Υπάρχουν κάποια περίπτερα που είναι πρακτικά αδύνατο να κλείσουν το βράδυ. Ξέρετε, είναι εκείνα τα 24ωρα πολυκαταστήματα πεζοδρομίου με προϊόντα που καταλαμβάνουν πολλά περισσότερα τετραγωνικά από όσα αντιστοιχούν στο κλασικό περίπτερο. Οι ιδιοκτήτες τους τα έχουν καλύψει με μουσαμάδες, αλλά δεν μπορούν και να τα εγκαταλείψουν -μένει ένας υπάλληλος ως φύλακας. Αν σε ξέρει, θα σε εξυπηρετήσει διακριτικά, όπως τουλάχιστον συνέβη σε μένα.
Το μέτρο, βέβαια, είναι περιττό ως και ηλίθιο. Αν κάποιος θέλει σώνει και καλά να πιει, θα κάνει τις προμήθειες του λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Αυτοί που πλήττονται, πέρα από τους επαγγελματίες, είναι όσοι θέλουν να καλύψουν μία έκτακτη ανάγκη. Από τον πεινασμένο ξενύχτη μέχρι τον χαρμάνη που ψάχνει για τσιγάρα. Όταν επιβλήθηκε το lockdown το 24ωρα περίπτερο έστεκε ανοιχτό μέσα στη νύχτα σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Τώρα για να μην έχουμε lockdown, κλείνουμε τα περίπτερα. Κάτι δεν πάει καλά.
Τα περίπτερα δεν κλείνουν μόνο για να αποτραπεί η πώληση αλκοόλ και πασατέμπο (που ταιριάζει στην πλατεία), αλλά και για να σταλεί το μήνυμα του μαζέματος στο σπίτι. Είναι προφανές ότι αυτό το μήνυμα δεν μπορεί να φτάσει έτσι στον παραλήπτη του. Οι πλατείες γεμίζουν με κόσμο και ένα κομμάτι της νεολαίας θεωρεί ότι έτσι κάνει την αντίσταση του στο σύστημα, στις Αρχές, στην ίδια την πραγματικότητα. Ενδεχομένως δε, να μη βλέπαμε ποτέ τις εικόνες από τις πλατείες αν τα μπαρ συνέχιζαν τη λειτουργία τους και μετά τα μεσάνυχτα, πάντα σε ελεγχόμενο πλαίσιο. Στις πλατείες τους έχεις τον έναν πάνω στον άλλον. Στα μπαρ τους είχες καθιστούς και με αντισηπτικό πάνω στο τραπέζι. Βέβαια με το κλείσιμο των μπαρ αρκετοί πηγαίνουν σπίτι. Όμως πόσο αποτελεσματικό είναι αυτό όταν την ίδια στιγμή στήνονται στις πλατείες εστίες υπερμετάδοσης;
Ισχύει, λοιπόν, το προφανές. Το κράτος είναι αποτελεσματικό όταν εφαρμόζει οριζόντια και καθολικά μέτρα. Αλλά, όπως αποδείχθηκε, αυτή είναι η εύκολη δουλειά. Τα σύννεφα μαζεύονται όταν ζητείται από τους πολίτες να επιδείξουν πνεύμα ωριμότητας και συνεργασίας. Είναι λογικό να υπάρχει πάντα εκείνη η ποσόστωση που αρνείται να συνεργαστεί ή να πειθαρχήσει. Σε συνθήκες εύρυθμης κοινωνικής λειτουργίας αυτός ο κραδασμός απορροφάται εύκολα. Σε ακραίες συνθήκες υγειονομικής κρίσης, το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο από όσο δείχνει.
Η κοινωνική συμπεριφορά είναι ένα κομβικό στοιχείο στην παθογένεια της νόσου. Και αυτό το στοιχείο συνθέτει ορισμένες ιδιαιτερότητες αθέατων και συχνά μη αντιληπτών κοινωνικών συγκρούσεων. Ένας επιδημιολόγος θα μπορούσε να πει ότι παρακολουθούμε έναν εμφύλιο πόλεμο σε εξέλιξη -αυτοί που πειθαρχούν εναντίον όσων αγνοούν τα μέτρα. Ενας κοινωνιολόγος θα έλεγε ότι βλέπουμε την προβολή της κανονικής εικόνας μέσα από τα φίλτρα που βάζει η πανδημία. Ένας ψυχίατρος θα προσέγγισε από άλλη γωνία τη συμπεριφορά αυτών που μαζεύονται στις πλατείες. Όλοι τους όμως θα συμφωνούσαν ότι αυτό που συμβαίνει στις πλατείες ανάγεται στην αρχέγονη μάχη ανάμεσα στην ηλιθιότητα και στη λογική. Και πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις την ηλιθιότητα; Δεν μπορείς. Εκτός και αν γίνεις Κίνα, καταλύοντας στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα, κάτι που είναι επικίνδυνο πολιτικά, καταστροφικό οικονομικά και θα το υποστούν όλοι, όχι μόνο οι ηλίθιοι.
Είτε κλείσεις, λοιπόν, τα περίπτερα, είτε τα αφήσεις ανοιχτά, δεν πρόκειται να απαλλαγείς από τους επικίνδυνους ηλίθιους ή, αν θέλετε, την ανεμελιά της νιότης που, από μία ηλικία και μετά, την ταυτίζεις με την ηλιθιότητα, αφού κατά βάθος τη ζηλεύεις. Ας δώσουμε, λοιπόν, τη λευτεριά στα περίπτερα. Το κλείσιμο τους δεν προσφέρει τίποτα.