Το τελευταίο διάστημα διεξάγεται ένα άτυπο ντιμπέιτ, με άρθρα και συνεντεύξεις, μεταξύ τριών καθηγητών. Οι δύο εξ αυτών πολιτεύονται (ο ένας έχει φτάσει σε υψηλά αξιώματα, ο άλλος είχε πρόσφατα μια συμμετοχή σε κομματικά δρώμενα), ο τρίτος όχι. Και τα ονόματα αυτών Βαγγέλης Βενιζέλος, Νίκος Αλιβιζάτος, Νίκος Μαραντζίδης.
Για να έχει ο αναγνώστης δική του άποψη για όσα λένε παραθέτω τα άρθρα τους, από τα οποία φαίνεται πώς ο ένας απαντά στον άλλον: εδώ, εδώ, εδώ και εδώ.
Οπως διαπιστώνει αμέσως ακόμα και ο βιαστικός αναγνώστης, δύο είναι τα επίδικα ζητήματα. Πρώτον, τι είδους κόμμα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Και, δεύτερον, πώς πρέπει να τον αντιμετωπίζουν τα άλλα κόμματα και δη το Κίνημα Αλλαγής.
Το πρώτο είναι μια θεωρητική συζήτηση χωρίς ιδιαίτερη πρακτική αξία. Το δεύτερο, όμως, είναι ακριβώς το αντίθετο, επειδή εμπεριέχει την ουσία του προβλήματος που αντιμετωπίζει το ΚΙΝ.ΑΛ εν όψει των εκλογών. Πώς, δηλαδή, πρέπει να αντιμετωπίσει τον ΣΥΡΙΖΑ; Ως ένα όμορο κόμμα του ευρύτερου κεντροαριστερού χώρου; Ή ως ένα κατ’ εξοχήν εχθρικό κόμμα και μάλιστα συγκροτώντας «μέτωπο» με τη ΝΔ εναντίον του; Τη λογική του «μετώπου» αποκρούουν οι δύο και υποστηρίζει ενθέρμως ο κ. Βενιζέλος.
Τα επιχειρήματα είναι εκατέρωθεν αρκετά και ισχυρά. Ωστόσο, υπάρχουν τρία δεδομένα που αδυνατίζουν πολύ την πρόταση για αντι-ΣΥΡΙΖΑ «μέτωπο», πέραν των επιχειρημάτων για το «ευρύτερο συμφέρον». Πόσο αποτελεσματικό θα ήταν, άραγε, ένα τέτοιο «μέτωπο»; Και πόσο θα ευνοούσε το ΚΙΝ.ΑΛ, το οποίο επιδιώκει να αποδυναμώσει τον ΣΥΡΙΖΑ αποσπώντας του(παλιούς δικούς του) ψηφοφόρους;
Δεδομένο πρώτο: Τα «μέτωπα» συνήθως ωφελούν εκείνον εναντίον του οποίου συγκροτούνται. Για παράδειγμα, το 1989 η ΝΔ και ο Συνασπισμός της Αριστεράς συγκρότησαν «μέτωπο» εναντίον του ΠΑΣΟΚ. Το οποίο, όμως, όχι μόνο δεν διαλύθηκε(όπως επιδίωκαν), αλλά πήρε 40%! Επομένως, σήμερα μπορεί να ωφεληθεί(και) ο ΣΥΡΙΖΑ!
Δεδομένο δεύτερο: Από τα «μέτωπα» ωφελείται ο μεγάλος εταίρος, εν προκειμένω μπορεί να ωφεληθεί η ΝΔ, αλλά όχι το Κίνημα Αλλαγής. Για τον απλό λόγο ότι ένα τμήμα ψηφοφόρων του μπορεί να πάει κατευθείαν στην κάλπη του μεγάλου κόμματος, της ΝΔ, αφού το δικό του κόμμα θα του έχει πει ότι τα δύο κόμματα γίνονται ένα («μέτωπο») για να διώξουν τον κοινό εχθρό (ΣΥΡΙΖΑ). Ο στόχος επιτυγχάνεται ευκολότερα αν ενισχυθεί ο μεγάλος του «μετώπου».
Δεδομένο τρίτο: ο στόχος του ΚΙΝ.ΑΛ να κατακτήσει την τρίτη θέση, αυξάνοντας σημαντικά τα ποσοστά του εις βάρος του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να έχει προοπτική να καταστεί ξανά ο δεύτερος πόλος του πολιτικού συστήματος, υπονομεύεται εμφανώς από το ενδεχόμενο σύμπηξης «μετώπου» με την ΝΔ εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι οι παλαιοί (αντιδεξιοί) ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ (που το 2015 μετακόμισαν στον ΣΥΡΙΖΑ), βλέποντας αυτό το «μέτωπο», είτε θα παραμείνουν στον ΣΥΡΙΖΑ είτε θα στραφούν σε μικρότερα κόμματα είτε θα πυκνώσουν τις τάξεις της αποχής. Από την εξέλιξη αυτή θα ωφεληθούν πρώτα η ΝΔ και (ίσως και εν μέρει) ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα ωφεληθεί το ΚΙΝ.ΑΛ, το οποίο μόνο ως αυτόνομο κόμμα -και όχι ως ετεροπροσδιοριζόμενο – έχει ελπίδες να ξεφύγει από τα σημερινά λυμφατικά ποσοστά του.
Οσοι προτάσσουν την πάση θυσία ήττα του ΣΥΡΙΖΑ παρασιωπούν ότι αυτή θα επέλθει έτσι κι αλλιώς. Δεν χρειάζεται κανένα «μέτωπο». Το μόνο που απομένει να απαντηθεί είναι αν αυτή η ήττα θα βρει μόνη νικήτρια τη ΝΔ. Η σύμπηξη «μετώπου» θα έχει αυτό το αποτέλεσμα. Το ΚΙΝ.ΑΛ δεν θα έχει κανένα κέρδος. Αντίθετα, είναι πολύ πιθανό κερδισμένος να βγει (παρά την ήττα του…) και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος θα εδραιωθεί ως ο δεύτερος και αδιαμφισβήτητος πόλος του πολιτικού συστήματος. Αλλωστε, αυτός είναι ο βασικός στόχος του κ. Τσίπρα, μαζί με την αποτροπή της αυτοδυναμίας.
Εν κατακλείδι, η σύμπηξη αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου από τη ΝΔ και το ΚΙΝ.ΑΛ μπορεί να ωφελήσει τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μπορεί αν ωφελήσει το ΚΙΝ.ΑΛ, το οποίο θα εμφανιστεί όχι ως αυτόνομο κόμμα, αλλά ως παρακολούθημα, κοινώς τσόντα, της ΝΔ. Και, αν συμβεί αυτό, θα πάθει αυτό που λέει η λαϊκή παροιμία: «Αλίμονο σ’ όποιον δεν μπορεί να ξυστεί με τα δικά του νύχια».