Μια γενική απάντηση σε μερικούς συνομιλητές αναγνώστες τού Protagon επ’ ευκαιρία τού άρθρου και τής πρότασής μου (Protagon 24ης Οκτωβρίου): Αν οι συνομιλητές τού Protagon γνωρίζουν άλλον τρόπο που θα μπορούσε να ευαισθητοποιήσει δραστικά την Πολιτεία (υπουργείο Παιδείας, υπουργείο Προστασίας τού Πολίτη, εισαγγελικές αρχές κ.ά.), ώστε να ανασκουμπωθεί και να αναλάβει αμέσως και στην πράξη τις ευθύνες της, ας τον προτείνουν. Εγώ άλλον δραστικό τρόπο πίεσης δεν ξέρω κανένα.
Οι ατέρμονες διαμαρτυρίες, δημόσιες καταγγελίες και γενικόλογες ακαδημαϊκές συζητήσεις (όπως τής Επιτροπής Παρασκευόπουλου) δεν έχουν τελεσφορήσει. Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο υποβαθμίζεται και εξευτελίζεται συνεχώς και καθημερινώς εντός και εκτός Ελλάδος χωρίς η πανεπιστημιακή κοινότητα να μπορεί να κάνει τίποτε πρακτικά και αποτελεσματικά για να αντιμετωπίσει ένα πρωτοφανές φαινόμενο που κλιμακώνεται και εδραιώνεται. Μόνο μια συνολική τολμηρή ενέργεια ευθύνης και έμπρακτης αντίστασης, όπως είναι η προσωρινή αναστολή τής λειτουργίας όλων των Πανεπιστημίων, μπορεί να ταρακουνήσει τους θεσμικά αρμόδιους, ώστε να αναλάβουν το πολιτικό κόστος (ή όφελος;) και τις θεσμικές ευθύνες τους. Αν χρειάζεται —όπως πράγματι συμβαίνει— να αλλάξουν την πανεπιστημιακή νομοθεσία, ας την αλλάξουν. Αν χρειάζεται να πάρουν άλλα μέτρα φύλαξης, παρέμβασης, προστασίας, ας τα πάρουν. Η Πολιτεία. Τα θεσμικά όργανα. Οι αρμόδιοι φορείς. Oχι οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι. Oχι οι φοιτητές. Σε καμία περίπτωση εξωπανεπιστημιακοί.
Αυτό που προσπάθησα να κάνω στο άρθρο μου είναι να καλέσω τους πανεπιστημιακούς να αντισταθούν δυναμικά στην μέχρι εξευτελισμού υποβάθμιση τού έργου και τής λειτουργίας των Πανεπιστημίων. Αλλού περισσότερο κι αλλού λιγότερο. Να δώσουν στην Πολιτεία να καταλάβει ότι μέχρις εδώ. Τώρα πια αρχίζει η δική της υποχρέωση. Τώρα κορυφώνονται οι δικές της ευθύνες. Τώρα επιβάλλεται να σταματήσει η απλή θέαση των τεκταινομένων στα πανεπιστήμια από μακριά (εκ τού μακρόθεν, που λένε) και εκ τού (πολιτικά) ασφαλούς. Τώρα που οι έκνομες πράξεις στα πανεπιστήμια πληθαίνουν, εδραιώνονται και γιγαντώνονται. Αυτό χαρακτήρισα ως ιστορική ευθύνη των Πανεπιστημίων.
Μερικοί συνομιλητές προτείνουν απλώς να καταργηθεί το άσυλο, όπως έγινε σε έναν βαθμό με τον νόμο Διαμαντοπούλου, που κι αυτόν τον άλλαξε αμέσως η παρούσα κυβέρνηση. Ισως χρειάζεται ένα πιο καθαρό σχήμα: οι εμφανώς παράνομες ενέργειες στα πανεπιστήμια (διακίνηση ναρκωτικών λ.χ.) να αντιμετωπίζονται αυτεπαγγέλτως από τις θεσμικές αρχές. Η νόμιμη κανονική λειτουργία των πανεπιστημίων είναι αυτή που πρέπει να αποκατασταθεί σε συνεχή βάση και χωρίς να απαιτείται γραφειοκρατική δραστική επέμβαση των πανεπιστημιακών αρχών. Οι πανεπιστημιακές αρχές δεν εξελέγησαν για να φρουρούν και να περιφρουρούν τα πανεπιστήμια με περιπολίες! Εργο τους είναι η εξασφάλιση τής έρευνας, τής διδασκαλίας, τής ομαλής λειτουργίας και ποιοτικής ανάπτυξης των πανεπιστημίων. Αλλιώς θα μεταβληθούν από πρυτάνεις σε σεκιουριτάδες, και μάλιστα «ακάτεχους» κι αδέξιους.
Οι συνομιλητές θίγουν επίσης ποικίλα διαφορετικά θέματα που όλα όμως, άμεσα ή έμμεσα, καταλήγουν στη διασφάλιση τής λειτουργίας και τής προόδου των πανεπιστημίων, με την οποία βέβαια δεν διαφωνεί κανείς. Το πρόβλημα είναι πώς εξασφαλίζεται αυτή η κανονικότητα με την Πολιτεία να κωφεύει και να αδρανεί όπως τώρα σαν απλός θεατής! Αυτή είναι που πρέπει να αφυπνισθεί και να δραστηριοποιηθεί.
Γι’ αυτό μίλησα για μια συνολική γενική αντίσταση των πανεπιστημίων με μοχλό πίεσης την προσωρινή άρση τής λειτουργίας τους, αν όπως συμβαίνει τώρα δεν μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους από εξωγενείς προς το πανεπιστήμιο παράγοντες. Πρέπει να αφυπνίσουν τον κοιμώμενο γίγαντα, την Πολιτεία. Γιατί θα το πω κι αυτό: μεμονωμένα περιστατικά σε αραιά διαστήματα συνέβαιναν και όλα τα προηγούμενα χρόνια στα Πανεπιστήμια, όμως δεν είχαν τέτοια μορφή, τέτοια έκταση και τέτοιο απαξιωτικό χαρακτήρα για το δημόσιο πανεπιστήμιο. Τώρα όλα μοιάζουν σαν κάποιοι να θέλουν να εμφανισθεί το δημόσιο πανεπιστήμιο σαν σκάφος ξεχαρβαλωμένο, ακυβέρνητο, αφημένο στη μοίρα του∙ που βεβαίως δεν είναι, όσο κι αν δοκιμάζεται, γιατί ακόμη έχουν γνώσιν οι φύλακες, φτάνει να κινηθούν εγκαίρως και δυναμικά.
Οι ιθύνοντες και αρμόδιοι παράγοντες να ξεχάσουν το όποιο πολιτικό κόστος και τις ιδεολογικές εμμονές τους και να υποχρεωθούν να αναλάβουν τις ευθύνες τους —έστω και σε προεκλογική περίοδο.
Υ.Γ. Ο κ. Γαβρόγλου απέδωσε την παρέμβασή μου σε πολιτικούς λόγους. Είναι, ωστόσο, γνωστό ότι —όπως έχω επανειλημμένως δηλώσει— δεν έχω πολιτικές φιλοδοξίες ούτε κομματικές δεσμεύσεις, αυτές που εμφανώς και για χρόνια έχει ο κ. Γαβρόγλου. Ως προς κάποιες άλλες αναφορές του για δήθεν αιτήματα πρυτάνεων που δεν ικανοποίησα ως υπουργός Παιδείας, αυτά όχι μόνον τοποθετούνται σε εξωπραγματικό χώρο στον οποίο κινείται με άνεση ο κ. υπουργός, αλλά διαψεύδονται από μόνο το γνωστό γεγονός ότι έφτασα να θέσω θέμα παραίτησής μου αν δεν δίνονταν κάποια χρήματα για να μπορέσουν να λειτουργήσουν τα πανεπιστήμια. Οι πρυτάνεις τής περιόδου εκείνης γνωρίζουν πολύ καλά την αλήθεια αυτών που αναφέρω, γι’ αυτό και μέχρι σήμερα με τιμούν με την εμπιστοσύνη τους και με φιλικά αισθήματα.
* Ο Γ. Μπαμπινιώτης είναι καθηγητής Γλωσσολογίας, πρώην πρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών