Λίγες ώρες πια πριν αρχίσει η μετά εγκλεισμό εποχή και όλες κι όλοι προσπαθούν να κατανοήσουν, να σχεδιάσουν τη νέα τους ζωή σ’ αυτή την περίεργη, αχαρτογράφητη περίοδο, που μόλις ξεκινά. Οχι όλοι ακριβώς, όμως. Το δικαίωμα αυτό μάλλον αφαιρέθηκε από μια μεγάλη κατηγορία πολιτών, από τους καλλιτέχνες.
Οι κυβερνητικές προβλέψεις των προηγουμένων ημερών για την επιστροφή στην όποια κανονικότητα δεν περιείχαν κανένα σχέδιο, κανένα μέτρο για ένα ολόκληρο σύμπαν ανθρώπων, που καταδικάζεται σε απραξία. Μουσικοί, τραγουδιστές, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, χορευτές, συνθέτες, στιχουργοί, εικαστικοί, τεχνικοί, διοργανωτές, παραγωγοί και άλλες ποικίλες ειδικότητες του θεάματος –εκείνης δηλαδή της οικονομικής δραστηριότητας, που κυρίως ζει, τρέφεται αλλά και συνομιλεί με το κοινό– αποκλείστηκαν δια παραλείψεως από το δικαίωμα να υπάρξουν, να επιβιώσουν, μέχρι ν’ ακουστεί η είδηση για εμβόλιο ή φάρμακο του ιού.
Διαχρονικά οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζονταν ως «ψωνάρες» ή ως επικοινωνιακές γλάστρες από τους πολιτικούς αλλά σε αυτή τη συγκυρία το πράγμα αλλάζει. Δεν μιλάμε πια για διαγκωνισμό δημοσίων σχέσεων ή για υπερυψωμένα εγώ και φαίνεσθαι —μιλάμε για την επιβίωση του καλλιτεχνικού κόσμου και μόνον. Σκεφτείτε μη προβεβλημένο και με τον βασικό μισθό αμειβόμενο, με δυο παιδιά και νοίκι, που πιθανότατα δεν θα ξαναδουλέψει μέσα στο 2020, για να υπάρχει η πλήρης εικόνα του δράματος.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της η χώρα κατάφερε να έχει υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικό δυναμικό με ζηλευτές σπουδές και επιτεύγματα. Μετά από δέκα χρόνια Κρίσης όμως, όταν το πρώτο πράγμα που έκοψε ο μέσος θεατής ήταν το εισιτήριο θεαμάτων, έρχονται τώρα οι συνέπειες του ιού και η απρονοησία της πολιτείας, να οδηγήσουν σε αφανισμό το κομμάτι παραγωγής του πολιτισμού, που θα μπορούσε μετά τον τουρισμό, να είναι σήμα κατατεθέν μας.
Ναι, είναι και πρέπει να είναι αυτονόητος ο πλήρης σεβασμός στις επιστημονικές γνωματεύσεις για την αντιμετώπιση του κακού, που μας βρήκε και ουδείς θα μπορούσε να θέσει άλλη βάση συζήτησης πέρα από αυτές. Όμως σεβόμενοι πάντα την επιστήμη, ας αφήσουμε καταρχήν την ελληνική εφευρετικότητα, την φαντασία των καλλιτεχνών να δράσει και να προτείνει ασφαλείς τρόπους και χώρους, ασφαλείς ιδέες και προτάσεις.
Κι αν αποδειχθεί δύσκολο να βρεθούν τέτοιες λύσεις, έχουν ήδη οι αρμόδιοι στα χέρια τους σχέδια για ένα αξιοπρεπές ταμείο βοήθειας —και όχι ανεργίας— στους εργαζόμενους στο θέαμα-ακρόαμα(ας ελπίσουμε όχι με τον τρόπο που προβλέφθηκε για τους έρμους τους μουσικούς, που το 70% των επαγγελματιών δεν το δικαιούται τελικά).
Η απρονοησία φέρνει τρόμο και ο τρόμος θυμό, πάνω στην ώρα που είχαμε νιώσει κάπως πιο δίπλα, κάπως πιο κοντά. Αυτές τις δύσκολες σχεδόν 50 μέρες εγκλεισμού οι καλλιτέχνες με χίλιους τρόπους έκαναν αυτό που καλά ξέρουν: εξέπεμψαν τον λόγο της παρηγορίας, την χαρά της συνύπαρξης. Ποιος και γιατί έχει το δικαίωμα να τους «ανταμείψει» με αφανισμό και περιθωριοποίηση;