Στην οικονομία, κάθε παρέμβαση έχει θετικές και αρνητικές συνέπειες, άλλες ορατές, άλλες αφανείς. Συνήθως, όμως, στον δημόσιο διάλογο αξιολογούμε τις παρεμβάσεις βάσει ιδεολογικών προκαταλήψεων, φωτίζοντας κάποιες συνέπειες και υποτιμώντας άλλες. Γι’ αυτό οι αναλύσεις για την αύξηση του κατώτατου μισθού αντιμετωπίζονται με εύλογη καχυποψία εκατέρωθεν.
Σε πρώτη ανάγνωση, η αύξηση του κατώτατου μισθού (ΚΜ) είναι ένα μαγικό μέτρο: έχει ευεργετικές συνέπειες και για την κοινωνία και για την οικονομία.
Γιατί η αύξηση των μισθών οδηγεί σε αύξηση εισφορών και φόρων, με αποτέλεσμα την αύξηση των εσόδων του κράτους. Επιπλέον η αύξηση του ΚΜ προκαλεί αύξηση του ελάχιστου ποσού εισφορών των αυτοαπασχολούμενων, άρα επιφέρει επιπλέον αύξηση των κρατικών εσόδων.
Χωρίς αμφιβολία, λοιπόν, για τα δημόσια ταμεία και τα δημόσια οικονομικά είναι ένα ευνοϊκό μέτρο.
Η αύξηση του ΚΜ ωφελεί τους χαμηλά αμειβόμενους εργαζομένους και είναι πολλοί. Αρα, είναι μέτρο με θετικό κοινωνικό πρόσημο. Επιπροσθέτως, οι χαμηλά αμειβόμενοι εργαζόμενοι τείνουν να διοχετεύουν όλο το εισόδημά τους στην κατανάλωση. Γι΄ αυτό η αύξηση των εισοδημάτων τους θα έχει ευεργετική επίδραση στην κατανάλωση, στην οικονομία & στην ανάπτυξη. Άρα, τα έσοδα του κράτους θα ενισχυθούν περαιτέρω από τους έμμεσους φόρους της αυξημένης κατανάλωσης.
Με λίγα λόγια: η αύξηση του ΚΜ είναι μια κίνηση-ματ για την οικονομία και την κοινωνία. Υπάρχει μόνο ένα ερώτημα: τι μας σταματά, γιατί δεν αυξάνουμε κάθε δεύτερο μήνα τον κατώτατο μισθό κατά 10%, 20% ή και παραπάνω;
Η δεύτερη ανάγνωση! Αυτή μάς σταματά. Γιατί αν αύριο ανεβάσουμε τον κατώτατο μισθό στα 2.071€ -τόσος είναι στο Λουξεμβούργο- οι περισσότερες επιχειρήσεις θα κλείσουν, η ανεργία και η μαύρη εργασία θα εκτοξευτούν και η οικονομία θα διαλυθεί. Η ελληνική οικονομία θα διαλυθεί, όχι του Λουξεμβούργου. Η οικονομία του Λουξεμβούργου μπορεί και αντέχει, για αυτό άλλωστε και έχει υψηλό ΚΜ.
Μα, θα μου πείτε, ποιος μίλησε για τέτοιες τρελές αυξήσεις. Μόλις 650€ είναι ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα, ούτε καν ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης δεν εξασφαλίζει .
Απολύτως σύμφωνοι! Δεν το εξασφαλίζει. Ούτε είναι αυτός ο ρόλος του ΚΜ στην οικονομία και στην κοινωνία. Δεν ορίζει ο ΚΜ το εισοδηματικό όριο της αξιοπρεπούς διαβίωσης. Αλλιώς, τι να υποθέσουμε για τις έξι χώρες της ΕΕ που δεν έχουν κατώτατο μισθό – Ιταλία, Κύπρος, Αυστρία, Δανία, Φινλανδία, Σουηδία και πριν το 2014 ούτε η Γερμανία είχε ΚΜ.
Αναρωτιέστε ποιος είναι ο ιδανικός ΚΜ για την οικονομία και την κοινωνία; Το ίδιο αναρωτιέμαι κι εγώ. Δεν υπάρχουν ατράνταχτα πειστικά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα για το «ιδανικό» ύψος του. Και μόνο ένα είναι βέβαιο: ο ΚΜ δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το επίπεδο των μισθών, των εισοδημάτων, του κατά κεφαλήν ΑΕΠ μιας οικονομίας. Δε μπορεί ο μέσος μισθός να είναι 1.200€ και ο ΚΜ να είναι 1.100€.
Στην οικονομία, ένας αξιόπιστος τρόπος για να καταλάβουμε αν αρμενίζουμε στραβά είναι η σύγκριση με τους άλλους (Πίνακας Ι). Η ανταγωνιστικότητα άλλωστε –που δεν είναι το νεοφιλελεύθερο ιερό δισκοπότηρο αλλά ένας κρίσιμος παράγοντας ευημερίας- είναι σχετικό μέγεθος.
Πίνακας 1
Στον πίνακα Ι βλέπετε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάθε χώρας (στοιχεία 2017 από Eurostat εδώ – τα στοιχεία για το 2018 δεν είναι ακόμα διαθέσιμα), τον ετήσιο κατώτατο μισθό για το 2019 (Eurostat εδώ) και το λόγο ΚΜ/κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Η Ελλάδα το 2018 είχε τον 2ο ΚΜ της Ευρωζώνης σε όρους ΑΕΠ, πίσω από τη Γαλλία. Φέτος πέρασε στην 1η θέση – στην Ε.Ε είμαστε 2οι πίσω από τους Ρουμάνους. Και μη σας ξεγελούν οι μικρές διαφορές. Για να μειωθεί το 54% σε 50%, πρέπει ο ΚΜ να μειωθεί 8% και όχι 4%.
Το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα: αν κι έχουμε την υψηλότερη ανεργία απ΄ όλους, έχουμε και τον υψηλότερο ΚΜ απ’ όλους (σε όρους ΑΕΠ). Αυτό ακριβώς είναι η απόδειξη ότι αρμενίζουμε στραβά!
Στον πρωταθλητισμό που επιδίδεται η κυβέρνησή μας, προστίθεται άλλη μια πρωτιά για τη χώρα! Μαζί με τη συνταξιοδοτική δαπάνη, τη φορολογική επιβάρυνση, την ανεργία κ.ά.
Από μόνος του, λοιπόν, ένας σχετικά υψηλός ΚΜ όπως αυτός που έχει η Ελλάδα, δεν είναι πρόβλημα. Πρόβλημα γίνεται επειδή συνδυάζεται με πολλά ακόμα βαρίδια στην οικονομία. Και είναι πια ολοφάνερο, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ο τρόπος που κυβερνούν και νομοθετούν οι άνθρωποι που διαλέξαμε να κάνουν αυτή τη δουλειά. Θυσιάζουν την μακροπρόθεσμη ευημερία της κοινωνίας στο βωμό των βραχυπρόθεσμων κομματικών ωφελειών. Υπό τον μανδύα της κοινωνικής ευαισθησίας, εννοείται!
Πίνακας 2
Η τεκμηρίωση της γενναιόδωρης αύξησης του ΚΜ στη χώρα μας βασίστηκε στο παράδειγμα της Πορτογαλίας. Εκεί ο ΚΜ αυξήθηκε κατά 15% την τριετία 2015-2017. Ομως την ίδια περίοδο το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Πορτογαλίας αυξήθηκε κατά 14%. Αυτή η αιτιότητα αποσιωπείται. Η αύξηση του κατώτατου μισθού στην Πορτογαλία ήταν αποτέλεσμα της ανάπτυξης, της ανόδου του ΑΕΠ, όχι της εξόδου από το μνημόνιο. Λόγω της ανάπτυξης αυξήθηκε στην Πορτογαλία και ο κατώτατος και ο μέσος και ο ανώτερος μισθός.
Στο ίδιο διάστημα, η ελληνική οικονομία παρέμεινε στάσιμη εξαιτίας, κυρίως, των ολέθριων κυβερνητικών χειρισμών του 2015. Συνέπεια της οικονομικής στασιμότητας ήταν η καθήλωση όχι μόνο του κατώτατου αλλά και του μέσου μισθού και όλων των εισοδημάτων των πολιτών αυτής της χώρας. Πάντα στο όνομα της υπεράσπισης των λαϊκών συμφερόντων και των αδύναμων εδώ!