«Ποτέ να μην παντρεύεσαι για τα λεφτά, αλλά φρόντισε αυτός που παντρεύεσαι να έχει λεφτά» λέει μια παλιά αγγλική, αν δεν απατώμαι, παροιμία, περιγράφοντας ευφυώς τον ιδανικό γάμο από συμφέρον. Είχε κάνει μια παλιά φίλη μία τέτοια συμφωνία. Στην ηλικία (ήμασταν νέοι και αφελείς) που ο έρωτας πρόβαλλε στην κοσμοθεωρία μας ως ο μοναδικός λόγος για να ενώσεις τη ζωή σου με έναν άνθρωπο, εκείνη ανακάλυψε έναν πιο ισχυρό λόγο: τα επιδόματα. Εψαξε, έμαθε πως ως παντρεμένη θα μπορούσε να ενισχύσει με διάφορα κρατικά χαρτζιλίκια τον μισθό της και παντρεύτηκε τον καλύτερο φίλο της, αφού προηγουμένως συμφώνησαν να μοιράζονται τα έξτρα έσοδα. Τι να ευχηθείς σε μια τέτοια περίπτωση, «καλούς απογόνους»;. Δεν θα το εκτιμούσαν. Τους ευχηθήκαμε «καλά επιδόματα».
Τους θυμήθηκα τώρα που διάβασα πως όλο και περισσότερα ζευγάρια χωρίζουν στα «χαρτιά» για να ξεφύγουν από την Εφορία και τις τράπεζες, για να έχουν έκπτωση 50% στον ΕΝΦΙΑ και στο ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά και για να εισπράξουν κοινωνικά βοηθήματα. Τα διαζύγια, λέει, καταγράφουν αύξηση πάνω από 20%, σε σχέση με την προ κρίσεως εποχή, ενώ όλο περισσότερα ανδρόγυνα δηλώνουν πως βρίσκονται σε διάσταση… με το αζημίωτο.
Ετσι, μετά τους γάμους συμφέροντος (λευκούς ή μη) ήρθαν και τα διαζύγια συμφέροντος. Που ουσιαστικά απαλλάσσουν το δεύτερο μέλος της οικογένειας από πολλές δυσάρεστες υποχρεώσεις, επιβαρύνσεις, «τιμωρίες» όπως π.χ. από το μπλοκάρισμα του τραπεζικού λογαριασμού και την έκδοση φορολογικής ενημερότητας. Οι πρώην σύζυγοι υποβάλλουν χωριστά φορολογικές δηλώσεις, ενώ και το οικογενειακό εισόδημα μοιράζεται στα δύο, με τη γυναίκα συνήθως να εμφανίζεται στη φορολογική δήλωση ως προστάτιδα των παιδιών και να έχει χαμηλό ή ακόμα και μηδενικό εισόδημα. Λόγω του χαμηλού – μηδενικού εισοδήματος, αποκτά εύκολη πρόσβαση στα κοινωνικά επιδόματα, έχει έκπτωση στους λογαριασμούς της ΔΕΗ μέσω του κοινωνικού τιμολογίου κλπ. Εξυπνο!
Αν όμως τότε, την εποχή που ζούσαμε καλύτερα και βγάζαμε περισσότερα χρήματα, η απάτη της φίλης με τα επιδόματα δεν μου είχε φανεί το άκρον άωτον της αξιοπρέπειας, πώς να σχολιάσω σήμερα την απόφαση ενός ζευγαριού να χωρίσει για τα μάτια της Εφορίας; Για να ευνοηθεί οικονομικά; Ναι, είναι λεπτό και περίεργο το θέμα, δοκιμάζει ακόμα και τα όρια του ανθρωπισμού.
Γιατί δεν μπορώ να παραβλέψω πως στην εποχή μας υπάρχουν πολύ μεγαλύτερες ανάγκες. Και γιατί πενία τέχνας κατεργάζεται. Όμως η πενία μπορεί και να σε εξωθήσει σε πράξεις που δεν σε τιμούν, που σε κάνουν αναξιοπρεπή – ακόμα και όταν αναγκάζεσαι να παρανομήσεις για να αντιδράσεις σε ένα σύστημα άδικο. Η απάτη (γιατί όταν παίρνεις διαζύγιο παραμένοντας στην πραγματικότητα ζευγάρι με τον πρώην/την πρώην, εξαπατάς το κράτος) είναι πάντα απάτη είτε οδηγείσαι εκεί επειδή είσαι γεννημένος λαμόγιο είτε επειδή «άτιμη κοινωνία άλλους τους κατεβάζεις και άλλους τους ανεβάζεις στα Τάρταρα!».
Η αξιοπρέπεια στα δύσκολα φαίνεται, είναι μια υπόθεση που δοκιμάζει τις αντοχές σου. Και το ηθικό αξίωμα «θέλω να περπατώ με το κούτελο καθαρό», με το οποίο μεγάλωσαν γενιές Ελλήνων, δεν είναι πατσαβούρα όσο και αν από ανάγκη (είναι η ανάγκη μια καλή δικαιολογία) το τσαλακώνουμε.