H Αν Σέξτον την εποχή που τιμήθηκε με το Pulitzer | HANDOUT
Απόψεις

Μας «ανήκουν» όσα λέμε με τον γιατρό μας;

Οι συζητήσεις μεταξύ ασθενή - θεραπευτή είναι ένα δύσκολο ηθικό και νομικό θέμα. Η βιογραφία της σπουδαίας ποιήτριας Ανν Σέξτον που βασίστηκε στις συνεδρίες με τον ψυχοθεραπευτή της αποτελούν τροφή για σκέψη τώρα που το ιατρικό απόρρητο αποκτά ρωγμές
Κώστας Μίντζηρας

To 1991 η Ντιάν Μίντλεμπρουκ, ποιήτρια και καθηγήτρια στο Στάνφορντ, έβγαλε το βιβλίο «Ανν Σέξτον, μια βιογραφία», που αφορά την σπουδαία και βραβευμένη με το Πούλιτζερ 1967 ποιήτρια και όπως είναι γνωστό αυτοκτόνησε το 1974 σε ηλικία 47 ετών.

Η βασανισμένη προσωπική πορεία της Σέξτον βιογραφείται από την Μίντλεμπρουκ έχοντας, μεταξύ άλλων, στη διάθεσή της απομαγνητοφωνημένο υλικό από πολύωρες συνεδρίες ψυχοθεραπείας της αυτόχειρος με τον γιατρό της Μάρτιν Τ. Ορν, ο οποίος στον πρόλογο της βιογραφίας εκθέτει σε έξι σελίδες τους λόγους που τον έκαναν να επιτρέψει την πρόσβαση στο -ούτως ή άλλως- εμπιστευτικό αυτό υλικό. Στο κείμενο αυτό ο ψυχίατρος εξιστορεί την μακρά (1956–1964) παρακολούθηση της Σέξτον και αναφέρεται στις προσπάθειες ενθάρρυνσής της να ασχοληθεί με την ποίηση, πράγμα που τελικά επιτυγχάνεται με την έκδοση το 1960 της πρώτης συλλογής της «Στο Μπέντλαμ κι εν μέρει πίσω», καθιστάμενη εμβληματική φυσιογνωμία στη λεγόμενη εξομολογητική ποίηση.

Η στενή σχέση της με τον Ορν αποκτά μεγάλη σημασία για την Ανν, πράγμα που εκμυστηρεύεται χωρίς δυσκολία προς κοντινά της πρόσωπα, όπως η Ανν Κλαρκ προς την οποία ομολογεί την άφατη απελπισία που της προκαλεί η επικείμενη αναχώρηση του Μ. Ορν στη Φιλαδέλφεια που εν πολλοίς σημαίνει και τη λήξη της ψυχοθεραπείας το 1964. (Γιάννης Αντιόχου, Εχγειρίδιο αυτοχειρίας, Γαβριηλίδης 2019).

Ο ψυχίατρος αναφέρεται σε προσπάθειες να κρατήσει και μετά την μετέγκατάστασή του επαφή με την ποιήτρια, που όμως δεν ευωδόθηκαν αφού δεν πήγε καλά η σχέση της με τον γιατρό που της σύστησε ενώ η επόμενη και τελευταία ψυχοθεραπεύτριά της για να την αναλάβει έθεσε, όπως σημειώνει ο ίδιος, όρο να διακοπούν οι συνεδρίες μαζί του. Οταν φτάνει στο κρίσμο σημείο (πρόσβαση στο απομαγνητοφωνημένο υλικό) ο γιατρός γράφει πως η κύρια σκέψη που πρυτάνευσε για να το πράξει ήταν να βοηθηθούν από τις πολύωρες συνεδρίες άλλοι ασθενείς με παρόμοια ζητήματα, στόχο που συστηματικά υπηρετούσε η Σέξτον κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Η ενέργεια του Μάρτιν Ορν προξένησε εύλογες αντιδράσεις μεταξύ των ψυχιάτρων, κατηγορηθείς πως ντρόπιασε το απόρρητο μεταξύ ασθενούς – θεραπευτή, πλήττοντας το αναγκαίο κύρος και την εμπιστοσύνη που πρέπει να τρέφουν οι ασθενείς προς τον γιατρό τους. Ο ψυχίατρος της Σέξτον αναφέρει πως για να δώσει την άδεια είχε εξασφαλίσει την άδεια της οικογένειας της ποιήτριας. Επ’ ευκαιρία του θανάτου του το 2000 γράφεται, μάλιστα, πως και η ίδια η Σέξτον είχε συμφωνήσει. Εκτός από το μέγα κι υπαρκτό ηθικό ζήτημα που προκύπτει, γεννάται κι ένα (πιθανώς δευτερεύον για κάποιους, αλλά εξ αντικειμένου σοβαρό) νομικό θέμα, αφού η προϋπόθεση για να δοθεί από τους συγγενείς ή και την ίδια την Σέξτον άδεια πρόσβασης στο υλικό αυτό είναι τα λεγόμενά της -κατά την διάρκεια των συνεδριών- να συνιστούν πνευματικό έργο, επί του οποίου αναγνωρίζεται δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας.

Οποια απάντηση και αν δοθεί τόσο στο δύσκολο ηθικό θέμα όσο και στη νομική φύση των συζητήσεων μεταξύ ασθενή – θεραπευτή δεν μπορεί, πάντως, να θίξει τη βαθιά, καταλυτική σχέση της ποιήτριας με τον γιατρό της που αποτυπώνεται χωρίς αμφιβολία στο ποίημα που του έχει αφιερώσει («You, doctor Martin»).