Eνα πρωί στο μακρινό 1981 οι εφημερίδες της εποχής κυκλοφόρησαν προαναγγέλλοντας όσα θα έλεγε ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ανδρέας Παπανδρέου στον πρωθυπουργό Γεώργιο Ράλλη, στη συνάντηση που θα είχαν λίγες ώρες αργότερα. Ο Ράλλης είδε νωρίς τις εφημερίδες και, θυμωμένος από ορισμένους τίτλους, όπως «Ράπισμα Ανδρέα σε Ράλλη» (από το βράδυ το ΠΑΣΟΚ είχε διοχετεύσει όσα θα έλεγε ο Ανδρέας την άλλη μέρα), ανέβαλε τη συνάντηση. Οι εφημερίδες έμειναν ξεκρέμαστες. Γκάφα ολκής.
Αρχίσαμε με αυτό το παράδειγμα για δύο λόγους. Πρώτον, για να υπογραμμίσουμε τον αρνητικό ρόλο των μέσων ενημέρωσης, όταν από επιπολαιότητα, βιασύνη ή σκοπιμότητα μεταδίδουν γεγονότα διαστρεβλωμένα, υπερβολικά ή και ανύπαρκτα. Και, δεύτερον, για να μην υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι αυτό το φαινόμενο είναι σημερινό. Δεν είναι. Απλώς σήμερα, με τη γιγάντωση του ηλεκτρονικού Τύπου, όπου κυριαρχεί ο ανταγωνισμός της βιασύνης, τα φαινόμενα είναι πολλά και επαναλαμβανόμενα. Και αυτός ο ανταγωνισμός δεν αφορά μόνο τα ΜΜΕ. Εχει επεκταθεί σε όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας ζωής: στην πολιτική, στην Αστυνομία, στη Δικαιοσύνη κ.ο.κ.
Αυτό που συνέβη με την «υπόθεση Ριχάρδος» είναι εντυπωσιακό, συνάμα δε και αποδεικτικό για το πού οδηγούν η βιασύνη και η επιπολαιότητα. Αλλά υπάρχουν και χειρότερα:
Παράδειγμα πρώτον: Ο Τσίπρας έσπευσε να εκμεταλλευθεί τις πρώτες εντυπωσιοθηρικές ανακοινώσεις της Αστυνομίας, καθώς η κυβέρνησή του θέλει πάση θυσία «επιτυχίες». Δεν είναι ό,τι χειρότερο ή επικίνδυνο έχουν κάνει ο ίδιος και υπουργοί του. Για παράδειγμα το 2014, λίγους μήνες πριν αναλάβει την πρωθυπουργία, απαντούσε με περισσή βιασύνη, επιθετικότητα και επιπολαιότητα σε οτιδήποτε προειδοποιητικό ερχόταν από τις Βρυξέλλες ή το Βερολίνο, χωρίς να συνυπολογίζει ότι θα τα βρει μπροστά του. Ετσι, τους πρώτους μήνες του 2015, υποχρεώθηκε να τα καταπιεί, αφού επέλεξε-και έπραξε σωστά – τον συμβιβασμό δια της κυβιστήσεως, για τον οποίο, μάλιστα, σήμερα επαίρεται.
Παράδειγμα δεύτερον: Η ΝΔ και ο Μητσοτάκης προσωπικά, με την παραμικρή αφορμή, εξαπολύουν μύδρους για την Συμφωνία των Πρεσπών, πιστεύοντας ότι, αν δεν περάσει από τη Βουλή, θα πληγεί ο Τσίπρας. Πρόκειται για εσφαλμένο και επιπόλαιο χειρισμό. Διότι, αν υποθέσουμε ότι η Συμφωνία δεν περάσει τώρα, θα μείνει σαν μεγάλο παλούκι για την επόμενη κυβέρνηση. Και τότε, αν η κυβέρνηση είναι η δική του, ο κ. Μητσοτάκης θα χρειαστεί να τα βάλει με Αμερικανούς και Ευρωπαίους για να μην την κυρώσει ή απλώς θα κάνει κι αυτός την δική του κυβίστηση. Η σημερινή αντιπολιτευτική του βιασύνη και σκοπιμότητα θα του στοιχίσει ακριβά, αν ο Τσίπρας, πονηρά σκεπτόμενος, αφήσει την κύρωση για την επόμενη Βουλή.
Παράδειγμα τρίτον, ένα κόμμα (υποτίθεται) προοδευτικό, το οποίο στο παρελθόν έχει συγκρουστεί με την υπερφίαλη τότε κεφαλή της Ιεραρχίας(θέμα ταυτοτήτων), σήμερα πολεμάει μια από τις λίγες σωστές αποφάσεις της κυβέρνησης Τσίπρα για τον, έστω άτολμο και δειλό, εξορθολογισμό των σχέσεων Κράτους-Εκκλησίας. Η κυρία Γεννηματά το μόνο που έδειξε να την νοιάζει σ’ αυτό το θέμα είναι η δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα των ιερέων, μπας και υστερήσει σε ψηφοθηρία από την, έτσι κι αλλιώς, παπαδοκρατούμενη ΝΔ.
Παραδείγματα τέταρτον και πέμπτον (δικά μας): τα κυβερνητικά φερέφωνα στο χώρο των μέσων ενημέρωσης αναπαράγουν αμέσως ό,τι (τους) σερβίρει η κυβερνητική προπαγάνδα χωρίς στοιχειώδη επεξεργασία. Χωρίς να υπολογίζουν τον κανόνα ότι μαζί με τα σκάνδαλα υπάρχει και πολλή σκανδαλολογία (έχει αποδειχθεί στο παρελθόν), δεν διστάζουν να κρεμάσουν στα μανταλάκια, ηλεκτρονικά και έντυπα, κάθε πρόσωπο της άλλη πλευράς, ακόμα και πρώην πρωθυπουργούς κι ας γνωρίζουν ότι στο τέλος θα διαψευσθούν. Δεν συνυπολογίζουν ότι αύριο μπορεί να κάνουν τα ίδια οι της άλλη πλευράς για πρόσωπα της σημερινής εξουσίας. Από την άλλη, μέσα ενημέρωσης που αντιπολιτεύονται την κυβέρνηση Τσίπρα χρησιμοποιούν ακόμα και καταφανώς ψευδή γεγονότα για να την πλήξουν. Για παράδειγμα, πόσες φορές ορισμένα προανήγγειλαν ότι «κόβονται οι συντάξεις», ενώ ήταν ολοφάνερο ότι οι Ευρωπαίοι είχαν αποφασίσει να κάνουν «δώρο» στην κυβέρνηση Τσίπρα την μη περικοπή τους; Οι εφήμερες εντυπώσεις και η σκοπιμότητα πάνω απ’ όλα.
Η υπόθεση Ριχάρδου, λοιπόν, είναι μεν εντυπωσιακό δείγμα βιασύνης, επιπολαιότητας και σκοπιμότητας, αλλά ούτε η μόνη είναι ούτε η πιο επικίνδυνη. Ειδικά οι πολιτικοί -όσοι κυβερνούν και όσοι σκοπεύουν να κυβερνήσουν- διαπράττουν μεγάλο ολίσθημα όταν χειρίζονται επιπόλαια και χάριν πρόσκαιρων εντυπώσεων σοβαρά ζητήματα που θα τα βρουν μπροστά τους. Για δε το δικό μας σινάφι, το δημοσιογραφικό, φαίνεται ότι δεν υπάρχει γιατρειά. Πέραν των προφανών σκοπιμοτήτων, ο άκρατος ανταγωνισμός, η βιασύνη και η συνακόλουθη επιπολαιότητα έχουν καταβαραθρώσει την αξιοπιστία.
Ετσι, λίγοι λαμβάνουν υπόψη τους αυτό που σοφά λέει η λαϊκή ρήση «όποιος βιάζεται σκοντάφτει». Κι ακόμη λιγότεροι είναι σε θέση να καταλάβουν την αξία αυτής της ρήσης του παλιού προέδρου των ΗΠΑ Ντουάιτ Αϊζενχάουερ: «Τα περισσότερα πράγματα που είναι επείγοντα δεν είναι σημαντικά. Και τα περισσότερα από τα σημαντικά δεν είναι επείγοντα».