Το ελληνικό τοπίο, στην ανάτασή σου επάνω, σου εκμαιεύει ένα αυθόρμητο εσώψυχο «Αχ Ελλαδάρα μου!», που περιέργως στη συνέχεια ξεσέρνει μελαγχολία και προσγειώνεται σε ένα-όλο καημό «Γιατί βρε γαμώτο, αυτή η πανέμορφη χώρα δεν μπορεί;». Εκτός κι αν συμμετέχεις στο Forum των Δελφών. Τέτοια εποχή… Τι τοπίο! Από τη μια τα βουνά με χιόνια, στο βάθος μια γαλήνια θάλασσα, παντού γύρω σου ανθισμένες αμυγδαλιές, η Πυθία να σε χαιρετά και ένας ήλιος να λάμπει. Τι άλλο! Και παράλληλα το Forum των Δελφών. Να σου δείχνει, ακριβώς αυτό που ονειρεύεσαι για ετούτη τη χώρα. Να βγάζει ασπροπρόσωπη κάθε προσδοκία σου.
Τι είναι το forum: Επί της ουσίας η Αρχαία «Αγορά». Μια συνάθροιση, μια συνομιλία, ένας χώρος ιδεών, απόψεων, σκέψεων, προβληματισμών. Δηλαδή, το DNA της χώρας μας, διαχρονικά.
Και ένας ευφυής, οραματιστής, με τσαγανό αλλά κυρίως με μεθοδικότητα και επαγγελματισμό, έκανε πράξη το αδιανόητο. Ο Συμεών Τσομώκος και η ομάδα του.
Μιλάμε για μια διοργάνωση με συμμετοχή εκπροσώπων 34 χωρών, 500 ομιλητών, 3.000 σύνεδρων. Που εξυπακούεται ότι για να εισέλθει κάποιος πληρώνει αδρά άρα έχει απαιτήσεις. Και κατόρθωσαν να είναι τόσο πολυθεματικό το όλον, που μπορεί να φτάνεις σε απόγνωση επιλογής. Ποιο πάνελ να χαρείς, ποιο, αναγκαστικά να χάσεις; Ποιον φωτισμένο καλεσμένο να μην γραπώσεις την ευκαιρία να τον παρακολουθήσεις;
Πότε άλλοτε, για παράδειγμα, θα έχεις μπροστά σου τον Ολουσεγκούν Ομπασάντζο, τον πρώην πρόεδρο Νιγηρίας, τον Νο 2 πιο δημοφιλή άνθρωπο στην Αφρική, μετά τον Μαντέλα, να σου μιλήσει για το «τώρα» μιας ηπείρου; Μόνο η Νιγηρία έχει 190 εκατ. πληθυσμό. «Η αναπτυσσόμενη Αφρική» ήταν το θέμα αλλά, «δεν μιλάει κανείς για ένα τρένο που φτάνει στην ώρα του» είπε χαρακτηριστικά ο δρ. Νουρεντίν Μπαρντάντ Νταΐτζι, πρεσβευτής της Αλγερίας, αναφερόμενος στα πόσα αισιόδοξα και θετικά συμβαίνουν αυτή τη στιγμή για το μέλλον της Αφρικής αλλά δεν γίνονται γνωστά. Αν και το καλό ή όχι μέλλον, θα επιδράσει θετικά ή αρνητικά στις ορδές που αναζητούν τύχη στην Ευρώπη. Και να σκεφτείτε, αυτό, ήταν μόνο ένα θέμα από τα εκατό!
Ανοίγει το οπτικό σου πεδίο. Γιατί ο εχθρός ή ο φίλος, αγαπητοί, σε τούτη την εποχή είναι μόνο ένα κλικ μακριά. Ξεφεύγεις από τα καθ΄ημάς και γίνεσαι πολίτης του κόσμου, μελετάς ανθρωπότητα. Θα άξιζε κανείς να ακούσει τον Ρόμπερτ Ντ. Κάπλαν σε συνομιλία με τον Αλέξη Παπαχελά, που σε μισή όλη κι όλη ώρα μας «ταξίδεψε» όλο τον κόσμο και τις διασυνδέσεις των κρατών, όλο το σήμερα και το αύριο από πολιτικής και κοινωνικής άποψης. Ή τον εξαιρετικό έλληνα συγγραφέα Χρήστο Χωμενίδη να συνομιλεί με την διαχρονική αξία, Βίκυ Φλέσσα. Ή να συνευρεθεί με επιχειρηματίες όπως ο κ. Βασιλάκης της Aegean, ο κ. Παπαλεξόπουλος της ΤΙΤΑΝ, εφοπλιστές όπως οι Μαρτίνος, Προκοπίου, Τσάκος. Διανοούμενους όπως ο Στάθης Καλύβας. Ευφυείς εμπνευσμένους όπως ο Αρίστος Δοξιάδης. Ομιλητές όπως η Δόμνα Μιχαηλίδη, απόφοιτος του Κέιμπριτζ, του επιτελείου του Κυριάκου Μητσοτάκη, μια νέα γυναίκα που δεν υπάρχει πτυχή της προσωπικότητάς της που να μην σε εντυπωσιάζει. Ή την Αννα Διαμαντοπούλου με το «Δίκτυο», ένα σπουδαίο κατόρθωμα διεθνούς επιπέδου, ένα think tank και στη χώρα μας.
Και μπορεί μεν για τους διοργανωτές να είναι μέρες αγωνίας, για να πάνε όλα καλά… Η φροντίδα τους έφτασε μέχρι του σημείου να μας υποδεχτούν την πρώτη του μηνός με ένα βραχιολάκι «Μάρτη» για τον καθένα μας. Η αίσθηση του χρόνου, η ακρίβεια τους είναι ιαπωνικού τρένου. Ενα κουδούνι θεάτρου χτυπάει και αμέσως τελειώνει η μια συνάθροιση, εκκενώνεται με αυτοματισμό η αίθουσα και εναλλάσσεται το «τοπίο».
Κατόρθωμα για τη ράτσα μας… Αυτές οι έγνοιες για τους διοργανωτές… Ενώ για όλους τους συμμετέχοντες… Χαρά εκδρομής! Είναι ο άτιμος ο τόπος! Δελφοί. (Ως τοπίο όχι ως χωριό που κατόρθωσαν και το βεβήλωσαν). Είναι και η Αράχωβα, δέκα λεπτά απόσταση με όλο της το κέφι! Πόσους να χωρέσει η κυρά-Παναγιώτα; Ολα ευνοϊκά. Παραβρέθηκα λοιπόν για δεύτερη χρονιά. Θα σας πω μερικά απ΄όσα είδα. Ας κάνουμε και λίγο κους κους…
Μια νέα γενιά δημοσιογράφων… Το Forum είναι η χαρά του δημοσιογράφου. Πάει η γενιά των δεινοσαύρων που μπολιάστηκαν με την έπαρση του Χρηματιστηρίου. Μύγα μέσα στο γάλα. Νέα σειρά πια. Χαίρεσαι να τους βλέπεις.
Επίσης είναι αξιοσημείωτο πόσοι ακριβοθώρητοι επιχειρηματίες και εφοπλιστές συμμετέχουν, δείχνοντας με την παρουσία τους την εμπιστοσύνη τους στον θεσμό. Σε αυτό το σημείο να σας μεταφέρω κάτι αξιοσημείωτο που παρατήρησα και φέτος από πλευράς διοργανωτών και μου αρέσει πολύ. Με τόσες λαμπρές προσωπικότητες και σπόνσορες-οξυγόνο και και και, και ωστόσο δεν διακρίνεις εξαιρέσεις σε «περιποίηση» και ούτε βέβαια κάμψεις δουλικότητας. Διακρίνεις φιλοξενία, σοβαρότητα, εξυπηρέτηση, ευγένεια, επαγγελματισμό και συνεχή βελτίωση.
Γιατί προφανώς αντιλαμβάνονται, ότι ένας θεσμός αν πετύχει, επιβιώνει περισσότερο από τους πρόσκαιρους διάττοντες, ας πούμε για παράδειγμα, της εκάστοτε πολιτικής σκηνής. Επ΄αυτού φέτος, διέκρινες με ευκολία την κατηφορική πορεία των ΣΥΡΙΖΑ. Στα πάνελ, μόνο αν ήσουν δικό τους «γκρούπι», δεν θα έβλεπες πόσο «ελάχιστοι», πόσο ανεπαρκείς μοιάζουν και συμπεριφέρονται σε τέτοιες εκδηλώσεις. Τελικά, μόνο στο κοινό μιας πνιγηρής «επαρχίας» μπορούν να αποδώσουν πια, απλώνοντας φθήνιες και λαϊκισμούς, τακίμια και τσαλίκια.
Υφυπουργός προβληματίστηκε φωναχτά για την ψηφιακή επανάσταση παρατηρώντας πόσο η νέα γενιά χρησιμοποιεί το κινητό της. Σώπα! Μέχρι εκεί είδε
Θυμάμαι το ύφος τους ένα χρόνο πριν, τις κουστωδίες, νικητές και τροπαιούχοι, ολόφωτοι, χαμένοι στην πρόσφατη εξουσία τους. Φέτος… Πού να πάει η έρμη Κουντουρά; Σε όποιο πάνελ συμμετείχαν ήταν να τους κλαίνε οι ρέγκες. Αλλού η ανθρωπότητα, αλλού εμείς! «Πάρτε το απόφαση. Τέλος η κρίση!» ανέκραξε θριαμβευτικά ο υφυπουργός Λιάκος και ξένοιασε. «Ο Νεοφιλελευθερισμός είναι αποτυχημένη πολιτική που οδηγεί στην ακροδεξιά» μας ενημέρωσε ο κ. Δουζίνας του ΣΥΡΙΖΑ επίσης και ονειρεύτηκε προφανώς τους παραδείσους Βενεζουέλας.
Τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, ο κόσμος και το ψηφιακό «παραπέτασμα»… Τι ευφυής ο χαρακτηρισμός «ψηφιακό παραπέτασμα», από ομιλία του Δοξιάδη!… Οι του ΣΥΡΙΖΑ;… Υφυπουργός προβληματίστηκε φωναχτά για την ψηφιακή επανάσταση παρατηρώντας πόσο η νέα γενιά χρησιμοποιεί το κινητό της. Σώπα! Μέχρι εκεί είδε. Εξού και το ακροατήριο έμεινε βουβό. Τζίφος από παλαμάκι. Εδώ βλέπεις τα παλαμάκια δεν χαρίζονται απλόχερα, κατακτιούνται. Εν αντιθέσει με την κυρία Διαμαντοπούλου που ανέπτυξε ένα σωρό τομείς και πώς επιδρά η ψηφιακή επανάσταση, από την ιατρική, τον αγροτικό κόσμο μέχρι ένα κομμωτήριο και ανέπτυξε ένα ολόκληρο σχέδιο για το πώς πρέπει να κατευθυνθεί η πολιτεία μας. Και μετά πήρε τη σκυτάλη μια σπουδαία νέα επιχειρηματίας, η Ζίνα Μαυροειδή της E-fresh gr, με ρυθμό ανάπτυξης της επιχείρησής της 90%.
Και το ακροατήριο τίμησε αμφότερες με χειροκρότημα, τόσο, που αναγκάστηκε ο δημοσιογράφος κ. Τζίμας να πει προστατευτικά «Από τον κ. Λιάκο όμως στερήσατε το χειροκρότημα».
Δάφνες επίσης έλαβε και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που βέβαια κεντάει δια του λόγου του, αναπτύσσοντας την άποψή του ότι στη χώρα μας κάνουμε μια συζήτηση εκτός θέματος και ένα σωρό άλλα ενδιαφέροντα όπως ότι «Τα έθνη σπανίως έχουν ενιαίους στόχους π.χ την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Στόχος πρέπει να είναι η επιβίωση του έθνους, όχι μόνο δημογραφικά αλλά και ως γλώσσα» και «χωρίς μεσαία τάξη δεν έχεις τίποτα» και πολλά άλλα μέχρι που «εξαναγκάστηκε» ο κ. Φέσσας του ΣΕΒ να αστειευτεί, όταν ήρθε η σειρά του «Μετά τον Βενιζέλο δεν μπορώ ν΄αρθρώσω κουβέντα» και αρκέστηκε σε κάτι, με κεντρική ιδέα: «Αν συνεχίσουμε έτσι, μέχρι το 2030 θα σερνόμαστε. Γιατί δεν έχουμε καταλήξει, ποιο είναι πραγματικά το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα ως χώρα, για να το ενισχύσουμε».
Σε άλλο πάνελ χάρηκα τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Πορτογαλίας (έχω και εγγόνα Πορτογαλέζα όπως ίσως γνωρίζετε) που μας φώτισε (και μας χτύπησε στην ψυχή) στο πώς διαχειρίστηκαν την κρίση εκεί: «Ο Πρωθυπουργός μας αδιαφόρησε για την επανεκλογή του, παρά μόνο νοιάστηκε να γίνει το σωστό. Γιατί οι μνήμες μιας πτώχευσης ήταν ακόμα μέσα μας, επάνω μας». Αχ! Μονολεκτικά.
Βέβαια μεγάλο γεγονός στο Forum των Δελφών είναι η παρουσία των δυο Αρχηγών της πολιτικής μας ζωής. Του Αλέξη Τσίπρα και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τον Πρωθυπουργό ανέλαβε, ο «σύντροφος» Κώστας Γιαννακίδης. Εμένα μου έτυχε (και πέτυχε) ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Οπως και πέρσι, ο ίδιος επέλεξε να συνομιλήσει με έναν διεθνή δημοσιογράφο. Φέτος με τον Πίτερ Σπίγκελ των Financial Times.
Η άνεσή του, τα αγγλικά του, ο τρόπος που αναλύει όλα τα θέματα είναι εντυπωσιακός και καθησυχαστικός εν τέλει. Όλα στη ζωή, θέμα διαπραγμάτευσης. Γνωρίζει το θέμα για το οποίο μιλάει. Μην το θεωρείτε αυτονόητο. Εχει αίσθηση του κόσμου, της παγκοσμιότητας, της επιχειρηματικότητας, της διοίκησης, του εφικτού. Αν η παρουσία του στην ελληνική μας Βουλή είναι ενίοτε αμήχανη, εδώ είναι στο απόλυτο «γήπεδό» του. Ο Μητσοτάκης είναι αλλεργικός στον λαϊκισμό. Σε ετούτη τη σκηνή, πρωταγωνιστής. Γνωρίζει και κάτι άλλο. Πού αξίζει να διοχετεύει τη δύναμη και που να στρέφει την προσοχή του για την επόμενη μέρα. Καθόλου τυχαία, από ολόκληρη συνομιλία, «θέριεψε» στα θέματα Παιδείας, ιδιαίτερα για την καταψήφιση των μη κρατικών Πανεπιστημίων. Ρίχνοντας με θυμό μάλιστα ευθύνη στους ξένους και σχολιάζοντας την ανέντιμη «ελαστικότητά» και ανοχή για τόσο σοβαρά θέματα για το μέλλον της χώρας μας.
Καταχειροκροτήθηκε δε, όταν ο δημοσιογράφος τον ρώτησε, συγκρίνοντάς τον με τον Γιώργο Παπανδρέου, για το θέμα της κληρονομιάς «ονόματος», του νεποτισμού, και εκείνος απάντησε: «Δεν μου αρέσει αυτή η σύγκριση. Η αρχηγία προσφέρθηκε στον Γιώργο Παπανδρέου σε ασημένιο πιάτο, σε μένα ήταν πιο σκληρά τα πράγματα». Και καθώς όλοι έχουμε μνήμη προφανώς ενδο-συνεννοηθήκαμε εξ ου και το μεγάλο χειροκρότημα. Στο βάθος της αίθουσας διέκρινα την Μαρέβα Μητσοτάκη, να ρουφάει κάθε του λέξη με ενθουσιασμό. Η οποία είναι επίσης ομιλήτρια, αλλά αυτό είναι θέμα άλλου κειμένου.
Αυτά που λέτε, αγαπητοί αναγνώστες τα νέα, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, από το Forum των Δελφών. Χαζεύω το δελφικό τοπίο, στο βάθος θάλασσα, ελαιώνας απέραντος, ανθισμένες αμυγδαλιές, μια Πυθία μου κλείνει το μάτι. Να ήταν ένα τεράστιο forum η Ελλάδα μας!
Τόσοι άξιοι, τόσοι εμπνευσμένοι, τόσοι νέοι, τόσοι εθελοντές που ενισχύουν, τόσοι και τόσοι… Πού θα πάει;…