Σύμφωνα με τις διακηρύξεις του, ο ΣΥΡΙΖΑ προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη, γιατί είναι το κόμμα του λαού, ενώ η Νέα Δημοκρατία δεν ενδιαφέρεται για την κοινωνική δικαιοσύνη γιατί είναι το κόμμα των ελίτ. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί την κοινωνική δικαιοσύνη ως προνομιακό του πεδίο. Ας αφήσουμε στην άκρη τα συνθήματα και ας εξετάσουμε πόσο προώθησε την κοινωνική δικαιοσύνη στην πράξη η κυβέρνηση του κ.Τσίπρα, σύμφωνα με τα στοιχεία επίσημων ευρωπαϊκών οργανισμών.
Οι αριθμοί δείχνουν ότι, σε 790.000 νοικοκυριά, 2.100.000 συμπολίτες μας ζουν στα όρια της φτώχειας. Μόλις 12 στους 100 ανέργους λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας. Το ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος (δάνεια, φόροι, ασφαλιστικές εισφορές) αυξήθηκε από τα 183 δισ. στα 223 δισ. ευρώ στα χρόνια διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
Ενας γενικά αποδεκτός δείκτης για τη μέτρηση της εισοδηματικής ανισότητας (βασική διάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης) είναι ο δείκτης Gini, του οποίου η τιμή 100 δηλώνει τη μέγιστη ανισότητα (ένα άτομο προσπορίζεται όλο το εισόδημα), ενώ η τιμή 0 δηλώνει ότι όλα τα άτομα έχουν το ίδιο μέγεθος εισοδήματος).
Το Ινστιτούτο Bertelsmann, σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, έχει διαμορφώσει ένα «Δείκτη Κοινωνικής Δικαιοσύνης» και κάθε χρόνο δημοσιεύει σχετικές εκθέσεις. Η άνοδος του δείκτη δηλώνει βελτίωση της Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Στη διάρκεια των ετών 2014-2017 η Ελλάδα παρέμεινε στη τελευταία θέση των 28 χωρών της ΕΕ ως προς τις επιδόσεις της στην Κοινωνική Δικαιοσύνη.
Η χώρα μας ήταν και παραμένει στην τελευταία θέση ως προς το συγκεντρωτικό Δείκτη Κοινωνικής Δικαιοσύνης και στις 2-3 τελευταίες θέσεις μεταξύ των 28 κρατών της ΕΕ, σύμφωνα με τις ίδιες εκθέσεις, ως προς τους επί μέρους δείκτες με βάση τους οποίους υπολογίζεται ο γενικός δείκτης. Οι επί μέρους δείκτες είναι: Πρόληψη φτώχειας, Εκπαίδευση, Πρόσβαση στην αγορά εργασίας, Κοινωνική συνοχή, Υγεία και Διαγενεακή δικαιοσύνη.
Οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί υπογραμμίζουν ότι οι επιδόσεις της χώρας μας στην προστασία των πιο αδύναμων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων θα ήταν καλύτερες αν είχε εφαρμοστεί ο θεσμός του διευρυμένου κοινωνικού δικτύου. Ο θεσμός αυτός, που προσομοίαζε στο εγγυημένο κατώτατο εισόδημα, εφαρμόστηκε πιλοτικά το 2014, αλλά η νέα κυβέρνηση είχε ένα διαφορετικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της «ανθρωπιστικής κρίσης» για την οποία θεωρούσε υπευθύνους την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πρόσφερε επιχορηγήσεις και βοηθήματα στα νοικοκυριά για την κάλυψη του κόστους ενοικίου, ηλεκτρικού ρεύματος και τροφίμων. Στη συνέχεια ακολούθησε την πολιτική των μεταβιβαστικών πληρωμών προς αδύναμες κοινωνικές ομάδες που παρουσιάζονταν ως «εισοδήματα κοινωνικής αλληλεγγύης».
Το νέο σχέδιο, παρότι είναι λιγότερο αποτελεσματικό και δίκαιο από τον θεσμό του εγγυημένου εισοδήματος, προτιμήθηκε, πρώτον, γιατί δίνει μεγαλύτερα περιθώρια στην κυβέρνηση να εμφανίζεται ως προστάτης των φτωχών, δεύτερον, γιατί με αυτόν τον τρόπο γλυκαίνει το χάπι της υπερφορολόγησης για την επίτευξη των πλεονασμάτων και, τρίτον, γιατί έτσι είχε μεγαλύτερα περιθώρια να κατευθύνει τις επιδοτήσεις ώστε να ευνοούνται οι ομάδες από τις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ προσδοκά εκλογική πελατεία.
Η πραγματική βελτίωση της κοινωνικής δικαιοσύνης αποτελεί σημαντική προσδοκία των πολιτών, ιδιαίτερα όσων ανήκουν στις πιο αδύναμες ομάδες, που πρέπει να εκπληρωθεί σταδιακά, αλλά με σύντονα βήματα, από την κυβέρνηση της ΝΔ που θα προκύψει από τις προσεχείς εκλογές.
Το πρόγραμμα της ΝΔ προβλέπει ότι ο προϋπολογισμός για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, θα αυξηθεί στο €1 δισ. ετησίως (αντί των €760 εκατομμυρίων σήμερα), καλύπτοντας 800.000 συμπολίτες μας. Στόχος είναι επίσης το 0,5% του ΑΕΠ να διατίθεται για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα ενώ προβλέπεται αύξηση του προϋπολογισμού για τα επιδόματα ανεργίας κατά €200 εκατ. και ελαστικότερα κριτήρια απονομής τους, ώστε να διπλασιαστεί ο αριθμός των δικαιούχων.
Εν όψει των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ας έχουμε κατά νου ότι η κοινωνική δικαιοσύνη ως αξία, αρχή και πράξη ξεκίνησε, άνθισε και επικρατεί (παρά τα σημαντικά προβλήματα) κατά κύριο λόγο στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
* Ο Δημήτρης Τσιόδρας είναι δημοσιογράφος, υποψήφιος βουλευτής με τη ΝΔ στην Α’ Αθηνών