Protagon A περίοδος

Ο Φιλόθεος Φάρος και η αγάπη

Η νεανική παρέα των ανθρώπων που μάζευε γύρω του ο π. Φιλόθεος, πέρα από τα «άλλου είδους παιδιά» με την καθαρή καρδιά και την ανάγκη της προσφοράς στον διπλανό τους, ήτανε άνθρωποι χαμένοι και τρομαγμένοι σαν και μένα, μπλεγμένοι κι αυτοί γερά στο «Δίχτυ»...

Άρης Δαβαράκης

Είχα τη χαρά (και την τύχη), στις αρχές ακόμα του Απριλίου, να συναντήσω στο σπίτι του και να μιλήσω για δύο σχεδόν ώρες με τον π. Φιλόθεο Φάρο, έναν πολύ γνωστό ιερωμένο και πολυδιαβασμένο συγγραφέα,  έναν πολύ αγαπητό σκεπτόμενο σύγχρονο Έλληνα που καθημερινά επιβεβαιώνει το γνωστό ρητό του Ρήγα Φεραίου ότι « όποιος συλλογάται ελεύθερα, συλλογάται καλά». Τον είχα γνωρίσει από τις αρχές του 1990, όταν, έχοντας πια περάσει το μέγα φράχτη των 35 μου χρόνων, έψαχνα και ψαχνόμουν, σχεδόν απελπισμένα, να βρω από κάπου να πιαστώ – σε μια κοινωνία που άλλαζε ραγδαία προς το χειρότερο και που θαυμάζοντας οτιδήποτε «έλαμπε» (έστω και αν ήταν «τριάκοντα αργύρια» αυτά που λάμπανε, προϊόντα δηλαδή διαφθοράς και σήψης, ικανά μόνο για επενδύσεις ανάλογες της αγοράς του «αγρού του Κεραμέως»), είχε εξορίσει την αγάπη – και ως λέξη ακόμη – και δεν της έδινε άλλο από ξύδι και χολή. Η νεανική παρέα των ανθρώπων που μάζευε γύρω του ο π. Φιλόθεος, πέρα από τα «άλλου είδους παιδιά» με την καθαρή καρδιά και την ανάγκη της προσφοράς στον διπλανό τους, ήτανε άνθρωποι χαμένοι και τρομαγμένοι σαν και μένα, μπλεγμένοι κι αυτοί γερά στο «Δίχτυ» αυτό το τόσο ύπουλο – «που άλλοι το λεν του κάτω κόσμου πονηριά και άλλοι το λεν την πρώτης άνοιξης αγάπη». Αν κάποτε στα βρόχια του πιαστείς (όπως είχαμε πιαστεί όλοι εμείς που προστρέξαμε τότε στον π. Φιλόθεο), κανείς δεν θα μπορέσει να σε βγάλει. «Μονάχος βρες την άκρη της κλωστής – και αν είσαι τυχερός, ξεκίνα πάλι», λέει ο Νίκος Γκάτσος σ’ αυτό το μελοποιημένο από τον Σταύρο Ξαρχάκο συγκλονιστικό του στιχούργημα – που εδώ μπορείτε να το ακούσετε (σε δεύτερη εκτέλεση) από την Ελένη Βιτάλη.

Βδομάδες τώρα προσπαθώ να γράψω για τον π. Φιλόθεο Φάρο και την συνάντησή μας και κάθε φορά που κάθομαι μπροστά στο πληκτρολόγιο δεν βρίσκω λόγια. Τότε που τον πρωτογνώρισα πηγαινοερχόμουνα συνέχεια στο Αγιον Όρος (ώσπου να αποκτήσω μια σταθερή πια σχέση με την Ι. Μ. Μεγίστης Λαύρας, όπου και «ανήκω» πια, αφού εκεί βρήκα το λιμάνι μου και τον πνευματικό μου – με τον οποίον συμπληρώσαμε στις αρχές του 2010 μιαν 20ετία  απόλυτα ανοιχτής ψυχικής και πνευματικής επικοινωνίας και αληθινής, διαυγέστατης, αμφίπλευρης, και φωτεινής αγάπης). Έτσι δεν έριξα άγκυρα  σαν «μόνιμος» στο πνευματικό καταφύγιο του π. Φιλόθεου Φάρου, διατήρησα όμως μιαν ανάμνηση πολύ ζεστή από εκείνες τις μέρες – που όταν τις θυμάμαι ακόμα με περιβάλλει η αύρα της καλοσύνης και της αγάπης αυτής που ακόμα με περίμενε, σαν να μην πέρασε μια μέρα,  στην πρόσφατη συνάντηση μας στο σπίτι του τις προάλλες.
Μιλήσαμε αρκετά και κρατούσα και σημειώσεις (για κάποιο λόγο δεν ήθελα να «ηχογραφώ» αυτά που μου έλεγε αλλά, αν τα κατάφερνα, να τα καταγράψω αλλοιώς, στην μνήμη, την καρδιά και την ψυχή μου). Όμως ο π. Φιλόθεος Φάρος δεν μιλάει με «αποφθέγματα» ούτε «διδάσκει» κουνώντας το δάχτυλο. Όπως και για τον ίδιο τον Χριστό, έτσι για τον άξιο αυτόν υπηρέτη του, η ουσία είναι η Αγάπη. Όπως γράφει και στον Πρόλογο του τελευταίου βιβλίου του «Η διαχείριση της Αγάπης» (Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ, 5η έκδοση) «Για το χριστιανικό Ευαγγέλιο το μυστήριο του Θεού δεν προσεγγίζεται με την λογική και δεν κατανοείται. Βιώνεται. « Πάς ο αγαπών εκ του θεού γεγέννηται και γινώσκει τον θεόν, ο μη αγαπών ουκ έγνω τον θεόν, ότι ο Θεός αγάπη εστίν» (Α’ Ιωάν. 4, 7-8).

Τα βιβλία του π. Φιλόθεου που είναι πολλά ( με πρώτο το «Διάλογος» του 1979 από τις εκδόσεις Ακρίτας και τελευταίο – πριν την «Διαχείριση της αγάπης» – το εξαιρετικό και απολαυστικό «Ταξίδι Αυτονακάλυψης» του 2009 από τις εκδόσεις «Αρμός», το οποίο και  έχει πια ξεπεράσει την 8η έκδοσή του που έχω εγώ), απευθύνονται στον λογικό αλλά «ανοιχτό» σύγχρονο  άνθρωπο και πλησιάζουν τα απλά καθημερινά προβλήματα όπως και τα «μεγάλα θεολογικά»,  με τρόπο τέτοιο ώστε να είναι προσβάσιμα στον κάθε καλοπροαίρετο παγκοσμιοποιημένο συνάνθρωπο  – χωρίς καμία «κατηχητική» διάθεση (με την έννοια της προσπάθειας «στρατολόγησης πιστών»). Αρκεί να σημειώσω πως ο π. Φιλόθεος Φάρος είναι υπέρ του διαχωρισμού Κράτους και Εκκλησίας και δεν θέλει ο κλήρος και οι ιερωμένοι μας να είναι «δημόσιοι υπάλληλοι». Γι’ αυτό και οι «τυπικώς θρησκευόμενοι» μουτζαχεντίν μας που κυκλοφορούν με τον σταυρό στο ένα χέρι και τον λογαριασμό του Ταμιευτηρίου τους στο άλλο, αυτοί που μας κουνάνε το δάχτυλο και μας απειλούν με τη  «Κόλαση» και τις φλόγες της, δεν θα σας πουν «τα καλύτερα λόγια» για τον π. Φιλόθεο Φάρο. Όποιος από σας διαβάσει αυτό το κείμενο και θελήσει να μάθει για τον δημιουργικό αυτό συνάνθρωπο που γεννήθηκε το 1930, σπούδασε πολιτικές επιστήμες, νομικά και θεολογία και έγινε κληρικός το 1962, δεν έχει παρά να πληκτρολογήσει  «π. Φιλόθεος Φάρος» στο ψαχτήρι του Google και θα βρει (επί λέξει)  «Περίπου 24.700 αποτελέσματα»  σε 0,20 δευτερόλεπτα.

Εγώ δεν χρησιμοποίησα τις σημειώσεις μου τελικά: Περιέχουν (όλες) την λέξη αγάπη – προφανώς γιατί γι’ αυτήν ήρθε στον πλανήτη ο Χριστός, γι’ αυτήν και για τίποτε άλλο. Θα αντιγράψω όμως λίγες ακόμα λέξεις από τον Πρόλογο της πραγματικά πολύτιμης κατάθεσης του εξαιρετικού αυτού συνάνθρωπου που έχει το τίτλο «Η Διαχείριση της Αγάπης».

«Η αγάπη βέβαια», λέει ο π. Φιλόθεος Φάρος, «δεν είναι συναισθηματισμός, ούτε μόνο συναίσθημα. Ο πυρήνας της αγάπης είναι υπερβατικός.  Η αγάπη είναι ο Θεός. Γι’ αυτό είναι πέρα και πάνω από τις ανθρώπινες δυνατότητες και γι’ αυτό, όταν συντελείται η θεοκτονία, η αγάπη γίνεται ανέφικτη».