To πρώτο σκίτσο που εμφανίστηκε μετά την επίθεση στις Βρυξέλλες ήταν του δακρυσμένου Τεν Τεν. Δεν ήταν, βέβαια, η καλύτερη επιλογή. Οι περιπέτειες του Τεν Τεν διαδραματίζονται στο Βελγικό Κογκό, σε μία εποχή που οι μαύροι εθεωρούντο έμψυχα αντικείμενα και τίποτα παραπάνω.
Ομως, εδώ που τα λέμε, αν ψάχνεις έναν βέλγο φανταστικό ήρωα για να πάρει πάνω του την οδύνη, στον Τεν Τεν θα πας. Θα ήταν γελοίο να επιστρατεύσεις τον Μπαμπαστρούμφ – Βέλγος και αυτός, μαζί με τα υπόλοιπα Στρουμφάκια.
Εξαιρετική επιλογή δείχνει ο, επίσης Βέλγος, Ηρακλής Πουαρό. Ομως ποιος έχει σκιτσάρει τον Πουαρό; Οι περισσότεροι τον έχουμε συνδέσει με τον Πίτερ Ουστίνοφ. Και, φυσικά, είναι δύσκολο να αξιοποιήσεις το χαρακτηριστικό σύμβολο των Βρυξελλών; Εσύ θέλεις να τρέχουν δάκρυα και αυτό είναι ένα αγοράκι που ουρεί. Να σκαλίσεις στο photoshop έναν πίνακα του Μαγκρίτ; Ντροπή…
Πόσο Βέλγοι γίναμε; Σίγουρα όχι στο βαθμό που γίναμε Γάλλοι πριν από τέσσερις μήνες. Αναμενόμενο. Το Βέλγιο δεν μεταφέρει συναισθηματικό φορτίο αντίστοιχο της Γαλλίας. Το μακελειό στο Μπατακλάν άναψε ρεσό και μάζεψε μπουκέτα έξω από τη γαλλική πρεσβεία. Εξω από την πρεσβεία του Βελγίου δεν μαζεύτηκε κανείς –πήγε ο Σταύρος και άφησε τα απαραίτητα ποταμίσια αξεσουάρ, κερί, λουλούδι, σκίτσο. Ακόμα και στο facebook δεν υψώθηκαν πολλές βελγικές σημαίες. Διόλου παράλογο. Η ισορροπία και η εξουδετέρωση αντίρροπων δυνάμεων είναι τα συστατικά στοιχεία του Βελγίου. Δεν μπορεί να υπάρξει έντονο στίγμα. Το Βέλγιο είναι «στρογγυλό», δεν έχει «γωνίες». Είναι μία «ακατανόητη» χώρα με πολυεθνική πρωτεύουσα. Πώς να γίνουμε Βέλγιο όταν το Βέλγιο γίνεται όλοι εμείς;
Είμαστε ακόμα πολύ διαφορετικοί ως Ευρωπαίοι για να αποκτήσουμε νέα, κοινή συνείδηση σε μεγάλη έκταση. Πολλοί λαοί, διαφορετικές γλώσσες, πολιτισμοί που μοιάζουν, αλλά και ξεχωρίζουν σαν ετεροθαλή αδέλφια…
Είναι και το άλλο: η επίθεση έγινε στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στην πρωτεύουσα της ενωμένης Ευρώπης. Και όμως, από το Ταλίν ως το Λονδίνο, λίγοι έβαλαν μπλε σημαία στη λύπη τους. Μπορεί ο πολιτικός συμβολισμός να βάζει την Ευρώπη στο στόχαστρο των τρομοκρατών. Ωστόσο αυτό δεν εκφράστηκε στα συναισθηματικά αντανακλαστικά των Ευρωπαίων. Για τους περισσότερους από μας είναι μία επίθεση στο Βέλγιο.
Και, εντελώς μεταξύ μας, αυτή η υπόθεση δεν αγγίζει όλους τους Ευρωπαϊους με τον ίδιο τρόπο. Ο κάτοικος της μεγάλης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας κοιτάζει τον μελαχρινό συνεπιβάτη του στα μάτια, στον θώρακα και στην τσάντα. Ο Ελληνας σου λέει ότι δεν ανησυχεί καθώς η χώρα βρίσκεται εκτός πεδίου τρομοκρατικού ενδιαφέροντος – ποιος μας δίνει σημασία εδώ που τα λέμε;
Είμαστε ακόμα πολύ διαφορετικοί ως Ευρωπαίοι για να αποκτήσουμε νέα, κοινή συνείδηση σε μεγάλη έκταση. Πολλοί λαοί, διαφορετικές γλώσσες, πολιτισμοί που μοιάζουν, αλλά και ξεχωρίζουν σαν ετεροθαλή αδέλφια. Αν πιάσεις και τινάξεις τους τελευταίους πέντε-έξι αιώνες, θα βγάλεις σάρκες και αίμα από πάνω τους. Πριν από εβδομήντα χρόνια σφαχτήκαμε για τελευταία φορά και πριν από τριάντα οι μισοί δεν μιλούσαμε με τους άλλους μισούς. Προχωράμε. Το Βέλγιο μπορεί να μην εμπνέει σήμερα, όμως ίσως είναι το κοινό μας μέλλον.