Είναι άτιμο πράγμα η λέξη. Μια λεξούλα ταπεινή, ολιγοσύλλαβη, απροστάτευτη, κι είναι ένα σύμπαν ολόκληρο από μόνη της, αν πέσει στον κατάλληλο χωροχρόνο, αν έχει πίσω της την απαστράπτουσα ιδέα, αν κουβαλάει συμπύκνωση. Μια λέξη και όλα σώζονται – μια λέξη κι όλα χάνονται, αποφθεγματικά είπε ο Μπρετόν.
Καθώς άλλο ένα έτος οδεύει προς τη λήξη του και δισεκατομμύρια και βάλε λέξεις, όπως κάθε χρόνο, εύκολα ξοδεύτηκαν, η λεξοκεντρική και λεξιλαγνική θέαση της ζωής οδηγεί στη σκέψη πως –δεν μπορεί- θα υπάρχει η μια και μόνη λέξη που περιείχε, που χαρακτήρισε αλλά και συμπύκνωσε άλλο ένα φθαρτό κομμάτι μας, αυτό που λεγόταν 2017. Κάτι σαν παιχνίδι μνήμης και κρίσης δηλαδή.
Γυρίζοντας πίσω, αν ήταν να μιλήσει κανείς με μια μόνο λέξη για το 2010, αυτόματα σκέφτεται τη λέξη «Μνημόνιο», αν και την ίδια χρονιά ειπώθηκε η πιο βαριά κουβέντα της δεκαετίας: «Μαζί τα φάγαμε».
Για το 2011 η λέξη που τα είπε όλα ήταν η μετοχή «Αγανακτισμένοι» αλλά πρωτακούστηκε έντονα και η λέξη «Κατάθλιψη».
Το πυκνό 2012 είχε νεολογισμούς για το φτωχό λεκτικό μας σύμπαν όπως «GREXIT», «Σαμαροβενιζέλοι», «PSI»,«Λίστα Λαγκάρντ» ή και «Ψόφος» ενώ για το 2013 το «Μαύρο + ΕΡΤ» ή η λέξη «Μέτρα» ωχριούν μπρος το «Παύλος Φύσσας».
Από το 2014 μας έμειναν δια παντός και σημαδεμένες οι λέξεις «Αμφίπολη», «Ανάπτυξη» και «Success story» ενώ φθάνοντας στο 2015, τι να πρωτοθυμηθεί κανείς: «ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ» (σαν κρέμα ξυρίσματος ακούγεται…), «Δημοψήφισμα», «Διχασμός», «Πρώτη φορά Αριστερά», «ΑΤΜ», «Capital controls», «Ουρά» ή τα «Je suis…», που άρχισαν βροχηδόν να πέφτουν;
Πέρυσι, το 2016, μπήκαν στο καθημερινό μας λεξικό η «Αξιολόγηση», το «Προσφυγικό» πλάι σε «BREXIT» και «Πορτοκαλί Μαλλί».
Κοιτώντας την λεξιλογική αναδρομή σ’ αυτά τα χρόνια της Κρίσης (ε ναι, αυτή είναι Η λέξη της οκταετίας), εντοπίζεται εύκολα η ανεπίστρεπτη φθορά ακριβών λέξεων – τι μας έφταιγαν οι καημένες; Είναι αναπόφευκτη η απώλεια όμως, όταν οι ιδέες αποτυγχάνουν. «Αν δε μπορείς ν’ αλλάξεις τα πράγματα, άλλαξε το όνομά τους» λέει ο αρχαίος κανόνας της επικοινωνίας.
Καθώς το 2017 εκπνέει, η λέξη της χρονιάς, η λέξη που τα λέει όλα, δεν φαίνεται ορατή στον ορίζοντα. «Κοινωνικό μέρισμα», «Αλλαγή ταυτότητας φύλου», «Ελάφρυνση του χρέους», « Κιμ, πάτα το» ή «Έξοδος στις αγορές» είναι κάποιες εκδοχές αλλά μοιάζουν μάλλον φτωχές, όχι καίριες ούτε και τόσο περιεκτικές.
Μπρος στη δυσκολία του καλλιστείου της μίας και μόνης λέξης, που μας χαρακτήρισε αλλά και μας συμπύκνωσε, ας ζητήσουμε καλύτερα τη βοήθεια του κοινού.
«Πάρε την λέξι μου. Δώσε μου το χέρι σου» έγραψε εξάλλου ο μέγας Εμπειρίκος…