Δεν είναι λίγα τα χτυπήματα που έχει δεχθεί η Γαλλία από το Ισλαμικό Κράτος: H μαύρη Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2015 με το μακελειό στο Μπατακλάν και αλλού, η τρομακτική επίθεση στη Νίκαια τη 14η Ιουλίου, η σφαγή του ιερέα στη Ρουέν 13 μέρες μετά. Ασύμμετρα αντίποινα του ISIS για την επέμβαση στη Συρία, ένας φρικτός πόλεμος των πολιτισμών, μια δραματική αποτυχία της ενσωμάτωσης του μουσουλμανικού στοιχείου στη γαλλική κοινωνία, συνέθεσαν ένα πλαίσιο που εν όψει και των προεδρικών εκλογών του 2017, έφεραν τους Γάλλους έκθετους στον φόβο αλλά και στη ρατσιστική ρητορική της ακροδεξιάς.
Ο κόσμος είναι πια φοβισμένος απέναντι στο διαφορετικό. Και οι πολιτικοί σπεύδουν δυστυχώς να καλλιεργήσουν το κλίμα και να εκμεταλλευτούν τον φόβο. Ολα αυτά κατανοητά. Αλλά…
Τον περασμένο Ιούλιο το ισλαμικό μαγιό, το περίφημο μπουρκίνι, απαγορεύτηκε σε περισσότερες από 26 πόλεις της Νότιας Γαλλίας και την περασμένη εβδομάδα οι φωτογραφίες από μια γυναίκα που υπό το βλέμμα τριών αστυνομικών αφαιρούσε τη φαρδιά πουκαμίσα (μέρος του μπουρκίνι) της έκαναν τον γύρο του κόσμου και ήραν συζητήσεις για κάθε εκδοχή του «κατά πόσο»…
Κατά πόσο είναι δίκαιο; Δημοκρατικό; Πολιτικά ορθό; Προληπτικό μέσο ενάντια σε πιθανή τρομοκρατική επίθεση; Δεν είναι τίποτα απ΄όλα αυτά.
Ωστόσο η σύγχυση είναι μεγάλη στο εσωτερικό της χώρας ακόμα κι ο πρωθυπουργός, Μανουέλ Βαλς, μπερδεύει τα λόγια του μεταξύ δηλώσεων σε ΜΜΕ και facebook. Αλλοτε λέει πως δεν αρμόζει ένας τέτοιος νόμος στη Γαλλία κι άλλοτε πως η χώρα δεν μπορεί να δεχθεί να καταπιέζονται οι μουσουλμάνες με το μπουρκίνι για να κάνουν ένα μπάνιο στη θάλασσα.
Από την άλλη οργανώσεις για την καταπολέμηση της ισλαμοφοβίας αλλά και υπέρ των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων γυναικών στη Γαλλία εξανίστανται και ζητούν τα φώτα της δημοσιότητας με σχόλια όπως: «Αυτός ο νόμος προχωράει ένα ακόμη βήμα παραπέρα τον διχασμό σε σχέση με τους μουσουλμάνους μέσα στη Γαλλία» ή «Πόσοι αστυνομικοί χρειάζονται για να βγάλει τα ρούχα της μια γυναίκα;».
Κατ΄αρχάς για να βάλει ή για να βγάλει τα ρούχα της μια γυναίκα ‒όλες οι γυναίκες‒ εδώ και αιώνες αποφασίζουν οι άνδρες, διά του νόμου:
- Την περασμένη εβδομάδα στην παραλία των Καννών, οι αστυνομικοί υπαγόρευσαν τον νόμο στη λουόμενη που κοιμόταν με τη στολή της πάνω στην άμμο.
- Πριν από 60 χρόνια, στο έτερο στιγμιότυπο που εικονίζεται στο παρόν άρθρο, ο αστυνομικός υπαγόρευσε και πάλι τον νόμο για προσβολή της γυναικείας αιδούς στην κοπέλα με το μπικίνι.
- Αλλά και 50 χρόνια πριν από τη φωτογραφία με το μπικίνι, στις αρχές του 20ού αιώνα, οι αστυνομικοί στις προηγμένες χώρες της Δύσης υπαγόρευαν τον νόμο σε κάθε γυναίκα της οποίας ο ποδόγυρος άφηνε να φανούν τα παπούτσια.
- Στη Μέση Ανατολή επίσης, τη μαντήλα και τη μπούρκα ο νόμος τις υπαγορεύει. Ο θρησκευτικός νόμος, αυτός που επιχειρεί να ενώσει και να φανατίσει τους μουσουλμάνους εναντίον των «άθεων» Δυτικών – ως υπεύθυνων για όλα τα δεινά τους.
Δεν είναι απαραίτητα επιλογή των μουσουλμάνων γυναικών να φοράνε μαντήλα, όπου υπάρχει πιθανότητα να τις δει μάτι άλλου μουσουλμάνου. Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως να είναι. Σε πολλές όμως σίγουρα είναι προϋπόθεση για να μην εξοβελιστούν από την οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο. Επίσης είναι και θέμα προσωπικής ασφάλειας.
Οσο για το μπουρκίνι, όπως και η τουρνούρα, στα τέλη του 20ού αιώνα, είναι ένα είδος μόδας, με πρακτική σημασία. Το μπουρκίνι επιτρέπει στις μουσουλμάνες να κολυμπήσουν στη θάλασσα ή να βουτήξουν στην πισίνα, χωρίς να πνιγούν μέσα στους μανδύες. Δεν σχεδιάστηκε καν από μουσουλμάνα, κι όμως οι μουσουλμάνες το αγκάλιασαν, δεν το θεώρησαν «δάκτυλο των άθεων». Το φορούν επειδή τους επιτρέπει να μην αποκλείονται κοινωνικά όταν τα παιδιά τους ή τα αδέρφια τους πηγαίνουν για μπάνιο.
Αντίστοιχα την τουρνούρα, έναν αιώνα πριν οι Δυτικές γυναίκες τη φορούσαν για να διευκολύνουν την κίνησή τους με τα μακριά φορέματα και για να φαίνονται πιο χαριτωμένες. Αυτό το αστείο «πανωσήκωμα» στη φούστα, τις βοηθούσε να περπατάνε στον δρόμο χωρίς να λασπώνουν τις φούστες και τα φορέματα που πολύ δύσκολα καθαρίζονταν εκείνη την εποχή.
Οι Δυτικές για να απαλλαγούν απ΄όλα αυτά έπρεπε να μεσολαβήσει ένας παγκόσμιος πόλεμος και να γίνουν εργάτριες στα εργοστάσια. Ας μην το ξεχνάμε.
Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν, οι μουσουλμάνες καταπιέζονται. Ορισμένες ίσως συνηθίζουν να ζουν με αυτή την καταπίεση, άλλες όχι. Ορισμένες όταν βρεθούν σε Δυτική χώρα, πετάνε τις μαντήλες και φοράνε σορτς και τιραντάκια. Συνάντησα μια μεγάλη τέτοια παρέα από Τουρκάλες στη Ρόδο φέτος.
Ηταν τόσο χαρούμενες, τόσο ξέγνοιαστες, που πραγματικά τις έβλεπα και τις χαιρόμουν. Τίναζαν τα μαλλιά τους, έδειχναν τα σκουλαρίκια τους, περπατούσαν ανάλαφρα με τα σορτς και τα πέδιλά τους, το δέρμα τους μύριζε αρώματα και γυάλιζε από τις ενυδατικές κρέμες. Και οι άντρες τους που τις συνόδευαν ένιωθαν ωραία μ΄αυτή την ελευθερία. Δεν φαντάζομαι όμως να ήταν τόσο άνετοι όλοι τους πίσω στην Κωνσταντινούπολη…