Τον Απρίλιο του 2012 δημοσιεύεται στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) ο νόμος 4072/2012 με διατάξεις του οποίου καθιερώνεται για πρώτη φορά στα επιχειρηματικά χρονικά της χώρας μας μια ευέλικτη από κάθε άποψη μορφή εταιρείας. Πρόκειται για την μορφή της Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας (ΙΚΕ).
Στις υπογραφές των υπουργών στο ΦΕΚ συναντάμε την Άννα Διαμαντοπούλου (με την ιδιότητα της υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας), τον Γιώργο Κουτρουμάνη (με την ιδιότητα του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφάλισης), τον Σταύρο Δήμα (με την ιδιότητα του υπουργού Εξωτερικών), τον Φίλιππο Σαχινίδη (με την ιδιότητα του υπουργού Οικονομικών), τον Τάσο Γιαννίτση (με την ιδιότητα του υπουργού Εσωτερικών), τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη (με την ιδιότητα του υπουργού Προστασίας του Πολίτη), τον Γιώργο Μπαμπινιώτη (με την ιδιότητα του υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων) αλλά και τον προερχόμενο από το ΛΑΟΣ Μάκη Βορίδη (με την ιδιότητα του υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων).
Όπως καταλάβατε, βρισκόμαστε στην περίοδο της τρικομματικής κυβέρνησης του Λουκά Παπαδήμου και οι υπουργοί του – στην μέγιστη πλειοψηφία τους- προωθούν μια σειρά από μεταρρυθμίσεις που έχουν ξεκινήσει να σχεδιάζονται και να διαμορφώνονται στην περίοδο της κυβέρνησης του Γ.Α.Παπανδρέου. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, οι διατάξεις που αφορούν την ΙΚΕ στηρίζονται από την Αννα Διαμαντοπούλου και τον Γιώργο Κουτρουμάνη.
Κάπως έτσι αρχίζει η διαδρομή της ΙΚΕ στα ελληνικά επιχειρηματικά πράγματα. Η νέα εταιρική μορφή – απλή ως προς τις διαδικασίες σύστασης της και εξαιρετικά ευέλικτη και αποτελεσματική ως προς τους σκοπούς της- αποδείχθηκε ιδιαίτερα δημοφιλής στον επιχειρηματικό κόσμο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των Επιμελητηρίων ανά την Ελλάδα. Και αυτό γιατί ήρθε και έδεσε με τις ανάγκες της μικρής και πολύ μικρής επιχείρησης – είτε πρόκειται για μια αστική οικοτεχνία ή μια νεανική startup στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη, την Πάτρα ή το Ηράκλειο της Κρήτης, είτε πρόκειται για μια εταιρεία του αγροδιατροφικού τομέα με ισχυρή τοπική ταυτότητα στην Περιφέρεια. Με άλλα λόγια, εν μέσω κρίσης η ΙΚΕ ταυτίστηκε με την έκρηξη της μικρής και πολύ μικρής επιχειρηματικότητας και έγινε ο καλύτερος εκπρόσωπός της.
Μάλιστα, την περίοδο της κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά, δύο υπουργοί – ο Γιάννης Στουρνάρας και ο Κωστής Χατζηδάκης, Οικονομικών και Ανάπτυξης αντίστοιχα- σε κοινή τους συνέντευξη (που έχει άμεση σχέση με την προώθηση μεταρρυθμίσεων στη βάση της Εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ) δηλώνουν την απόφαση τους για παρεμβάσεις στις ΙΚΕ προς περαιτέρω θετική (αναπτυξιακή) κατεύθυνση: «Πρώτα απ’ όλα δεν θα υπάρχει πρόβλεψη στο εξής για ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο στις ΕΠΕ, όπως φυσικά και στις ΙΚΕ. Οι εταίροι θα μπορούν χωρίς κανένα περιορισμό να ορίζουν οι ίδιοι το μετοχικό κεφάλαιο με το καταστατικό».
Επαναλαμβάνω τα ονόματα: Γιάννης Στουρνάρας και Κωστής Χατζηδάκης.
Eτσι, μέσα στο 2014 όλοι οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες γνωρίζουν δύο απλά πράγματα: Πρώτον, για την σύσταση μιας ΙΚΕ αρκεί έστω και ένα ευρώ. Δεύτερον, διατηρείται το ασφαλιστικό καθεστώς που προβλέπει την καταβολή εισφορών μόνον από τον διαχειριστή της ΙΚΕ.
Τον Απρίλιο του 2014, ο τότε υφυπουργός Ανάπτυξης Θανάσης Σκορδάς – από τα προβεβλημένα υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας- χαρακτηρίζει ως επιτυχή τον θεσμό της ΙΚΕ, με βάση τη σημαντική διείσδυση που είχε καταφέρει στα ελληνικά επιχειρηματικά πράγματα. Τα σχετικά στοιχεία που διαβιβάστηκαν από τον κ. Σκορδά στη Βουλή αποδείκνυαν ότι η ΙΚΕ είχε καταστεί μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ο κυρίαρχος εταιρικός τύπος στην αγορά.
«Σήμερα περίπου το 39% των εταιρειών που συστήνονται στη χώρα μας είναι με τη νομική μορφή της ΙΚΕ, έναντι 32% ΟΕ, 15% ΕΕ, 8% ΕΠΕ και 6% ΑΕ, πράγμα που αποδεικνύει ότι η ΙΚΕ, με τη σημερινή της διαμόρφωση είναι απολύτως επιτυχημένος θεσμός», σύμφωνα με την αναφορά του Θανάση Σκορδά.
Πέντε χρόνια μετά την ουσιαστική καθιέρωση των ΙΚΕ πληροφορίες από την πλευρά κυβερνητικών στελεχών επιμένουν ότι είναι προ των πυλών νομοθετικές παρεμβάσεις που εκμηδενίζουν την δυναμική της δημοφιλούς αυτής εταιρικής μορφής.
Πριν από λίγες ημέρες – στις 16 Δεκεμβρίου 2019 – ο Αρίστος Δοξιάδης, εκ των πλέον προβεβλημένων προσώπων του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας, με μια ανάρτηση του στο facebook κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μια άστοχη επιλογή – αν επιβεβαιωθούν οι σχετικές πληροφορίες- ενός κυβερνητικού στελέχους. Το κυβερνητικό στέλεχος έχει όνομα & επώνυμο αλλά και διεύθυνση εργασίας: Γιάννης Βρούτσης, υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
Η ανάρτηση:
«Διαβάζω ότι ο κ. Βρούτσης σκέπτεται να επιβάλει ασφαλιστικές εισφορές στους εταίρους των ΙΚΕ. Όχι στο εισόδημα που τυχόν θα έχουν από αυτές, αλλά στο ίδιο το γεγονός της συμμετοχής.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης συμφωνεί με αυτό;
Μήπως να καταργήσετε την έννοια “κεφαλαιουχική εταιρία”, να μην μπερδευόμαστε κι εμείς που νομίζουμε ότι στην Ελλάδα έχει καπιταλισμό; (πόνεσε ο εγκέφαλος, πρωί-πρωί)».
Ο Αρίστος Δοξιάδης, για όλους όσους δεν γνωρίζουν, είναι ένας εκ των partners του Big Pi, ενός από τα funds της οικογένειας του Equifund αλλά και αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ).
Αλλά, γιατί η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη να θέλει (αν ισχύουν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες) να πλήξει στον πυρήνα της μια επιτυχημένη μεταρρυθμιστική επιλογή που είχε πολλαπλά οφέλη και για τον κόσμο της επιχειρηματικότητας αλλά και για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη; Γιατί πρέπει να αρχίσει να ξετυλίγεται ένα πουλόβερ που «ζέστανε» σε δύσκολα χρόνια και κάτω από φοβερά αντίξοοες συνθήκες την επιχειρηματική πρωτοβουλία νέων κατά βάση συμπατριωτών μας;
Το επαναλαμβάνω: το σημαντικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα της ΙΚΕ σε σχέση με τους παρεμφερείς εταιρικούς τύπους είναι η μη υποχρεωτική ασφάλιση όλων των εταίρων αλλά μόνο του διαχειριστή και του μοναδικού εταίρου (εφόσον είναι μονοπρόσωπη). Την ίδια στιγμή που παρέχει πολύ μεγάλη ευελιξία στους τρόπους συμμετοχής σε αυτή, δεδομένου ότι οι εταίροι μπορούν να εισφέρουν κεφάλαιο, εξωκεφαλαιακά στοιχεία (πχ εργασία) ή εγγυήσεις, ανάλογα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες τους.
Με λίγα λόγια, οι ΙΚΕ, οι εταιρείες του ενός και μοναδικού ευρώ, ήταν και εξακολουθούν να είναι η εμπροσθοφυλακή μιας νέας προσέγγισης από την πλευρά του κράτους για το φαινόμενο της επιχειρηματικότητας –της επιχειρηματικότητας των νέων, της επιχειρηματικότητας των πολλών, της επιχειρηματικότητας από τα κάτω… Οσο και αν κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν οι εραστές της άνευ λόγου υπέρμετρης φορολογικής επιβάρυνσης της επιχειρηματικότητας, οι ΙΚΕ είναι παιδιά μιας φιλελεύθερης δημοκρατικής μεταρρύθμισης!