Η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι μια βαρετή συζήτηση για τους πολίτες. Όχι μόνο γιατί απαιτεί γνώσεις περισσότερες από τις συνήθεις. Αλλά και γιατί έχει διαμορφωθεί μια διπλή πεποίθηση: πρώτον, ότι τα κόμματα- η εκάστοτε πλειοψηφία, δηλαδή, η οποία πολλές φορές είναι διακομματική και μεγάλη- κόβουν και ράβουν το Σύνταγμα στα μέτρα τους. Και, δεύτερον, ότι το θέμα δεν επηρεάζει την ζωή τους.
Όλα αυτά έχουν βάση, αλλά ο τελευταίος ισχυρισμός δεν ισχύει. Διότι πολλές συνταγματικές διατάξεις έχουν καθοριστική επιρροή στη δημόσια ζωή και στην οικονομία και κατ’ επέκταση επηρεάζουν και την ζωή των πολιτών.
Το ισχύον Σύνταγμα είναι του 1975. Και παρά τις τρεις αναθεωρήσεις του (1986, 2001, 2008), θεωρείται ξεπερασμένο σε αρκετά θέματα και ορισμένες διατάξεις του είναι απαράδεκτες. Γι’ αυτό και η συζήτηση για νέα αναθεώρηση έχει αρχίσει από το 2016. Μάλιστα, τότε η ΝΔ άνοιξε πρώτη το χορό παρουσιάζοντας τις προτάσεις της (εδώ). Δέκα μήνες μετά μπήκε στον χορό και ο ΣΥΡΙΖΑ, παρουσιάζοντας τη δική του εκτεταμένη πρόταση (εδώ). Πέρασε ένας χρόνος και ουδείς γνωρίζει τι απέγινε.
Κι ερχόμαστε τώρα σε όσα συνέβησαν τις τελευταίες λίγες μέρες, ορισμένα σοβαρά και άλλα ευτράπελα:
1. Πριν από μια βδομάδα (20 Μαρτίου) η ΝΔ κάλεσε τον συνταγματολόγο Νίκο Αλιβιζάτο σε εκδήλωση του «Ινστιτούτου Κωνσταντίνος Καραμανλής», προκειμένου να μιλήσει ειδικά για τη συνταγματική αναθεώρηση. Ολοι κατάλαβαν ότι η ΝΔ ενδιαφέρεται να προχωρήσει η διαδικασία σε συνεννόηση με το Κίνημα Αλλαγής, του οποίου ο κ. Αλιβιζάτος είναι διακεκριμένος στέλεχος (εδώ).
2. Το περασμένο Σάββατο (24 Μαρτίου) ο κ. Αλιβιζάτος επανέλαβε τις προτάσεις του με άρθρο του στην «Καθημερινή».
3. Δύο μέρες μετά ο Ευάγγελος Βενιζέλος, με άρθρο του στα «ΝΕΑ», απέρριψε κάθε ιδέα για συνταγματική αναθεώρηση τώρα, με το επιχείρημα ότι δεν είναι κατάλληλη η συγκυρία. Ως γνωστόν, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είναι ο εφευρέτης και επίμονος υποστηρικτής της θέσης «καμιά συναίνεση με τον ΣΥΡΙΖΑ σε οτιδήποτε».
4. Την ίδια μέρα η Φώφη Γεννηματά έστειλε σε όλα τα κόμματα την, δια χειρός Αλιβιζάτου, πρόταση του Κινήματος Αλλαγής για την αναθεώρηση, απορρίπτοντας τη λογική Βενιζέλου.
5. Την επομένη, δηλαδή χτες 27 Μαρτίου, η ΝΔ (δια «κύκλων» της) φαίνεται ότι απέρριψε την πρόταση Γεννηματά, δηλαδή την πρόταση Αλιβιζάτου, την οποία πριν από μια βδομάδα η ηγεσία της είχε χαρακτηρίσει «εξαιρετικά ενδιαφέρουσα»! Είναι φανερό ότι ο κ. Μητσοτάκης συντάχθηκε, εκ των υστέρων, με την άποψη του κ. Βενιζέλου. Σημειωτέον ότι οι προτάσεις ΝΔ και Κινήματος Αλλαγής σχεδόν ταυτίζονται σε πολλά καίρια ζητήματα, όπως η αποφυγή των εκλογών λόγω αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, η ποινική μεταχείριση των υπουργών, η επιλογή της ηγεσίας των ανώτατων δικαστηρίων, η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων κ.α.
6.Χτες (Τρίτη) το βράδυ ο Αλέξης Τσίπρας, μπαίνοντας σφήνα μεταξύ ΝΔ και Κινήματος Αλλαγής, απάντησε στην επιστολή Γεννηματά υποδεχόμενος τις προτάσεις της θετικά μεν, αόριστα δε (εδώ). Το περί «προοδευτικής τομής» δεν λέει τίποτα.
Ετσι, είναι πολύ πιθανό οι αλλαγές να μη γίνουν ούτε αυτή τη φορά, εξαιτίας μικροκομματικών υπολογισμών. Ιδού γιατί:
Αν η ανάγκη αναθεώρησης του Συντάγματος διαπιστωθεί από την παρούσα Βουλή με απλή πλειοψηφία (και όχι με 180 ψήφους), όπως είναι πολύ πιθανό να γίνει, η επόμενη Βουλή θα χρειαστεί 180 ψήφους, για να ψηφίσει τις αναθεωρητέες διατάξεις. Κάτι που μπορεί να μην επιτευχθεί, η αναθεώρηση να πάει περίπατο και να χαθεί άλλη μια τετραετία. Ευλόγως, λοιπόν, ο Σταύρος Θεοδωράκης καλεί τους κ.κ. Τσίπρα και Μητσοτάκη «να μην πετάξουν τη μπάλα στην εξέδρα» (εδώ).
Εν κατακλείδι: η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν «καίει» μεν τους πολίτες, αλλά ορισμένα άρθρα του ευθύνονται για πολλά από όσα βλέπουμε στον δημόσιο βίο. Οποιοι τορπιλίσουν και τώρα την αλλαγή τους θα είναι συνυπεύθυνοι για τη συνέχιση απαράδεκτων καταστάσεων.