Ενθουσιασμό. Μακάβριο θα πεις, αλλά όπως και να χει, ενθουσιασμό. Αυτό ένιωσα όταν πριν από λίγους μήνες το μάτι μου έπεσε τυχαία σε μια φευγάτη ιδέα Ιταλών designer. Το project τους λέγεται Capsula Mundi κι η ιδέα τους είναι απλή στη σύλληψη, απολύτως γήινη και κάπως παρηγορητική μπροστά στον φόβο του τίποτε που, για κάποιους από εμάς, είναι ταυτόσημο με τον θάνατο. Το σώμα, λένε, μετά το θάνατο, τοποθετείται σε εμβρυική στάση σε έναν σάκο και κατά την αποσύνθεσή του λειτουργεί σαν λίπασμα για ένα δέντρο. Και κάπως έτσι, αντί για απέραντα νεκροταφεία με ταφόπλακες, έχεις ένα δάσος και μαζί του την παρηγοριά μιας στοιχειώδους μεταθανάτιας ύπαρξης ως συστατικού ζωής, για εκείνους που μένουν πίσω να θρηνούν, να νοσταλγούν και να θυμούνται.
Αυτή η προοπτική σκαρφάλωσε αυτόματα στην κορυφή των μακάβριων προτιμήσεών μου, σε μια λίστα στην οποία ούτως ή άλλως η επιλογή της ταφής επιμένει να καταλαμβάνει την τελευταία θέση.
Η ιδέα των Ιταλών σχεδιαστών παραμένει βεβαίως ανεφάρμοστη, καθώς προσκρούει στην κείμενη νομοθεσία στη γειτονική χώρα (κι άλλωστε δεν έχω ιδέα αν θα μπορούσε να εφαρμοστεί για υγειονομικούς λόγους κι αυτό είναι ένα όριο, το μόνο ίσως, που πρέπει να γίνεται απολύτως σεβαστό). Σε κάθε περίπτωση, για τη χώρα τη δική μας, ούτε λόγος! Εδώ ακόμη συζητάμε για τα αποτεφρωτήρια, με την πολιτεία, πολύ βολικά, να πετά το μπαλάκι στους δήμους και τον κόσμο που κάνει αυτή την επιλογή να απολαμβάνει ένα (μετά)τελευταίο ταξίδι στη γειτονική Βουλγαρία πριν γίνει στάχτη.
Το θέμα, προφανώς δεν είναι η συγκεκριμένη ιδέα. Αυτή είναι απλώς η αφετηρία ενός γενικότερου προβληματισμού.
Περνάμε τη μισή μας ζωή με το ερώτημα «τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;» και δεν βρίσκεται κανείς να σου αναγνωρίσει το δικαίωμα να απαντήσεις στο ερώτημα «τι θέλεις να γίνεις όταν πεθάνεις;».
Υπάρχουν τουλάχιστον δύο «γιατί», εν προκειμένω. Το ρητορικό «γιατί πρέπει κάποιος να κάνει κουμάντο στο πως θα καταλήξει το κουφάρι μου» είναι το πρώτο. Κι είναι ρητορικό, γιατί η απάντηση έρχεται αβίαστα, αρκεί να στρέψει κανείς το βλέμμα σε όποια εκκλησία βρεθεί στο διάβα του και δίπλα στο σταυρό να βάλει νοερά μια κάλπη. Δεν βλέπετε τι συμβαίνει με τα αποτεφρωτήρια; Ο νομοθέτης εκχωρεί την άδεια στους Δήμους. Όμως πόσοι δήμαρχοι θα τα βάλουν με την εκκλησία; Μόνο ο Μπουτάρης τόλμησε και έκανε το πρώτο βήμα για τη δημιουργία εγκατάστασης στη Θεσσαλονίκη.
Το δεύτερο «γιατί» όμως, είναι υπαρξιακό. Κι οι υπαρξιακές αναζητήσεις απ’ τη φύση τους έχουν το βασανιστικό κακό να αφίστανται των γήινων. Αδυνατεί, λοιπόν, ο νους μου να επεξεργαστεί βάσει ποιας εξουσίας αποφασίζει κανείς για τη δική μου σχέση με την αιωνιότητα ή την ανυπαρξία. Στο κάτω κάτω, αν υπάρχει ένα στοιχείο αναντίρρητης κυριότητας του καθενός μας, απ τη μήτρα ως τον τάφο, αυτό είναι το σώμα μας. Και στο τέλος του ταξιδιού μας, το κουφάρι μας.