Τον Σεπτέμβριο του 2015, το βράδυ των εκλογών, όταν οι πίστες ήταν άδειες και τα μπουζούκια βουβά, ο λαϊκός βάρδος Γιάννης Πλούταρχος εκλήθη εκτάκτως στο κέντρο όπου, εκείνη την περίοδο, συνευρίσκετο με τη Μούσα.
Στη θέση του και εσείς θα πηγαίνατε τρέχοντας. Ηταν ο Νίκος Παππάς που, με τη συντροφιά στελεχών των ΑΝΕΛ, επιθυμούσε να γιορτάσει με τρόπο αυθόρμητο, λαϊκό, την εκλογική νίκη της Αριστεράς. Είναι δε λογικό και θεμιτό να εικάσουμε ότι ο δημοφιλής τραγουδιστής έγινε αποδέκτης ανθέων που αντιστοιχούν στον στολισμό του Επιταφίου της Μητροπόλεως. Και εκείνο το βράδυ, όταν ο λαός επιβεβαίωσε την ιστορική δικαίωση της Αριστεράς, ο Νίκος ο Παππάς έγινε ο Ανθρωπος με τα Γαρύφαλλα. Ετσι είναι οι αγώνες, απαιτούν συνέχεια και σημειολογική συνέπεια. Ενα γαρύφαλλο κρατούσε ο Νίκος Μπελογιάννης. Ενα γαρύφαλλο άφησε ο Αλέξης Τσίπρας στην Καισαριανή, όταν εξελέγη για πρώτη φορά. Ο Νίκος ο Παππάς ήθελε να τιμήσει δεκαετίες αγώνων.
Στην Αμαλιάδα ο Πρωθυπουργός εμφανίστηκε με γαρύφαλλο στο χέρι. Θα πείτε ότι του ταίριαζε καλύτερα στο αυτί, με πονηριά στο μάτι, κατά το τραγούδι. Ναι, δεν διαφωνώ. Γιατί ήταν λες και έσκυψε στην πίστα του Πλούταρχου, πήρε ένα γαρύφαλλο και το κατέβασε στην Αμαλιάδα, να το δώσει στον Μπελογιάννη.
«Η σκύλευση μόλις έλαβε τέλος» σχολίασε ο Θύμιος Καλαμούκης της «Ελληνοφρένειας» όταν ολοκληρώθηκε η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην Αμαλιάδα. Ε, δεν αδίκησε και την αλήθεια. Ούτε και ο υιός Μπελογιάννη είπε ψέματα στο μήνυμα του, υποστηρίζοντας ότι ο πατέρας του θα ήταν σήμερα οργισμένος – κι ας λογοκρίθηκε το απόσπασμα στην επεξεργασία του βίντεο από την «Αυγή».
Ας πρόσεχε, όμως, ο Πρωθυπουργός. Κάτι τέτοια καλό είναι να αποφεύγονται. Δεν μπορείς, ας πούμε, να έχεις παραχωρήσει για έναν αιώνα τη δημόσια περιουσία και μετά να εμφανίζεσαι με γαρύφαλλα στο χέρι και επανάσταση στις λέξεις. Είναι γελοίο και συνάμα κυνικό. Και ιστορικά ανακριβές. Διότι είναι άλλο πράγμα η ιδεολογία, η δράση και η στόχευση του Μπελογιάννη και άλλο η βαρβαρότητα της εκτέλεσής του. Για να το πω αλλιώς, είναι μάλλον απίθανο η αντίληψη του μακαρίτη του Μπελογιάννη περί Δημοκρατίας να αντιστοιχεί σε αυτό που εννοεί ο Τσίπρας όταν τον χαρακτηρίζει «σύμβολο ειρήνευσης και δημοκρατίας». Βέβαια πιθανότατα ούτε η αντίληψη του Τσίπρα να μη συμφωνεί με αυτό που οι περισσότεροι έχουμε στο μυαλό μας, αλλά, είπαμε, ο πολιτικός άνδρας έκανε τους συμβιβασμούς του. Δεδομένου δε και του βίου του, είναι δίκαιο να υποθέσουμε πως αν ο Τσίπρας ήταν στη θέση του Μπελογιάννη, η Ιστορία θα είχε γραφτεί με λιγότερο αίμα και περισσότερη κατανόηση.
Ομως είναι αδόκιμο να μετακινούμε στον χρόνο πρόσωπα και καταστάσεις. Δεν μπορούμε να αποτιμούμε τον ρόλο και τη δράση του Μπελογιάννη με σύγχρονους κώδικες. Και, γενικώς, μερικές φορές η λήθη δείχνει εθνικά σωστή, εκτός και αν η μνήμη αποσκοπεί στον κατευνασμό. Ας πούμε θα ήταν εθνικά χρήσιμο μία προσωπικότητα σαν τον Μπελογιάννη να τιμηθεί από κάποιον άλλο Πρωθυπουργό, μη προερχόμενο από την Αριστερά, με έμφαση στην καταδίκη της εκτέλεσης, του διχαστικού της χαρακτήρα κ.λ.π. Αλλά σιγά μην έχανε ο Τσίπρας την ευκαιρία. Και βλέποντας την αντιπαράθεση στα social media, θέλεις να βγεις και εσύ στο βουνό. Όλα τα έχει λύσει η χώρα, η ιστορική αποτίμηση του Μπελογιάννη της έλειπε.
Στην κατάσταση του, ο Αλέξης Τσίπρας δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω. Αν η Σόφη Πασχάλη, που αποχώρησε από το «Survivor», είχε λαϊκό έρεισμα, αύριο το μεσημέρι θα ήταν στο Μαξίμου. Και δεν ξέρω αν η συμπεριφορά του Πρωθυπουργού εκπορεύεται από τον καιροσκοπισμό του ή κρύβει μέσα της και άλλα, ψυχολογικά αίτια. Δεν έχει πλέον κανέναν σημειολογικό ενδοιασμό. Πετιέται από την πλατεία της Επανάστασης της Αβάνας ως τους Αγιους Τόπους. Αφήνει περιστέρια στα Θεοφάνια και γαρύφαλλα στου Μπελογιάννη. Συγκυβερνάει με τον Καμμένο και ταυτοχρόνως θυμάται την Αριστερά των κινημάτων. Το μνημόνιο που υπέγραψε περιέχει τον ορισμό του νεοφιλελευθερισμού και όμως εγκαλεί τρίτους ως νεοφιλελεύθερους.
Οχι, δεν είναι μόνο ο καιροσκοπισμός του. Πρέπει να είναι και η εσωτερική του ανάγκη να διευθετήσει τη σχέση με την αριστερή του συνείδηση, εκείνο το δύσκαμπτο πλαίσιο αρχών και αξιών που, στην πρώτη νιότη του, πίστευε ότι όφειλε να υπηρετήσει με θρησκευτικό καταναγκασμό. Οταν πηγαίνει στην Αβάνα, δεν το κάνει μόνο για να ξεγελάσει τους αφελείς – κάθε άλλο, ίσως τους εξοργίζει πια. Το κάνει για να ξεγελάσει τον ίδιο του τον εαυτό, εκείνον τον νεαρό Κνίτη που στέκεται έξω από το Μαξίμου και δεν βρίσκει ούτε μία πέτρα για να πετάξει στα τζάμια.