Στα μέσα του Νοεμβρίου 2019 είχα την ευκαιρία να βρεθώ στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας προσκεκλημένη στο “Reykjavik Global Forum”, έναν παγκόσμιο θεσμό για τα ζητήματα ισότητας των φύλων.
Ο στόχος των διοργανωτών ήταν μία πραγματικά υπερσύγχρονη διοργάνωση, με σπουδαίους ομιλητές για τα ζητήματα της ισότητας των φύλων και μία εξίσου φιλόξενη διαμονή.
Ομως, μόνο φτάνοντας εκεί, δικαιώνονται οι προσδοκίες μίας άψογης διοργάνωσης, την ίδια στιγμή που ο επισκέπτης βιώνει τη μοναδική ενέργεια και ατμόσφαιρα της Ισλανδίας.
Ενός τόπου με μοναδικά γεωλογικά φαινόμενα που διαμόρφωσαν τη γη, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Με ενεργά ηφαίστεια και πηγές που αναβλύζουν ασταμάτητα καυτό νερό και υδρατμούς από τα έγκατα της γης. Με μεγαλοπρεπείς καταρράκτες και μικρά χωριά πάνω σε γη που κάποτε ήταν κομμάτι του βυθού του ωκεανού.
Μία χώρα μικρή, με περίπου 360.000 κατοίκους, με ανοικτή οικονομία και εντυπωσιακά υψηλούς οικονομικούς δείκτες που αντιμετώπισε και ξεπέρασε γρήγορα και αποτελεσματικά την οικονομική κρίση και την χρεωκοπία, πριν από μερικά χρόνια.
Από την πρώτη κιόλας μέρα που ξεκίνησαν οι εργασίες του Forum, γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία της Ισλανδίας να συνεισφέρει με την τεχνογνωσία της, στην επίτευξη των προσπαθειών της παγκόσμιας κοινότητας για την πλήρη ισότητα των φύλων και την εξάλειψη των διακρίσεων.
Είναι το πλέον κατάλληλο μέρος για κάτι τέτοιο, καθώς η Ισλανδία, είναι επίσημα η καλύτερη χώρα για να ζουν και να εργάζονται οι γυναίκες. Σύμφωνα με την αναφορά του World Economic Forum (WEF’s gender gap report 2018) είναι η χώρα που έχει προσεγγίσει τον υψηλότερο βαθμό ισότητας φύλων σε σχέση με τον μέσο όρο της παγκόσμιας συνολικής κατάταξης.
Ο υπολογισμός του δείκτη ισότητας δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από το WEF το 2006. Από τότε η επίτευξη ισότητας των φύλων καταγράφει πρόοδο, ωστόσο υπολογίζεται ότι θα χρειασθούν πολλές δεκαετίες ακόμα για να επιτύχει η παγκόσμια κοινότητα την πλήρη ισότητα των φύλων.
Για το 2018, ο παγκόσμιος δείκτης ισότητας των φύλων βελτιώθηκε οριακά, όπως και τα ποσοστά συμμετοχής γυναικών σε ηγετικές θέσεις και στον τεχνικό τομέα. Όμως, καταγράφονται αξιοσημείωτες αυξομειώσεις σε επιμέρους δείκτες μέτρησης.
Για παράδειγμα, ενώ σε ορισμένες χώρες η συμμετοχή των γυναικών στα κοινά αυξάνεται, στα κοινοβούλια του λεγόμενου δυτικού κόσμου παραμένει στάσιμη. Εξαιρετικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Ιαπωνίας, της τρίτης σε μέγεθος οικονομίας παγκοσμίως. Παρά τις προσπάθειες και τις πολιτικές της ισότητας των φύλων, το μοναδικό επίτευγμα συνοψίζεται στην αύξηση συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό της χώρας. Η βελτίωση του δείκτη απασχόλησης των γυναικών, όμως, δεν αντιστοιχεί στην ουσιαστική κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών, διότι, είναι ακόμα αποκλεισμένες από τα κέντρα πολιτικών αποφάσεων.
Όλες οι απόψεις συγκλίνουν στο γεγονός ότι η λήψη πρωτοβουλιών και η εφαρμογή ανάλογων πολιτικών από τα πολιτικά και οικονομικά κέντρα αποφάσεων, μπορούν να επισπεύσουν σημαντικά την υπόθεση της ισότητας των φύλων.
Ολα τα παραπάνω συμπεράσματα των επιτυχημένων πολιτικών της παγκόσμιας κοινότητας, παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν αναλυτικά στο “Reykjavik Global Forum”, από όλες τις γυναίκες που συμμετείχαν στο forum. Γυναίκες που αγωνίζονται διαρκώς για καλύτερες συνθήκες και μεγαλύτερη καταξίωση. Που κατόρθωσαν να διακριθούν ως πολιτικοί, επιχειρηματίες, μέντορες, ηγέτιδες στην καινοτομία και την πρωτοπορία.
Η οικοδέσποινα της φετινής διοργάνωσης, η εκλεγμένη Katrin Jakobsdóttir και δεύτερη γυναίκα πρωθυπουργός της Ισλανδίας, μαζί με άλλες δυναμικές παρουσίες όπως η πρώην πρωθυπουργός της Αυστραλίας Julia Gillard, επιβεβαίωσαν για μία ακόμα φορά ότι η συμμετοχή όλο και περισσότερων γυναικών στην οικονομία αποφέρει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης.
Το ίδιο το παράδειγμα της Ισλανδίας επιβεβαιώνει πως, ιδιαίτερα μία μικρή χώρα, δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά χωρίς τη συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγική διαδικασία. Η επίτευξη, επομένως της ισότητας είναι, εκτός από κοινωνική, και μία σύγχρονη οικονομική πρόκληση.
Τα μηνύματα και ο ουσιαστικός διάλογος που διεξήχθη στο Forum σε συνδυασμό με το πραγματικό παράδειγμα της Ισλανδίας, προτρέπουν τις γυναίκες του 21ου πρώτου αιώνα σε αγώνα για την προσέγγιση ηγετικών θέσεων. Την αποδόμηση όλων των αναχρονιστικών στερεότυπων, ακόμα και αυτών που θέλουν την γυναίκα ηγέτη αποξενωμένη από τη θηλυκή της υπόσταση, κάτι που λειτουργεί ως αντικίνητρο ανάληψης ηγετικών θέσεων από άλλες γυναίκες.
Η υποεκπροσώπηση των γυναικών στα κοινοβούλια και σε κυβερνητικά πόστα, η περιορισμένη παρουσία γυναικών σε ηγετικές θέσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή είναι καταγεγραμμένα φαινόμενα διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα. Και οι αριθμοί έχουν τεράστια σημασία, διότι επιβεβαιώνουν την αντίληψη πως η γυναικεία ηγεσία αποτελεί εξαίρεση.
Οι γυναίκες μπορούν, αλλά πάνω από όλα δικαιούνται να επιτύχουν την ανέλιξή τους. Παρά το γεγονός ότι στον δρόμο της κατάκτησης μίας ηγετικής θέσης, πρόκειται να αδικηθούν, κάτι που η πραγματικότητα, δυστυχώς, επιβεβαιώνει. Ο μόνος δρόμος αναστροφής της κατάστασης αυτής είναι να το θέσουν ως προσωπικό τους στόχο. Να διεκδικήσουν, ατομικά και συλλογικά. Και αυτό είναι το μάθημα που πήραμε όλες όσες συμμετείχαμε στο «Reykjavik Global Forum». Αγώνας συστηματικός και συγκροτημένος, για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων μας, για την κατάκτηση της θέσης που αξίζουμε.
* Η Ολγα Κεφαλογιάννη είναι βουλευτής Α’ Αθηνών της ΝΔ