Το 1995 η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου είχε μία ενδιαφέρουσα, φιλόδοξη ιδέα. Δημιούργησε το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού.
Tεράστιο εγχείρημα, αλλά ο πυρήνας της ιδέας ήταν πραγματικά καλός. Ο κόσμος, χάρη στο Internet, έγινε πιο μικρός. Και υποτίθεται ότι οι Ελληνες της διασποράς θα έμπαιναν κάτω από μία ομπρέλα, με έναν απλό συντονισμό σε θέματα εθνικού ενδιαφέροντος. Το σχέδιο «έτρεξε» ο Γρηγόρης Νιώτης, τότε αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών. Η ιδέα άρεσε τόσο πολύ στον Παπανδρέου που προσπάθησε να πείσει τον Στέλιο Καζαντζίδη, μήπως και εμφανιστεί στην έναρξη των εργασιών, στη Θεσσαλονίκη. Ομως ο Στέλιος του είπε ότι δεν θα άντεχε τη συγκίνηση. Ο Ανδρέας δεν επέμεινε.
Ο Καζαντζίδης ήταν η μία απώλεια. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ήταν η δεύτερη. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν συμφώνησε ποτέ με τη δημιουργία του οργάνου. Σήμερα στον απόδημο ελληνισμό -και κυρίως στην Αυστραλία- οι κοινότητες οργανώνονται με βάση τις ενορίες. Πώς θα ήταν δυνατό το Πατριαρχείο να εκχωρήσει στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών την οργανωτική ισχύ του;
Υπάρχει και άλλο παρασκήνιο που αξίζει να το μάθετε. Εκείνη την εποχή άνοιξε ένα τεράστιο ρήγμα, όσο ο Ατλαντικός και ακόμα μεγαλύτερο, ανάμεσα στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο. Ο Ιάκωβος, αυτή η μεγάλη μορφή του απόδημου ελληνισμού, είχε αποτύχει να εκλεγεί Οικουμενικός Πατριάρχης. Ας μην ήταν κάτοχος τουρκικής υπηκοότητας. Ο Αθηναγόρας Σπύρου έγινε Πατριάρχης κατ’ εντολή των Αμερικανών και έλαβε την υπηκοότητα μέσα στο αεροσκάφος που τον μετέφερε στην Τουρκία. Επίσης ο Ιάκωβος είχε δοκιμάσει, ανεπιτυχώς, να δημιουργήσει Αυτοκέφαλη Εκκλησία στην Αμερική. Οι σχέσεις του, λοιπόν, με το Φανάρι ήταν κάτι χειρότερο από ανύπαρκτες: ήταν σχέσεις μίσους.
Ο Ιάκωβος συμφωνούσε με τη δημιουργία του ΣΑΕ. Σκόπευε μάλιστα να αναλάβει την προεδρία του. Ο Βαρθολομαίος του διεμήνυσε ότι θα τον καθαιρέσει. Ο Ιάκωβος δεν το έβαλε κάτω. Πήγε στη Θεσσαλονίκη προφασιζόμενος ιδιωτική επίσκεψη. Και έβλεπε κάθε μέρα ανθρώπους στη σουίτα του. Επέβαλε την εκλογή, στην προεδρία του ΣΑΕ, του Αντριου Αθενς, ενός επιχειρηματία από το Σικάγο με τον οποίο είχαν συστήσει το Ελληνοαμερικανικό Κογκρέσο. Ο Αθενς εξελέγη, αλλά τι θα μπορούσε να κάνει αν δεν είχε το παπά της ενορίας με το μέρος του; Ο ίδιος διηγείτο ότι ταξίδεψε 2,5 εκατ. μίλια για να βρεθεί όπου υπάρχουν Ελληνες. Εμεινε πρόεδρος του ΣΑΕ ως το 2006 και πέθανε το 2013, έτος κατά το οποίο το Συμβούλιο μπήκε σε φάση αποσύνθεσης. Αν υπάρχει σήμερα, υπάρχει μόνο ως σφραγίδα. Η κυβέρνηση, δηλαδή ο Τέρενς Κουίκ που είναι αρμόδιος υπουργός, ενδιαφέρεται να επανασυστήσει το ΣΑΕ. Εννοείται ότι το Πατριαρχείο αντιδρά με σφοδρότητα. Αν ακούσετε καμιά εξαγγελία, μην την πάρετε στα σοβαρά μέχρι να δείτε ουσιαστικό έργο. Αλλά, μεταξύ μας, οι συνθήκες έχουν αλλάξει, δεν είμαστε πια στο 1995. Οι παλιές γενιές των ομογενών έχουν φύγει και οι νεότερες χρειάζονται κάτι παραπάνω εκτός από Δημοτικά και συνταγές για μουσακά.
Στο Σικάγο ο Πρωθυπουργός θα δει ομογενείς. Για την ακρίβεια -και για να μη ξεχνιόμαστε- θα δει Αμερικανούς ελληνικής καταγωγής οι οποίοι, σε γενικές γραμμές, δεν έχουν σε μεγάλη εκτίμηση τις ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων. Επίσης οι περισσότεροι ψήφισαν Τραμπ, ενώ είχαν καταψηφίσει τον Ομπάμα και ας ήταν γερουσιαστής της Πολιτείας τους. Οσοι από αυτούς, ειδικά οι πιο «μεγάλοι», δοκίμασαν να κάνουν δουλειές στην Ελλάδα, έφυγαν πίσω τρέχοντας, έχοντας να διηγηθούν μία ιστορία διαφθοράς. Και, τέλος πάντων, όσο και αν σε συγκινεί η πατρίδα των γονιών ή των παππούδων σου, δεν είσαι και τόσο κορόιδο για να πας να κάψεις τα λεφτά σου. Αν, λοιπόν, ο Πρωθυπουργός θέλει να πει κάτι ουσιαστικό σε αυτούς τους ανθρώπους, μην αρχίσει τα συγκινητικά χαϊδεύοντας στο κεφάλι παιδάκια με εθνικές ενδυμασίες. Ας τους υποσχεθεί ότι θα φτιάξει έναν ευέλικτο μηχανισμό υποδοχής επιχειρηματικών σχεδίων, αυτό θα είναι αρκετό. Τα υπόλοιπα είναι για να ανοίγουμε ρετσίνες στα ελληνικά diner.
Εντάξει, αλλά τι γίνεται με το ελληνικό λόμπι; Τίποτα δεν γίνεται, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει από τότε που πέθανε ο Ιάκωβος. Υπάρχουν βέβαια πέντε-έξι άνθρωποι, όπως εκείνοι που ήταν στο περιβάλλον Τραμπ πριν απομακρυνθούν, αλλά στις προτεραιότητες τους δεν ιεραρχούνται πρώτα τα ελληνικά θέματα -ας είμαστε σοβαροί.
Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει θέματα που απαιτούν από τον ελληνοαμερικανό ψηφοφόρο να στείλει email στον γερουσιαστή του. Το Κυπριακό είναι πολύπλοκο και η τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο έχει παγιωθεί. Φαντάζομαι ότι κανένας δεν περιμένει συγκέντρωση ομογενών έξω από το ΔΝΤ, σωστά; Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα από την ομογένεια είναι χρήματα. Χρειάζεται τουρίστες και επιχειρηματίες που θα αισθάνονται ασφαλείς. Και τι έχει να τους δώσει; Πρώτον, κάτι που να παραπέμπει σε αξιόπιστους συνομιλητές και όχι σε τουριστική ταβέρνα. Και, δεύτερον, ψήφο. Α, ναι. Μία κουβέντα περί ψήφου θα τους έδειχνε ότι η μαμά Ελλάς τους παίρνει στα σοβαρά.