Δεν συμμερίζομαι την άποψη που λέει ότι ο Ερντογάν περίπου… ηττήθηκε στο δημοψήφισμα της Κυριακής. Μπορεί η διαφορά μεταξύ του «Ναι» και του «Όχι» να είναι κάτι παραπάνω από μία μονάδα, αλλά η απόδοση του αποτελέσματος με το χαρακτηρισμό «Πύρρειος νίκη» ή «Νίκη χωρίς θρίαμβο» είναι λανθασμένη.
Αντίθετα, ο Ερντογάν θριάμβευσε. Για τους εξής λόγους:
1. Η οριακή, σε ποσοστά, νίκη του δεν τον εμποδίζει καθόλου να πετύχει το στόχο που είχε θέσει με το δημοψήφισμα, δηλαδή να γίνει απόλυτος κυρίαρχος, σουλτάνος.
2. Ο Ερντογάν κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας από το 1994, όταν εξελέγη δήμαρχος στην Κωνσταντινούπολη. Εκτοτε δεν έχει χάσει καμιά εκλογική αναμέτρηση. Κέρδισε τις εκλογές του 2002, του 2007, του 2009(δημοτικές), του 2011, του 2014 (προεδρικές). Θα περίμενε κανείς να έρθει το τέλος της κυριαρχίας του. Ομως, κερδίζει και το δημοψήφισμα.
3. Η νίκη του έρχεται χωρίς, κατά τα φαινόμενα, να γίνει όργιο νοθείας. Οι καταγγελλόμενες παρατυπίες είναι συνήθη περιστατικά για μια χώρα σαν την Τουρκία με χαμηλή οργάνωση και με μικρή παράδοση δημοκρατίας. Αν το καθεστώς Ερντογάν είχε οργανώσει νοθεία, δεν θα ρίσκαρε το 51%-49%. Θα είχε «φροντίσει» η διαφορά να είναι ασφαλείας. Επίσης, τι είδους «νοθεία» είναι αυτή που βγάζει 60%, 70% και 80% «Όχι» σε πολλές περιοχές και μεγάλες πόλεις;
4. Η νίκη αυτή έρχεται την ώρα που ο Ερντογάν έχει καταστήσει την Τουρκία ουσιαστικά χώρα χωρίς συμμάχους. Δεν τα έχει καλά με σχεδόν καμία μεγάλη δύναμη (Ευρωπαϊκή Ενωση, Ρωσία), τώρα φαίνεται ότι προσπαθεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Αμερική του Τραμπ. Δεν έχει ομαλές σχέσεις ούτε με τις άλλες χώρες της περιοχής (Ελλάδα, Ισραήλ, Αίγυπτος). Επιπλέον, η εμπλοκή της στην Συρία είναι αποτυχημένη και οι Κούρδοι αποτελούν μεγάλο κίνδυνο στα σύνορά της.
5. Οι πόλεις της υποφέρουν κάθε λίγο και λιγάκι από τρομοκρατικά χτυπήματα, που έχουν αποδιοργανώσει τον τουρισμό της. Η οικονομία της πάει από το κακό στο χειρότερο. Το δημοσιονομικό της έλλειμμα εκτοξεύθηκε, η ανεργία έχει πάρει την ανηφόρα και οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών δεν είναι καλές (εδώ).
6. Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος και τους διωγμούς που το καθεστώς του εξαπέλυσε, οι αντίπαλοι και εχθροί του Ερντογάν πολλαπλασιάστηκαν.
Κόντρα, λοιπόν, σε όλα αυτά ο Ερντογάν πετυχαίνει την πολλοστή εκλογική νίκη του. Οριακή μεν σε ποσοστά, αλλά πολύ μεγάλη, αν συνυπολογιστούν και οι έξι λόγοι που αναπτύξαμε. Για να το πούμε πιο απλά: ο μισός τουρκικός λαός δεν βαρέθηκε ακόμα τον Ερντογάν κι ας τον έχει «στον σβέρκο του» εδώ και 15 χρόνια, μολονότι η έκφραση αυτή δεν συμβαδίζει με τις απανωτές εκλογικές νίκες του.
Κι εμείς; Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι θα συνέφερε αυτή τη στιγμή την Ελλάδα να ηττηθεί ο Ερντογάν και να ανοίξει μια περίοδος απρόβλεπτης αστάθειας με διαδόχους του που στο παρελθόν δεν είχαν καλύτερη στάση απέναντί της. Με τον Ερντογάν είχαμε πολλά επεισόδια στο Αιγαίο, αλλά μάλλον συνήθη. Ολες οι σοβαρές κρίσεις (εισβολή στην Κύπρο το 1974, κρίση του Σισμίκ το 1987, κρίση στα Ιμια το 1996) συνέβησαν όταν κυβερνούσαν οι «κλασικές» τουρκικές κυβερνήσεις.
Ισως είναι πρόωρο να πει κανείς ότι η Ελλάδα έχει συμφέρον να έχει απέναντί της έναν παντοδύναμο θεσμικά Ερντογάν. Όμως, δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι ενδεχόμενη αποδυνάμωσή του θα τον καθιστούσε ακίνδυνο ή λιγότερο επικίνδυνο.
Σε αυτήν την ιστορική φάση, φαίνεται ότι ο βαθμός επικινδυνότητας της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας εξαρτάται από αρκετούς άλλους εξωγενείς παράγοντες και όχι από τις εσωτερικές της εξελίξεις. Και αυτοί οι παράγοντες ευνοούν (θεωρητικά) τη χώρα μας. Μέχρι να (μην) αποδειχθεί στην πράξη το αντίθετο.