Ηταν καλοκαίρι του 2012, όταν το ρεπορτάζ απαιτούσε την κάλυψη του θέματος των οροθετικών γυναικών, που είχαν συλληφθεί σε επιχείρηση – σκούπα της Αστυνομίας, γύρω από την Ομόνοια. Η Ευελπίδων ήταν έρημη, οι εκλογές του Ιουνίου είχαν επιβάλει τη λειτουργία της μόνο για την αυτόφωρη διαδικασία. Θυμάμαι σαν να ήταν χθες τη φιγούρα της Τασίας Χριστοδουλοπούλου, συνηγόρου μιας εκ των γυναικών αλλά και «ψυχής» τότε ακόμη του Τμήματος Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ, να κυριαρχεί στον χώρο. Τα άμοιρα κορίτσια, δεμένα ανά δύο με χειροπέδες, φορώντας στοματορινικές μάσκες, περίμεναν με τις ώρες να απολογηθούν – μια τους μόνο φορούσε κάτι μπρονζέ πέδιλα, απομεινάρια της νύχτας που μόλις είχε περάσει. Σκηνικό λούμπεν.
Περίπου έξι χρόνια αργότερα, τρία χρόνια αφότου η κυρία Χριστοδουλοπούλου υπουργοποιήθηκε, τρία χρόνια δηλαδή αφότου ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση, έτυχε να βρεθώ, πάλι για λόγους ρεπορτάζ, στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, αυτή τη φορά για το θέμα των Οκτώ, για να καταγράψω το «όχι» του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες και πλήθους νομικών και πολιτών, στην «κρατική αυθαιρεσία», στην «παράνομη» σύλληψη και εκ νέου κράτηση –μετά το πάγωμα της χορήγησης ασύλου από το Διοικητικό Εφετείο- του συγκυβερνήτη του ελικοπτέρου που έφερε τους τούρκους αξιωματικούς στην Αλεξανδρούπολη το καλοκαίρι του 2016.
Φορείς και μεμονωμένα πρόσωπα κραυγάζουν εδώ και ημέρες για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για ένα ζήτημα που θίγει την καρδιά της ίδιας της δημοκρατίας, τα θεμέλια του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού. Εψαξα να βρω τη θέση που έχει πάρει το Τμήμα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ. Κουβέντα. Πλήρης αφωνία.
Πού είναι οι πύρινες ανακοινώσεις, πολλές φορές για αμφιλεγόμενα ζητήματα περασμένων ετών, πού είναι τα καλέσματα στις συλλογικότητες για μαζικές αντιδράσεις, πού η ευθιξία του παρελθόντος για την εικόνα που παρουσιάζει διεθνώς η χώρα;
Πού καταχωνιάστηκαν αλλοτινές επισημάνσεις, του τύπου «η υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων δεν αφορά κάποιες μειονότητες, δεν είναι ζήτημα καλών τρόπων στο πλαίσιο της διεθνούς κοινότητας, ούτε μπορεί να διασφαλιστεί διά της κρατικής φιλανθρωπίας. Αφορά την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας»;
Θα μου πείτε, μία τοποθέτηση υπέρ των δικαιωμάτων των Οκτώ και, ειδικά, υπέρ του Σουλεϊμάν Οζκαϊνακτζί, θα έμοιαζε απελπιστικά με κείνες τις ανακοινώσεις του Τμήματος Εργατικής Πολιτικής του κόμματος, με τις οποίες καλούσε σε απεργία ενάντια στην κυβερνητική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ…
Είναι πιο εύκολο μάλλον να απαρνηθούν τον εαυτό τους, από το να συγκρουστούν με το κυβερνητικό επιτελείο. Βολεύει περισσότερο να χάσουν δια παντός την ταυτότητά τους, από το να ροκανίσουν –αυτοί;- τα θεμέλια της κυβέρνησης που εξέθρεψαν.
Στο δίλημμα «κράτος Δικαίου ή πολιτική σκοπιμότητα», επιλέγουν κυνικά το δεύτερο. Και διατηρούν επιλεκτικές ευαισθησίες. Τους νοιάζουν τα στελέχη της Διεθνούς Αμνηστίας που βρίσκονται στα μπουντρούμια του σουλτάνου Ερντογάν, και ως εκ τούτου εκδίδουν δελτίο Τύπου, αλλά δεν τους νοιάζουν οι Οκτώ. Πείθονται φαίνεται από τον Γιάννη Μουζάλα που μιλάει για βάσιμες υποψίες περί «πραξικοπηματιών», αλλά δεν πείθονται από τον Άρειο Πάγο, την Επιτροπή Προσφυγών, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών.
Ας μη μιλήσουμε για ανακλαστικά, ρίξτε μια ματιά στη θεματική των ανακοινώσεων του Τμήματος το τελευταίο διάστημα: «Συμπαράσταση στον αγώνα των Κούρδων προσφύγων που ζουν στο Λαύριο», «Να αθωωθεί ο Μάριος Ζέρβας», «Την ίδια ώρα που βγαίνουν οι Μιχαλολιάκοι, οι Ηριάννες μένουν στη φυλακή», «Να κλείσουμε τον δρόμο στον φασισμό, που προσπαθεί ξανά να σηκώσει κεφάλι».
Το ενδιαφέρον είναι να δει κανείς συν τω χρόνω αν αυτή η λοβοτομή, διότι περί λοβοτομής πρόκειται, θα τους στοιχίσει καθοριστικά, πολιτικά, υπαρξιακά. Τα δικαιώματα, πεδίο στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ αρεσκόταν ανέκαθεν να πιστεύει ότι διατηρεί προνομιακό ρόλο, βρίσκονται σταθερά στον ορίζοντα ενός απαιτητικού εκλογικού ακροατηρίου που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Και μοιάζει καθολικά απογοητευμένο, σήμερα, βλέποντας τη σημαία που ανέμιζε μέχρι πρότινος να σκίζεται.
«Ο κόσμος των δικαιωμάτων πενθεί με αυτά που συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες», μου εξομολογείτο ενεργός πολίτης. Και είναι ίσως ενδεικτική η περίπτωση του Βασίλη Παπαδόπουλου, σημερινού επικεφαλής – συντονιστή της Νομικής Υπηρεσίας του Εθνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, που μετά βίας μπορούσε προχθές, στη συνέντευξη Τύπου, να συγκρατήσει την πικρία του για τη στάση της κυβέρνησης απέναντι σε ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα.
Κατά σύμπτωση, ο ίδιος άνθρωπος ήταν παρών και εκείνη τη μαύρη μέρα του 2012 στην Ευελπίδων, ζώντας το δράμα των οροθετικών, με την ιδιότητα τότε του μέλους ομάδας δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών.
Μάλλον, δεν περίμενε, όπως και πολλοί άλλοι, να πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ την κυβέρνηση, την εξουσία (γιατί μόνο η εξουσία μπορεί να κάνει παράνομες συλλήψεις και κρατήσεις) και να ξεμπερδέψει τόσο εύκολα με τα δικαιώματα. Τα οποία, ως γνωστόν, καμία εξουσία δεν πολυχωνεύει.