Στα τέλη Απριλίου, λογικά 2-2,5 εκατομμύρια Έλληνες, κυρίως ηλικιωμένοι, θα έχουν εμβολιαστεί. Οσο ο αριθμός αυτός θα μεγαλώνει –προς το καλοκαίρι– και οι ΜΕΘ θα αποσυμπιέζονται, τόσο θα ανασαίνει ο προϋπολογισμός.
Επί του παρόντος, όμως, ο προϋπολογισμός μετρά τα δισεκατομμύρια που χάνονται στη δίνη των λοκντάουν. Σε αυτό το σημείο λοιπόν και ενώ τα πρόσφατα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού πιστοποιούν την εύθραυστη κατάσταση στα έσοδα, ξεκινά να εκδηλώνεται η αγωνία μήπως χρειαστεί να θυσιαστούν φοροελαφρύνσεις –προγραμματισμένες φοροελαφρύνσεις– στο βωμό των λοκντάουν. Την ίδια στιγμή και παράλληλα, άλλες φωνές εμφανίζονται ανήσυχες στο παρασκήνιο για το πώς θα προσγειωθεί η οικονομία, μετά την πανδημία, σε ένα περιβάλλον με σαφώς λιγότερα «επιδόματα», διευκολύνσεις και παροχές… Δηλαδή σε ένα περιβάλλον χωρίς «free lunch» (όπως είναι και το σωστό, βέβαια, σε μια φυσιολογική κατάσταση, καθώς ως χώρα έχουμε πληρώσει πολύ ακριβά τις επιδοματικές πολιτικές, πράσινες, μπλε και πορτοκαλί).
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά στη συγκυρία των τελευταίων ετών, μετά τα μνημόνια, ιδίως όμως στη σημερινή δύσκολη συγκυρία, έχεις πάντα και τους ξένους. Τους επενδυτές. Που δεν πρέπει να πάρουν λάθος μηνύματα. Δηλαδή, για παράδειγμα, να μην αισθανθούν πως εμείς είμαστε σε πανικό, κόβουμε το ένα, κόβουμε το άλλο, επειδή φοβόμαστε. Καθώς ο φόβος ο δικός μας στο δικό τους το μυαλό ίσως υποδηλώνει πως τα λεφτά στο ταμείο τελειώνουν. Σε ένα τέτοιο σενάριο τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται, καθώς θα μετράμε ρευστοποιήσεις…
Πού στεκόμαστε λοιπόν, στ’ αλήθεια; Μάλλον είμαστε στο σημείο που πρέπει να λέμε λίγα, να κάνουμε πολλά και να είμαστε ψύχραιμοι. Πολύ ψύχραιμοι.
Το ταμείο, χάρη στις διευθετήσεις που έγιναν για να βγούμε από το τρίτο μνημόνιο αλλά και στην άνεση της χώρας να δανείζεται με λογικό κόστος κεφάλαια από τις αγορές τα τελευταία χρόνια, διαθέτει κάτι παραπάνω από 30 δισεκατομμύρια.
Κάθε δεκαπενθήμερο λοκντάουν στοιχίζει 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ. Και δεν μιλάμε για δαπάνες για γαλαντομίες. Μιλάμε απλώς για δαπάνες για τα απολύτως απαραίτητα και αυτό είναι κάτι που πλέον βρίσκεται –με μεγαλύτερη ένταση– πια και στο τραπέζι των λοιμωξιολόγων, καθώς το κόστος των αποφάσεων γίνεται όλο και πιο βαρύ….
Την ίδια όμως στιγμή η χώρα μπορεί να δανείζεται και μάλιστα με εξαιρετικά χαμηλό κόστος, σχεδόν 1% πλέον στη δεκαετία. Θα μπορεί να το κάνει αυτό μάλιστα για πολύ καιρό ακόμη, σίγουρα μέχρις ότου –καλώς εχόντων– την άνοιξη του 2022, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφασίσει πως ο συναγερμός για την πανδημία έχει σβήσει και μπορούμε να επανέλθουμε, σταδιακά, στην κανονικότητα.
Θα καταφέρουμε λοιπόν μέσα στο τρέχον έτος, πρώτον, να σταθούμε όρθιοι δημοσιονομικά, δεύτερον να μη φθάσουμε στο σημείο να μην έχουμε να πληρώσουμε πάγιες και ανελαστικές υποχρεώσεις σε ένα ακραίο σενάριο και, τρίτον, να δρομολογήσουμε μια φιλοαναπτυξιακή πολιτική –με φοροελαφρύνσεις που περιμένουν οι επιχειρήσεις και η μεσαία τάξη– σε συνδυασμό με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης;
Κάποιοι εκτιμούν ναι. Κάποιοι άλλοι είναι πιο ανήσυχοι. Ή δείχνουν πιο ανήσυχοι.
Σε κάθε σενάριο και οι δύο «φυλές» τεχνοκρατών, εντός και εκτός κυβέρνησης, εναποθέτουν πολλά στον Ιούνιο.
Μήνα κατά τον οποίο θα φανούν πολλά για τις προοπτικές εκτόνωσης της υγειονομικής κρίσης, θα είναι πιο ορατές οι διαθέσεις της Ευρώπης για τις δημοσιονομικές ρυθμίσεις της επόμενης μέρας, καθώς όμως και πιο ευδιάκριτος ο αριθμός των κλικ στους υπολογιστές των ελλήνων ξενοδόχων για κρατήσεις ξένων τουριστών στους θερινούς μήνες.
Μέχρι τότε, το μόνο που μπορεί να γίνει στα δημοσιονομικά είναι το σταθερό τιμόνι, η αναζήτηση χρήσιμων συμμαχιών στην Ευρώπη και ο δανεισμός από την πλευρά του Δημοσίου. Οσο το δυνατόν περισσότερα –στο πλαίσιο του προγράμματος πάντα– και όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε.
Ο Σεπτέμβριος –με ή χωρίς φυσική παρουσία στη ΔΕΘ– ίσως αποδειχθεί ένας πολύ καλύτερος μήνας για προσδοκίες, μέτρα και ελαφρύνσεις…