Πριν από μερικές δεκαετίες δεν μπορούσες να πάρεις αυτόματο διαζύγιο. Εκανες δεύτερη οικογένεια και ήσουν ακόμα παντρεμένος/η με την πρώτη/ο σύζυγο – οι αποκαλούμενοι και «αλύτρωτοι».
Μέχρι την έλευση της «Αλλαγής» η μοιχεία ήταν ποινικό αδίκημα. Εσερναν ανθρώπους τυλιγμένους με σεντόνια στο αστυνομικό τμήμα. Φρικώδης διαπόμπευση που γινόταν, απλώς, μονόστηλο στις εφημερίδες.
Μερικά χρόνια πιο πίσω, πριν αναθεωρηθεί το οικογενειακό δίκαιο, σε περίπτωση διαζυγίου το παιδί ακολουθούσε συνήθως τον πατέρα, εκτός και αν εκείνος προτιμούσε να πληρώνει διατροφή. Επίσης η υπογραφή του πατέρα είχε μεγαλύτερη ισχύ από την υπογραφή της μητέρας – στα σοβαρά έγγραφα το σχολείο απαιτούσε υπογραφή πατέρα.
Τρεις δεκαετίες πίσω από τις μέρες μας, ένα παιδί «αγνώστου πατρός» ήταν δακτυλοδεικτούμενο ή βρισκόταν σε μεγάλη αμηχανία όταν επρόκειτο να ζητήσει ένα πιστοποιητικό ή μία ληξιαρχική πράξη γέννησης.
Στα πρώιμα 80’s η εισαγωγή του πολιτικού γάμου δεν αποτελούσε, απλώς, ύβρι προς την Εκκλησία, αλλά σκανδάλιζε και ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Την ίδια εποχή εθεωρείτο νομικά και κοινωνικά αδιανόητη η ονοματοδοσία παιδιού χωρίς βάφτιση.
Εδώ και λίγο καιρό στην πατρίδα μας μπορείς να ζήσεις με αυτόν που αγαπάς, έχοντας τα ίδια αστικά, φορολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα με τους έγγαμους. Σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα και ετερόφυλα ζευγάρια.
Από σήμερα και στην Ελλάδα ένας άνθρωπος μπορεί να ζητήσει και να πετύχει τον νομικό επαναπροσδιορισμό του φύλου του, δηλαδή να δηλώνει και να είναι αυτό που αισθάνεται, χωρίς να υφίσταται ακρωτηριασμό.
Οι κοινωνίες εξελίσσονται με τον χρόνο. Και μαζί τους εξελίσσεται η αισθητική, οι νόμοι, τα ήθη και η κοινή λογική. Ολα τα παραπάνω θα έδειχναν ακραία, αυθάδη και τερατώδη στην Ελλάδα του ’70. Ομως οι καιροί αλλάζουν και βήμα με το βήμα, χρόνο με το χρόνο η πατρίδα μας καταφέρνει και φθάνει, έστω ασθμαίνουσα και παραπατώντας, εκεί που βρίσκονται οι προηγμένες χώρες της Δύσης.
Πριν από μερικά χρόνια η Μαρίνα Γαλανού, η Αννα Κουρουπού και άλλα μέλη της τρανς κοινότητας, έτρωγαν κλωτσιές και φλέματα στους δρόμους, διαδηλώνοντας για τα δικαιώματά τους. Και από το περιθώριο, έχοντας φτύσει αίμα και σπασμένα δόντια, έφτασαν στο θεωρείο της Βουλής, δείχνοντας σε όλους μας τι ακριβώς σημαίνει κοινωνικός ακτιβισμός. Η ζωή είναι μεγάλη.