Η «χωριατιά» και η «χωριατοσύνη» δεν δηλώνουν τον τόπο της καταγωγής αλλά μια συμπεριφορά ταυτόσημη με την κουτοπονηριά και την μικρόνοια: Πώς να ξεγελάσει κανείς τους άλλους δίχως να τον πάρουνε χαμπάρι• κρυφά κι αθόρυβα. Πώς ν’ αυγατίσει τα δικά του σε βάρος αλλωνών (είτε πρόκειται για βόλεμα προσωπικό, είτε για επιδόματα-μαϊμού, είτε απλώς για να ξεμοναχιάσει τα καναπεδάκια στο μπουφέ – τώρα που τα βρήκαμε, δος του να καταλάβει).
Η περίπτωση του συμπαθούς κατά τα άλλα Βύρωνα που καραδοκούσε λες, σαν έτοιμος από καιρό, να εκμεταλλευτεί προς όφελος τής οικογένειας την μονοήμερη ανάληψη της Προεδρίας του, αναδεικνύει αυτήν ακριβώς τη νοοτροπία : ενός μονίμως πειναλέου αρπακτικού. Όσο κι αν η εικόνα του αυτή τον αδικεί, όμως η συγκεκριμένη τακτική – που εκλαμβάνεται στα καθ’ ημάς σαν ‘ευφυία’ – χαρακτηρίζει τις τελευταίες δεκαετίες τη νεοελληνική πολιτική σκηνή.
Τι κι αν μετέφρασε τον κώδικα της ηθικής των Σαμουράι ο Πολύδωρας; Τι κι αν εντρύφησε στις αρχετυπικές αξίες των ευγενών της μακρινής Ιαπωνίας; «Στην ακεραιότητα και την ανωτερότητα, στη φιλαλήθεια και τον αλτρουισμό», καθώς διατείνεται ο Βύρωνας-μεταφραστής. Τίποτε δεν διδάχτηκε, φοβούμαι, από την ανιδιοτέλεια εκείνων.
Ίσα, ίσα, έσπευσε να επωφεληθεί με υστεροβουλία και με τον πιο χοντροκομμένο τρόπο. Καμία απολύτως σχέση με τη ξενάγηση που κάποτε μας έκανε στην Οδό των Σαμουράι και στον κόσμο του ιαπωνικού ιπποτισμού.
Να τι λείπει από την πλειονότητα των πολιτικών – όχι, βέβαια, απ’ όλους. Μια ενσυνείδητη αξιοπρέπεια, το φιλότιμο και ο ντρέτος λόγος, (ενώ τους περισσεύει η καπατσοσύνη και το θράσος). Απουσιάζει απ’ το πολιτικό δυναμικό η αρχοντιά ως απόρροια ουσιαστικής πνευματικότητας, η ψυχική ανωτερότητα, το ανοιχτό μυαλό. Η σκέψη των περισσότερων – όχι όλων φυσικά, το ξαναλέω –είναι δοσμένη ολόκληρη στο αλισβερίσι και στην ίντριγκα. Εξού και η ανακολουθία Θεωρίας και Πράξης. Λείπει το ελάχιστο εκείνο ίχνος μεγαλείου, που θα καλλιεργούσε έναν κώδικα προσωπικής ευπρέπειας και ευθιξίας.
Ελάχιστοι απ’ αυτούς έχουν μια φυσική ευγένεια• οι περισσότεροι συμπεριφέρονται με απληστία. Σαν αδηφάγα αρπακτικά. Του μικρού και ευτελούς συμφέροντος. Σ’ αυτό οφείλεται κι η απουσία ενός Οράματος: Εθνικού, Κοινωνικού, Πνευματικού. Η εδραιωμένη αυτή αντίληψη, μικρόψυχη και μίζερη, μετέτρεψε σταδιακά τη Βουλή από χώρο ιδεολογικής και κοινωνικής αντιπαράθεσης σε πεδίο συντεχνιακών διεκδικήσεων για τα προνόμια (εαυτών και συγγενών) που ξεπερνούν τη φαντασία του απλού πολίτη. Αντί για φορείς κοινωνικής και πολιτικής ανανέωσης έγιναν συστημικά όργανα εκμετάλλευσης θεσμών. Κανένα ενδιαφέρον για την Εκπαίδευση, για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό – στοιχεία που συγκροτούν την ταυτότητα ενός λαού.
Ο μολυσματικός ιός της αλαζονικής αυτοπεποίθησης και της χοντροκομμένης συμπεριφοράς που την αντλεί από την εξουσία του ο «πρώτος του χωριού», ο λεγόμενος και «αρχοντοχωριάτης», διοχετεύτηκε καθέτως ( όχι, ευτυχώς, καθολικώς) στον κορμό της Δημόσιας Διοίκησης, αφού πολλοί ανίκανοι, αποτυχημένοι ή αποτυχόντες να επανεκλεγούν, στη συνέχεια στελέχωναν Δημόσιες Υπηρεσίες και Οργανισμούς.
Αν όμως χρειάστηκαν κοντά 40 χρόνια να εδραιωθεί το καρκίνωμα αυτό στην πολιτική και κοινωνική ζωή, δεν θα μας πάρει – διερωτώμαι – μια δεκαπενταετία τουλάχιστον για να το εξαλείψουμε ; Υπομονή. Εκτός κι αν γίνει με κανένα πάταγο (πράγμα που ειλικρινά απεύχομαι).