(…) «αναστέλλεται οποιαδήποτε υλοποίηση, συνεργασία, προγραμματισμός ή συζήτηση εκδηλώσεων με ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς».
Η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για εμπάργκο σε ρώσους καλλιτέχνες και σε καλλιτεχνικές ομάδες βρίσκεται εδώ και λίγες ώρες σε ισχύ, μέχρι νεωτέρας τουλάχιστον.
Στο πλαίσιο της παραπάνω απόφασης, διαβάσαμε ότι ακυρώνονται ήδη προγραμματισμένες εμφανίσεις ρώσων καλλιτεχνών, όπως της υψιφώνου Ντινάρα Αλίεβα, η οποία θα παρευρισκόταν ως πρωταγωνιστικό πρόσωπο σε γκαλά όπερας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, στις 3 Μαρτίου. Και ότι ακυρώθηκε επίσης και η μαγνητοσκοπημένη προβολή της «Λίμνης των Κύκνων». Το Μέγαρο Μουσικής διευκρίνισε, βέβαια, ότι η Ντινάρα Αλίεβα ζήτησε η ίδια την αναβολή της εκδήλωσης, επιλέγοντας να μην ταξιδέψει, λόγω του κινδύνου που επιφέρουν τα γεγονότα στις μετακινήσεις από και προς τη Μόσχα.
Ας μείνουμε, όμως, στις αποφάσεις για εμπάργκο σε καλλιτέχνες και καλλιτεχνικούς φορείς που ανακοινώνονται παγκοσμίως, ως μια ένδειξη αντίδρασης στον απεχθή πόλεμο που ξεκίνησε η Ρωσία. Το ρωσικό Μπαλέτο της Σιβηρίας εξορίστηκε από τα βρετανικά θέατρα και η Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης έριξε άκυρο σε καλλιτέχνες που συνδέονται με το επίσημο ρωσικό καθεστώς. Στην ανακοίνωσή της αναφέρεται ότι ως ένας διεθνής οργανισμός πρέπει να συνεισφέρει ενάντια στην καταπίεση και ότι πλέον δεν μπορεί να συνδέεται με καλλιτέχνες και οργανισμούς που υποστηρίζουν τον Πούτιν ή υποστηρίζονται από αυτόν, τουλάχιστον μέχρι να σταματήσουν η εισβολή και οι φόνοι, να επανέλθει η τάξη και η αποκατάσταση.
Η Ουκρανική Ακαδημία Κινηματογράφου προσκάλεσε σε διεθνές μποϊκοτάζ του ρωσικού σινεμά και πρότεινε οι παραγωγοί να διακόψουν όσες συνεργασίες τους σχετίζονται με το καθεστώς του Πούτιν. Ακόμα και οι διοργανωτές της Eurovision ανακοίνωσαν ότι θα ακυρώσουν τη συμμετοχή της Ρωσίας στον μουσικό διαγωνισμό. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης Ραδιοτηλεοπτικών Σταθμών, η «απόφαση αντανακλά την ανησυχία ότι υπό το πρίσμα της άνευ προηγουμένου κρίσης στην Ουκρανία, μια ρωσική συμμετοχή στον φετινό διαγωνισμό θα οδηγούσε σε ανυποληψία».
Το συγκρότημα Green Day ακύρωσε προγραμματισμένη συναυλία στη Μόσχα. Το ίδιο έκαναν και άλλοι, όπως το συγκρότημα AJR αλλά και ο ρώσος ράπερ Oxxxymiron. Πολλοί ρώσοι καλλιτέχνες εκφράζουν και οι ίδιοι την αντίθεσή τους, με ακυρώσεις και παραιτήσεις. Η Ελενα Κοβάλσκαγια, διευθύντρια του κρατικού θεάτρου της Μόσχας, υπέβαλε την παραίτησή της, επειδή της ήταν αδύνατον να συνεχίζει να δουλεύει για έναν δολοφόνο και να παίρνει μισθό από αυτόν. Το παράδειγμά της ακολούθησαν και οι καλλιτέχνες Κιρίλ Σαντσένκοφ και Αλεξάντρα Σουχάρεβα, οι οποίοι θα εκπροσωπούσαν τη Ρωσία στη Μπιενάλε της Βενετίας, που ξεκινά τον Απρίλιο. Μαζί τους παραιτήθηκε και ο λιθουανός επιμελητής τους, δηλώνοντας ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται για το πρότζεκτ στη σκιά της αιματηρής εισβολής στην Ουκρανία, γιατί είναι πολιτικά και συναισθηματικά αβάσταχτο.
Θα θέσω κι εδώ τα ερωτήματα που έχουν ήδη τεθεί στα κοινωνικά δίκτυα, χωρίζοντας το κοινό σε στρατόπεδα: Γίνεται εμπάργκο στον πολιτισμό και στην Τέχνη; Είναι δίκαιο ο κόσμος να εξορίζει καλλιτέχνες επειδή απλώς είναι Ρώσοι; Και τι φταίνε αυτοί να την πληρώνουν για τη στυγνή πολιτική του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας;
Οι γνώμες διίστανται και, για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω πού ακριβώς βρίσκεται το δίκιο. Αυτό που ξέρω είναι ότι σε ένα τέτοιο γεγονός βίαιης δράσης, υπάρχει και η ανάλογη αντίδραση. Ο κόσμος δημιουργεί μοχλούς πίεσης εναντίον της Ρωσίας. Οι ρώσοι πολίτες, όχι μόνο οι καλλιτέχνες, δεν φταίνε για τον πόλεμο – άλλωστε πολλοί από αυτούς διαδηλώνουν κατά της απόφασης του προέδρου τους. Αλλά, δυστυχώς, θα δεχτούν και οι ίδιοι τις συνέπειες από την πίεση της προσπάθειας για ειρήνευση, όσο άδικο κι αν είναι. Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά, σε τέτοιες περιπτώσεις.
Ο πολιτισμός έγινε παγκοσμίως πεδίο για εμπάργκο, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αντίδρασης. Προφανώς και δεν ακυρώνεται η ρωσική πολιτιστική κληρονομιά και είναι μάλλον επιφανειακό να το αναλύουμε τόσο απλοϊκά, αστειευόμενοι περί απαγόρευσης Ντοστογέφσκι και Τολστόι. Η διεθνής κοινότητα εκφράζει την αντίθεσή της με κάθε τρόπο, προσδοκώντας τη λήξη ενός πολέμου. Αυτός είναι που πληγώνει την Τέχνη και τον Πολιτισμό, πρωτίστως.