Η προεκλογική εκστρατεία των γαλλικών προεδρικών εκλογών ανέδειξε ενδιαφέρουσες ομοιότητες του πολιτικού λόγου ορισμένων υποψηφίων με τον πολιτικό λόγο που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στην στην Ελλάδα.
Η αρχική απροθυμία του «αριστερού» Μελανσόν να καλέσει σε απομόνωση της ακροδεξιάς υποψήφιας Μαρίν Λεπέν, κάτι που έσπευσαν να κάνουν όλοι οι υποψήφιοι του δημοκρατικού τόξου, έχει άρωμα Ελλάδας.
Οι παλιές καλές εποχές όπου οι αριστερές πολιτικές δυνάμεις βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στην ακροδεξιά και τον φασισμό έχουν, φαίνεται, παρέλθει. Η Ελλάδα υπήρξε βέβαια μπροστάρης, χάρις στην αδιατάρακτη συγκυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα με τους εθνολαϊκιστικές των ΑΝΕΛ. Πέραν της συγκυβέρνησης οδηγηθήκαμε και σε μια βαθύτερη ώσμωση ίσως και διάχυση των δύο πολιτικών χώρων, τόσο σε επίπεδο ιδεολογίας όσο και σε επίπεδο πολιτικού λόγου, πολιτικών πρακτικών και πολιτικής αισθητικής.
Υπάρχουν και άλλες ομοιότητες που καθιστούν το σύνθημα ΕΛΛΑΣ-ΓΑΛΛΙΑ συμμαχία τραγικά επίκαιρο. Οι «ανυπότακτοι» του Μελανσόν θυμίζουν, σε γαλατική εκδοχή, τους δικούς μας «αγανακτισμένους», την κοινωνική μαγιά της πολιτικής νίκης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Δεν ξέρω αν ο Μελανσόν ή η Λεπέν μελέτησαν τους πύρινους αντιευρωπαϊκούς λόγους των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και εμπνεύστηκαν από αυτούς. Ή αν οι ρητορικές ομοιότητες οφείλονται σε κάποιου είδους ιδεολογική σύμπτωση. Στην προχθεσινή τηλεμαχία Μακρόν – Λεπέν, η υποψήφια της ακροδεξιάς χρησιμοποίησε κατά κόρον έναν ξενόφοβο αντιευρωπαϊσμό διανθισμένο με έναν πρωτόγονο αντι-γερμανισμό που θύμιζε έντονα τον πολιτικό λόγο της ελληνικής κυβέρνησης. Θύμιζε τις ατάκες του Τσίπρα περί εκβιαστών – εταίρων, περί πραξικοπήματος και περί ευρωπαϊκής συνομωσίας με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και άλλα ηχηρά παρόμοια, όπως το παραμύθι για μέτωπο του Νότου. Ακόμα και σήμερα οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι της χώρας μας δεν χάνουν ευκαιρία να απαξιώσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε για υπαρκτές ατέλειες είτε, συχνότερα, για να καλύψουν δικές τους αδυναμίες.
Αν υπάρχει κάτι θετικό σε όλη αυτή την κατάπτωση της γαλλικής πολιτικής που θυμίζει μερικές φορές Ελλάδα, είναι η παρηγοριά ότι τελικά οι ιδεοληψίες, η ξύλινη γλώσσα και η παράνοια που επικράτησαν εν πολλοίς τα τελευταία χρόνια στον πολιτικό διάλογο δεν αποτελούν ελληνικό μόνο προνόμιο. Η Λεπέν είπε ότι θα φύγει από την Ευρωζώνη και θα επαναφέρει το γαλλικό φράγκο αλλά θα υπάρχει και το ευρώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις! Κάτι δηλαδή σαν το παράλληλο νόμισμα του δικού μας Γιάνη, το IOU! Φαντάζομαι το θυμάστε.
Πέρα από τις ομοιότητες Ελλάδας – Γαλλίας, υπάρχουν όμως και μεγάλες διαφορές. Ο άλλος υποψήφιος και πιθανός νέος Πρόεδρος της Γαλλίας, ο Εμανουέλ Μακρόν, αντιτάχθηκε σθεναρά στη φτηνή προσπάθεια αξιοποίησης του πρωτόγονου αντι-γερμανισμού. Αντιτάχθηκε και στον πειρασμό να απαντήσει στις άθλιες συκοφαντίες και υπονοούμενα της Λεπέν, κατεβαίνοντας στο επίπεδό της. Μίλησε σαν μελλοντικός Πρόεδρος ενός μεγάλου λαού και ενός μεγάλου έθνους και όχι σαν αριστερο-δεξιά «Κατίνα». Δεν υποσχέθηκε ούτε μείωση των ωρών εργασίας κάτω από τις 35 ώρες εβδομαδιαίως ούτε σύνταξη στα 60.
Ο Μακρόν έδειξε ότι έχει ξεπεράσει τη φοβία που βασάνιζε και βασανίζει πολλούς πολιτικούς στη Γαλλία και στην Ελλάδα: δεν δίστασε να προτείνει λύσεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν «δεξιές», αν είναι σωστές.
Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν παρέλειψε επίσης, καθ’όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του, να υπενθυμίζει στους Γάλλους τις μεγάλες κατακτήσεις και τα μεγάλα οφέλη που έχουν αντλήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Λεπέν και ο Μελανσόν ακολούθησαν μια ισοπεδωτική τακτική που εμφάνιζε της Ευρώπη σαν την μητέρα όλων των επίγειων δεινών.
Η γερμανο-αμερικανίδα φιλόσοφος Αννα Αρεντ, μια από τις πιο έγκυρες και επίκαιρες φωνές κατά του ολοκληρωτισμού, είχε πει σε μια συνέντευξή της το 1974 στον γάλλο συγγραφέα Roger Errera: «Ο ολοκληρωτισμός αρχίζει με την υποτίμηση αυτών που έχεις. Το δεύτερο βήμα είναι ότι ‘’τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν, ασχέτως του πως θα αλλάξουν. Ο,τιδήποτε είναι καλύτερο από αυτό που έχουμε’’. Οι ηγέτες του ολοκληρωτισμού οργανώνουν ένα τέτοιο μαζικό συναίσθημα στις μάζες και στη συνέχεια το εδραιώνουν και έτσι οι άνθρωποι το πιστεύουν».
* Ο Δημήτρης Κούρκουλας ήταν υφυπουργός Εξωτερικών υπεύθυνος για ευρωπαϊκές υποθέσεις, την περίοδο Ιούνιος 2012-Ιανουάριος 2015. Υπήρξε στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διετέλεσε Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Λίβανο, στη Βουλγαρία και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το 2016 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ.