αντιμετωπίζουμε την ευρωπαϊκή επιλογή των γειτόνων μας με κατανόηση. Είμαστε πεπεισμένοι ότι όλα τα προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ των χωρών μας μπορούν να επιλυθούν ειρηνικά.
Έχοντας εξαπολύσει τον πόλεμο, η Ρωσία καταδίκασε τον εαυτό της σε διεθνή απομόνωση, στην θέση μια χώρας – παρία. Αυτό σημαίνει ότι εμείς οι επιστήμονες δεν θα είμαστε πλέον σε θέση να κάνουμε σωστά την δουλειά μας: η επιστημονική έρευνα είναι αδιανόητη χωρίς πλήρη συνεργασία με συναδέλφους από άλλες χώρες. Η απομόνωση τής Ρωσίας από τον κόσμο σημαίνει περαιτέρω μια πολιτιστική και τεχνολογική υποβάθμιση τής χώρας μας, από πλήρη έλλειψη θετικών προοπτικών. Ο πόλεμος με την Ουκρανία είναι ένα βήμα στο πουθενά.
Με πολλή πικρία έχουμε συναίσθηση ότι η χώρα μας, η οποία συνέβαλε αποφασιστικά στην νίκη επί τού ναζισμού, έχει γίνει τώρα ο υποκινητής ενός νέου πολέμου στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Απαιτούμε την άμεση παύση όλων των στρατιωτικών επιχειρήσεων που στρέφονται κατά τής Ουκρανίας. Απαιτούμε σεβασμό τής κυριαρχίας και τής εδαφικής ακεραιότητας τού ουκρανικού κράτους. Απαιτούμε ειρήνη για τις χώρες μας».
Το κείμενο των ρώσων επιστημόνων είναι συγκλονιστικό στην αμεσότητά του. Με παρρησία (και επωνύμως) διακινδυνεύουν να πάρουν δημόσια θέση έναντι ενός πολέμου που άρχισε ως εισβολή σε μια ευρωπαϊκή χώρα η οποία ούτε στο ΝΑΤΟ ανήκει ούτε έχει καμία δύναμη να απειλήσει ή να επιβουλευθεί το μεγαθήριο που είναι η Ρωσία. Αν δε η εκλεγμένη κυβέρνηση τής Ουκρανίας βαρύνεται αποδεδειγμένα με πράξεις ανεπίτρεπτες για μια δημοκρατία, οι μεγάλες δυνάμεις (Ρωσία, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση κ.ά.) έχουν τον τρόπο τους ―όχι, βέβαια, με εισβολές και πόλεμο― να οδηγήσουν την ουκρανική κυβέρνηση σε ό,τι επιτάσσει μια πραγματική δημοκρατία.
Αλλά αυτό δεν γίνεται με εισβολή, με πόλεμο, με καταστροφές, με την ισοπέδωση μιας χώρας, με την ανεξέλεγκτη θανάτωση πολιτών και με ανθρώπινες απώλειες ένθεν κακείθεν. Ρώσοι και Ουκρανοί ―όπως επισημαίνουν οι ρώσοι επιστήμονες― έχουν αγωνισθεί μαζί εναντίον τού γερμανικού ναζισμού και έχουν θρηνήσει χιλιάδες ζωές από την παράνοια τού Χίτλερ. Οι Ελληνες ξέρουμε καλά από την κατεχόμενη Κύπρο τι θα πει «εισβολή» και «κατοχή» με την ανάλογη εχθρική εισβολή των Τούρκων, αυτών οι οποίοι και στην παρούσα συγκυρία ξαναπαίζουν τον ρόλο που έπαιξαν και στον αγώνα κατά τού ναζισμού, τον ρόλο τού «επιτήδειου ουδέτερου».
Η διεθνής κραυγή τής λογικής και τού ήθους των ρώσων επιστημόνων ότι «Δεν υπάρχει λογική δικαιολογία γι’ αυτόν τον πόλεμο» και ότι «Ο πόλεμος με την Ουκρανία είναι ένα βήμα στο πουθενά» τα λέει όλα.