Έχω λοιπόν στο μυαλό μου μια πολύ συγκεκριμένη εικόνα για το τέλος των δημοκρατιών. Περιλαμβάνει τανκς, μαινόμενους φοιτητές, πλακάτ και αίμα. Κι η εικόνα αυτή είναι πάντα ασπρόμαυρη. Θες οι αφηγήσεις της μάνας μου απ’ τα γεγονότα του Πολυτεχνείου; Θες τα επετειακά της δημόσιας τηλεόρασης; Όπως και να έχει, σ’ αυτό το στερεότυπο έχει εκπαιδευτεί η σκέψη μου.
Μετά και τον ξυλοδαρμό του Βασίλη Οικονόμου όμως, στο μυαλό μου κλωθογυρίζει μια φράση που άκουσα πριν καιρό να λέει στη Βουλή ο Βαγγέλης Βενιζέλος. Πρόεδρος του σώματος ήταν ακόμη η Ζωή και σ’ εκείνην απευθυνόμενος, ο Βενιζέλος είχε πει: «Ολίγον κατ΄ ολίγον διολισθαίνει η δημοκρατία». Με λίγη απόσταση απ’ τα πράγματα βλέπει σχεδόν ξεκάθαρα κανείς μπροστά του την κλεψύδρα να αδειάζει. Κι όσο περισσότερο εξοικειωνόμαστε με όσα ολοένα και πιο συχνά συμβαίνουν γύρω μας, τόσο λιγοστεύει κι ο χρόνος που απομένει.
Προσπαθώ να καταλάβω πότε ακριβώς ήταν που εξοικειωθήκαμε με το θέαμα ενός αιμόφυρτου βουλευτή; Πότε σεβαστό μέρος των συμπολιτών μας πέρασε στην αντίπερα όχθη αντιμετωπίζοντας το θέαμα με κρυφή ικανοποίηση. Από πότε πάψαμε να ασχολούμαστε με τους μπαχαλάκηδες ως πρόβλημα και περιοριστήκαμε απλώς να παρακολουθούμε σε ζωντανή μετάδοση το θέαμα που προσφέρουν καταστρέφοντας περιουσίες και βυθίζοντας οικογένειες σε απόγνωση. Προσπαθώ να καταλάβω από πότε δόθηκε μόνιμο στασίδι στα τηλεπαράθυρα σε φασίστες ή φασίζοντες (ενίοτε και ρασοφόρους που συνδυάζουν κάποια απ’ αυτές τις δύο ιδιότητες) που φτάνουν μέχρι και να μας υποδείξουν με ποιους έχουμε δικαίωμα να μοιραστούμε το σώμα και το κρεβάτι μας. Από πότε εθιστήκαμε σε συζητήσεις στη βουλή που κάνουν μερικές φορές το καφενείο του χωριού να φαντάζει σύναξη πρυτάνεων; Πώς γίνεται να έχουμε στην Ελλάδα καταδικαστικές αποφάσεις όπως αυτή που αφορά στον πιτσιρικά Παστίτσιο ή διώξεις σαν εκείνη που ασκήθηκε κατά του Χάιντς Ρίχτερ για το περιεχόμενο του βιβλίου του «η Μάχη της Κρήτης»;
Από πότε (στα πιο ελαφριά αλλά έντονου συμβολισμού περιστατικά) θεωρείται φυσιολογικό το θέαμα του αρχηγού του κράτους μας να παραβαίνει έναν νόμο με το θράσος γλεντζέ στρατηγού σε κάτι ξεχασμένες «δημοκρατίες» της Καραϊβικής ή της νοτιοανατολικής Ασίας; (ναι, για το πούρο και το θράσος του Προέδρου της Δημοκρατίας γράφω) Αυτά τα λίγα ενδεικτικά. Ψάχνω να βρω αν έχει απομείνει κάτι που θα μπορούσε να μας σοκάρει στην Ελλάδα. Ακόμη και μπροστά στο σκοτάδι της Χρυσής Αυγής μάθαμε πια να στεκόμαστε σχετικά απαθείς. Ολίγον κατ’ ολίγον διολισθαίνει η δημοκρατία και στην Ελλάδα έχουμε πάρει κλίση από καιρό. Ούτε που θα το καταλάβουμε για πότε θα ξημερώσει σκοτάδι.