Υπάρχει μια παλιά γελοιογραφία του Quino, στην οποία ένας παχύσαρκος με την πετσέτα δεμένη γύρω απ’ τον λαιμό του τρώει το καταπέτασμα μπροστά σ’ ένα τραπέζι κατάφορτο με αστακούς, μακαρονάδες, γουρουνόπουλα και τούρτες. Η τηλεόραση απέναντί του λέει, «μην ξεχνάτε τα παιδιά της Αιθιοπίας που λιμοκτονούν». Κι εκείνος, έχοντας ένα χοιρινό μπούτι μπροστά στο στόμα του, απαντά: «Οσο πιο πολύ τα σκέφτομαι, τόσο πιο πολύ πεινάω».
Ποιος είπε ότι υποχρεωτικά η υπενθύμιση της πείνας που υπάρχει στον πλανήτη μάς κάνει λιγότερο κοιλιόδουλους; Ποιος είπε ότι η συνάντησή μας με τη βαριά αρρώστια μάς κάνει πιο σοφούς και πιο μετρημένους; Και ποιος είπε ότι η ακροβασία μας πάνω στο σύνορο του θανάτου μάς κάνει πιο εγκρατείς και πιο φιλοσοφημένους; Συμβουλή μου, μην πιστεύετε αυτά τα λεκτικά στερεότυπα.
Εχω γνωρίσει καθάρματα που ύστερα από ένα σοβαρό έμφραγμα, από το οποίο γλίτωσαν στο τσακ, επέστρεψαν στον περίγυρο και στη δουλειά τους δυο φορές πιο καθάρματα από όσο ήταν πριν. Κι ας είχαν ένα βαθιά σκοτεινιασμένο βλέμμα όσο καιρό έδιναν τη μάχη τους, σαν να ξανάβαζαν από την αρχή όλες τις προτεραιότητες της ύπαρξής τους. Η αναπόληση και ο αναθεωρητισμός τους είχε κρατήσει όσο και η εντατική στην οποία ήταν διασωληνωμένοι.
Eχω γνωρίσει γονείς που έσυραν με το ζόρι τους μηχανόβιους γιους τους στους διαδρόμους του ΚΑΤ και του Ασκληπιείου, για να δουν τους κομματιασμένους συνομήλικούς τους που ήταν ξαπλωμένοι στα κρεβάτια και να πάψουν να πατάνε το γκάζι. Κι άκουσα μετά, με τα ίδια μου τα αφτιά, το μουγκρητό της μηχανής των πιτσιρικάδων μόλις βγήκαν έξω, καθώς απομακρυνόταν με 200 χλμ. από το νοσοκομείο. Σαν να ήθελαν να φύγουν το συντομότερο απ’ τους διαλυμένους ή λες και ήθελαν να αποδείξουν πως –σε αντίθεση με τους ηττημένους– αυτοί ήταν και ζωντανοί και τροπαιούχοι.
Ο κορονοϊός θα κάνει σοφότερους τους ήδη σοφούς και προσεκτικότερους τους ήδη προσεκτικούς. Θα μετατρέψει σε τέρατα πειθαρχίας τους ήδη πειθαρχημένους και θα κλείσει στο σπίτι τους αυτούς που έτσι κι αλλιώς δεν το είχαν χούι να συγχρωτίζονται με εκατοντάδες άσχετους σε μαζικές συναθροίσεις. Αλλά για τους υπόλοιπους, μη βάζετε το χέρι σας στη φωτιά. Κι αν αυτή την περίοδο της ανόδου της επιδημίας ο τρόμος κυριαρχήσει προσωρινά ως συναίσθημα, μην ελπίζετε ότι αυτό θα κρατήσει για πολύ. Ούτε να ελπίζετε ότι θα επιβληθεί στα ήθη των μαζών σε τέτοιο μακροπρόθεσμο βαθμό, ώστε να μετατρέψει μια κοινωνία ελάχιστης (ως τώρα) ατομικής ευθύνης σε κοινωνία υπευθύνων.
Μπορεί να μοιάζω απαισιόδοξος, αλλά όπως η οικονομική κρίση δεν μας έκανε πιο ορθολογιστές, έτσι και ο κορονοϊός δεν θα μας κάνει μακροπρόθεσμα καλύτερους πολίτες. Μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχτούμε. Οι νυν περιορισμοί θα οδηγήσουν σε αυριανά ξεσπάσματα χαζής εξωστρέφειας και το σημερινό σφίξιμο στο στομάχι θα οδηγήσει σε αυριανά άκριτα ξεφαντώματα. Δεν αλλάζει ο Ελληνάρας από έναν ιό. Οσα δεν του έμαθε το σπίτι του μια ολόκληρη ζωή, δεν θα του το μάθει μέσα σε μια βδομάδα μια αρρώστια που δεν φαίνεται κιόλας. Μας θυμάμαι άλλωστε το 2004 με πόση υπομονή και πειθαρχία λιώναμε στο μποτιλιάρισμα, αφήνοντας ελεύθερη την ολυμπιακή λωρίδα, και με πόση ηδονή την επόμενη μέρα της τελετής λήξης κατακλύσαμε τις ΛΕΑ, τους λεωφορειόδρομους και τους παράδρομους, μήπως και μας πουν φλώρους και μαλάκες.