Πρωτακούστηκε στην ομιλία του Πρωθυπουργού στην Πνύκα: Ο κ. Τσίπρας πλειοδότησε στην πρόταση Μακρόν για Ευρωπαίο Υπουργό Οικονομικών προτείνοντας και Ευρωπαίο Υπουργό Κοινωνικών Υποθέσεων. Παραξενεύθηκα από αυτή την αναπάντεχη ρελάνς του Πρωθυπουργού. Eνα από τα γνωστά πυροτεχνήματα για να φανεί πιο «αριστερός» από τον υψηλό φιλοξενούμενό του, σκέφθηκα. Μπορεί μεν ο Πρωθυπουργός να έχει εγκαταλείψει τα εντελώς «ξεκούδουνα» με τα οποία τον τροφοδοτούσε αρχικά ο Γιάνης και η Ζωή, συνεχίζει όμως να ποζάρει, ιδίως στο εσωτερικό ακροατήριο, σαν μπροστάρης της ευρωπαϊκής Aριστεράς.
Είχε άραγε ρωτήσει κάποιους συνεργάτες του, πριν εκστομίσει την αρλούμπα περί Υπουργού Κοινωνικών Υποθέσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Διότι και οι πρωτοετείς φοιτητές ευρωπαϊκού δικαίου γνωρίζουν ότι στα θέματα κοινωνικής πολιτική η ΕΕ είτε δεν έχει αρμοδιότητα είτε έχει, σε ορισμένα ζητήματα, συντρέχουσα αρμοδιότητα με τα Κράτη Μέλη. Τι σημαίνει με δύο λόγια συντρέχουσα αρμοδιότητα: ότι τόσο η ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη της μπορούν να εκδίδουν νομικά δεσμευτικές πράξεις σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Στα περισσότερα και πιο σημαντικά όμως θέματα κοινωνικής πολιτικής και στην απασχόληση εναπόκειται κατά κύριο λόγο στις εθνικές κυβερνήσεις να χαράξουν την εθνική τους πολιτική. Η χρηματοδότηση της ΕΕ στηρίζει και συμπληρώνει τις προσπάθειές τους. Τι θα έκανε λοιπόν ένας Υπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων εκτός από επισκέψεις στους ομολόγους του των Κρατών Μελών που έχουν την πραγματική εξουσία να αποφασίζουν;
Τα τελευταία 30 χρόνια η Ευρωπαϊκή Eνωση έχει κάνει βεβαίως άλματα στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής. Η κοινωνική διάσταση της Ευρώπης απετέλεσε μια από τις μεγάλες κατακτήσεις του Ζακ Ντελόρ που κατόρθωσε να την επιβάλει παρά την επίμονη αντίδραση της Μάργκαρετ Θάτσερ. Eκτοτε η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την υποστήριξη των πιο προοδευτικών δυνάμεων, προωθεί βήμα-βήμα την κοινωνική διάσταση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι το μεγαλύτερο ποσοστό αρμοδιοτήτων παραμένει ακόμα στα εθνικά κράτη και δεν έχει μεταφερθεί ούτε πρόκειται να μεταφερθεί στα κοινοτικά όργανα στο ορατό μέλλον.
Ισχύει στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής η αρχή της επικουρικότητας, ότι δηλαδή μια αρμοδιότητα ασκείται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο για να είναι αποτελεσματική. Ουδείς προτείνει την μεταφορά της αποκλειστικής αρμοδιότητας για θέματα κοινωνικής πολιτική και εργασίας στις Βρυξέλλες. Κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε πολύ πιο προχωρημένη πολιτική ένωση. Θα υπήρχαν εξ άλλου σοβαρές ενστάσεις ως προς την αποτελεσματικότητα ενός τόσο συγκεντρωτικού συστήματος.
Γιατί λοιπόν ο Πρωθυπουργός ξεφουρνίζει στην Πνύκα την πρόταση για Ευρωπαίο Υπουργό Κοινωνικής Πολιτικής; Και μάλιστα την επαναλαμβάνει στη συνέντευξη στην ΔΕΘ; Δεν γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο είναι εντελώς ανέφικτο; Εκτός αν ξεκίνησε ήδη την εμπνευσμένη από την Κομμούνα του Παρισιού ειρηνική έφοδο στη γη, και ήδη έπιασε τοίχο. Τα μάτια μας έχουν δει πολλά αλλά μου φαίνεται εξωφρενικό να μην του είπαν κάτι οι συνεργάτες του.
Δεύτερη εκδοχή, η πιο πιθανή, είναι να έριξε την πρότασή του ξέροντας ότι είναι «ξεκούδουνη» για να δελεάσει το «αριστερό» ακροατήριο που έχει ήδη καταπιεί πολύ πιο δύσπεπτο σανό.
Τρίτη εκδοχή, μάλλον απίθανη, να εμπνεύστηκε από το ανέκδοτο με το λαγό και το λιοντάρι και να ήθελε απλώς να πει καμμιά… για να περάσει την ώρα του. Θα έχουμε την απάντηση όταν κατατεθεί στις Βρυξέλλες η συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη πρόταση του Πρωθυπουργού. Εκτός αν τελικά επικρατήσουν ψυχραιμότερες σκέψεις, οπότε θα μείνουμε με την απορία.
* Ο Δημήτρης Κούρκουλας ήταν υφυπουργός Εξωτερικών υπεύθυνος για ευρωπαϊκές υποθέσεις, την περίοδο Ιούνιος 2012-Ιανουάριος 2015. Υπήρξε στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διετέλεσε Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον Λίβανο, στη Βουλγαρία και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το 2016 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ.