Μα, τι ρωτάνε;

Δεν υπάρχει απάντηση που να μην μπορεί να δοθεί – αρκεί να τεθεί «σωστά» η ερώτηση. Και η ερώτηση, ή μάλλον οι δύο οι ερωτήσεις τέθηκαν «σωστά»: Συμφωνείτε με τον Μπαρμπαρούση να παρέμβει ο Στρατός για να συλλάβει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Αμυνας; Συμφωνείτε με την άποψη ότι όσοι είναι υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών για το όνομα της ΠΓΔΜ είναι προδότες;

Οι δύο ερωτήσεις τέθηκαν σε δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στο Εθνος της Κυριακής, και απαντήθηκαν: το 18% συμφωνεί με τον Μπαρμπαρούση, να τους συλλάβουν όλους – με λίγη δημοσκοπική προσπάθεια θα συμφωνούσε ενδεχομένως και να τους εκτελέσουν. Και το 45% λέει ότι όσοι είναι υπέρ της συμφωνίας είναι προδότες.

Μήπως αυτούς να τους κρεμάσουν; Το ερώτημα δεν τέθηκε. Αλλά θα μπορούσε. Οχι επειδή υπάρχουν πρόθυμοι να απαντήσουν καταφατικά, αλλά επειδή υπάρχουν πρόθυμοι να ρωτήσουν. Επειδή η ερώτηση βρίσκει την απάντηση. Επειδή στην πραγματικότητα όλες οι ερωτήσεις μπορούν να βρουν τις απαντήσεις τους. Συμφωνείτε ότι οι εβραίοι ελέγχουν τον κόσμο; Οτι οι Γερμανοί είναι ναζί; Οτι η Γη κατοικείται από Νεφελίμ; Οτι οι ξένοι θέλουν το κακό μας; Οτι πρέπει να πετάμε τους πρόσφυγες στη θάλασσα; Οτι είμαστε θύματα παγκόσμιας συνωμοσίας; Οτι ο Σώρρας έχει 600 δισεκατομμύρια ευρώ; Οτι τον θέλει στη φυλακή το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα και η ΕΕ επειδή δεν θέλουν να μας σώσει;

Α, δεν υπάρχει απάντηση που να μην μπορεί να δοθεί. Ποσοστά που μπορούν να εκπλήξουν, να κάνουν εκείνο το 18% που συμφωνεί με τον Μπαρμπαρούση  να δείχνει χλομό και το άλλο 45% που βλέπει γύρω του προδότες μειοψηφικό. Μόνο 45; Αρκεί να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και οι δημοσκόποι να μην ανιχνεύουν εκλογικές διαθέσεις αλλά να γαργαλάνε ένστικτα – και μάλιστα τα πιο άγρια από αυτά: Θα συμφωνούσατε να εκτελεστούν οι προδότες; Να εξοριστούν; Ή μήπως να τους αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια; Αρκεί η ερώτηση να στοχεύει στο θυμικό, να κατευθύνει, να χειραγωγεί.

Ωραία, αλλά να απαγορεύσουμε τις ερωτήσεις; Δημοκρατία δεν έχουμε; Να αρνηθούμε το δικαίωμα στους πολίτες να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους; Αυτό ακριβώς συμβαίνει στις δημοκρατίες: ό,τι δεν λύνουν οι νόμοι, ακριβώς για να μην πάψει μια δημοκρατία να είναι δημοκρατία, το λύνει η δεοντολογία. Δεν παρανομείς όταν ρωτάς τον κόσμο εάν συμφωνεί με μια παράνομη πράξη όπως αυτή του Μπαρμπαρούση. Απλά δεν το κάνεις. Οπως δεν ρωτάς εάν η ομοφυλοφιλία πρέπει να κηρυχτεί εκτός νόμου και οι ομοφυλόφιλοι να οδηγούνται στη φυλακή.

Δεν ρωτάς τίποτε που να μπορεί να αμφισβητήσει τα ατομικά δικαιώματα, τίποτε που να χωρίζει την κοινωνία σε προδότες και πατριώτες, Ελληνες και ανθέλληνες, καλούς και κακούς. Τίποτε που να μπορεί να κάνει μια άποψη του καφενείου, το οργισμένο σύνθημα ενός υπερπατριώτη, την παρανοϊκή ιδέα ενός συνομωσιολόγου να λάμψει ξαφνικά σαν κοινωνικό ρεύμα.