Τρία ζεύγη λέξεων, τρία δίπολα καθόρισαν και καθορίζουν το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων και εν τέλει τα πολιτικά πράγματα στη χώρα μας τα τελευταία πέντε χρόνια. Τα συμπεράσματα είναι χρήσιμα για τη συνέχεια. Μια διαπραγμάτευση μπορεί να είναι καλύτερη αν έχει το ιστορικό βάθος που της χαρίζει η πείρα του παρελθόντος.
Υποχωρήσεις-Υποσχέσεις: Οι υποχωρήσεις των εταίρων μας γίνονται στον βαθμό εκείνο που αποκτούν βεβαιότητα ότι θα πραγματοποιήσουμε τις υποσχέσεις μας, ότι είμαστε αξιόπιστοι. Οι υποσχέσεις που δίνει το πολιτικό σύστημα απέναντί τους αποτυπώνεται στα επίσημα κείμενα. Οι υποσχέσεις, όμως, που δίνει πολλές φορές στον ελληνικό λαό δεν έχουν σχέση ούτε με τις επίσημες δεσμεύσεις, ούτε με την πραγματικότητα. Η διάψευση των προσδοκιών αυτών έχει ως αποτέλεσμα τον θυμό, την οργή, την ισοπέδωση, την έλλειψη εμπιστοσύνης. Και τότε έρχεται η ώρα της εσωτερικής υποχώρησης και, τελικά, της κατάρρευσης. Αναπαράγεται ένας φαύλος, αντιπαραγωγικός και αντιπαιδαγωγικός κύκλος λαϊκισμού, ιδεοληψιών και άγονης εσωτερικής αντιπαλότητας που οδηγεί σε υστέρηση και απομόνωση.
Οργάνωση-Προχειρότητα: Η χώρα βρέθηκε πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά ανέτοιμη απέναντι στην ολική κρίση. Δεν κατάφερε το πολιτικό σύστημα να συζητήσει και να συνεργαστεί με την οργανωμένη κοινωνία και την ακαδημαϊκή κοινότητα για να καταρτίσει και να οργανώσει το δικό της σχέδιο. Η συζήτηση συνήθως γίνεται για τις απαιτήσεις των εταίρων. Στιβαρές πολιτικές προτάσεις και απαντήσεις στα προβλήματα του σήμερα, σπανίζουν.
Όσοι βρίσκονται στην αντιπολίτευση δηλώνουν πάντα έτοιμοι να κυβερνήσουν. Και όταν βρίσκονται στην κυβέρνηση καταρρέουν από το βάρος της δικής τους ανικανότητας, άγνοιας και προχειρότητας. Το «βλέποντας και κάνοντας» έχει γίνει ιδεολογία. Η ένδεια που αποκαλύπτεται είναι μεγαλύτερη όταν απέναντί σου έχεις υπερεθνικούς οργανισμούς, με εξειδικευμένο προσωπικό, συγκεκριμένες στοχεύσεις και ενίοτε δογματικές εμμονές. Παρά τις μεμονωμένες, αποσπασματικές, έως και ηρωικές προσπάθειες λίγων ανθρώπων, ο πολιτικός βίος ολισθαίνει στις εύκολες και εν τέλει άδικες αποφάσεις που βαθαίνουν το πρόβλημα και μεταθέτουν την ανάληψη της ευθύνης για το μέλλον.
Βούληση-Αδράνεια: Υπήρξαν περίοδοι, σύντομες, με σχέδιο, στόχους, διάλογο ειλικρινή και πολιτική βούληση που κινητοποιούσαν την κοινωνία. Δυστυχώς, όμως, ο κανόνας είναι άλλος. Αδράνεια, επίπλαστος εφησυχασμός, επίκληση στα «θεία» της Ελλάδος. «Άστο για αργότερα», «τώρα δεν είναι η ώρα».
Η ώρα, όμως, έφτασε. Τα ψέματα, οι αστεϊσμοί και οι εύκολοι λόγοι, τελείωσαν.
* Ο Θανάσης Κοντογεώργης είναι δικηγόρος, διετέλεσε νομικός σύμβουλος των Υπουργών Οικονομικών Στουρνάρα και Χαρδούβελη