Ήμουν βιαστικός γιατί η εκδήλωση στο υπόγειο του Μουσείου είχε μάλλον ξεκινήσει. Πάρκαρα όπως όπως την μηχανή – διάβαση τυφλών δεν έκλεισα- διέσχισα τρέχοντας το προαύλιο και κατέβηκα δυο δυο τα σκαλιά. Μπήκα στην αίθουσα ενώ κάποιος μιλούσε στα αγγλικά, βγήκα να αναζητήσω ακουστικά για την μετάφραση αλλά στην αίθουσα δεν ξαναμπήκα. Μερικές φωτογραφίες με Μαντριά με μετέφεραν σε έναν άλλο κόσμο που κάποτε τον είχα και εγώ περπατήσει.
Τα σκουριασμένα βαρέλια ήταν περιζήτητα στην Κρήτη τη δεκαετία του ’70. Σας λέω για τότε γιατί τότε θυμάμαι. Τα έπαιρναν οι παππούδες, τους έκοβαν με προσοχή τα δύο στρογγυλά τους μέρη και μετά τους έκαναν μια κάθετη τομή. Ύστερα άρχιζε η δύσκολη διαδικασία του ισιώματος της κυρτής λαμαρίνας. Οι παππούδες με χέρια και στην συνέχεια με πόδια ίσιωναν την επιφάνεια και οι βοηθοί – εδώ ήθελαν πάντα βοηθό – τοποθετούσαν βαριά αντικείμενα στην επιφάνεια που υποχωρούσε και τελικά ακουμπούσε όλη στη γη σαν χαλί. Έτσι έφτιαχναν στα χωριά λαμαρίνες και μετά έκαναν σκεπές, τοίχους, φράκτες, μαντριά και καλύβες. Εδώ ήταν όλη η τέχνη. Οι λαμαρίνες έπρεπε να ενωθούν, να μπούνε πόρτες, παράθυρα, στέγες. Όσο πιο μερακλής ήταν ο βοσκός τόσο πιο ωραίο το αποτέλεσμα. Έπαιζαν οι γραμμές, έπαιζαν τα χρώματα – συνήθως από μπογιές που είχαν ξεμείνει από το βάψιμο κάποιου σπιτιού – και το αποτέλεσμα ήταν μαγευτικό.
Και τώρα 20- 30 χρόνια μετά, αυτή η τέχνη ήταν ξανά μπροστά μου. Σε μεγάλες φωτογραφίες καρφωμένες στους τοίχους ενός Μουσείου. Κάποιες καλύβες αναδύονται μέσα από λίμνες πατώντας σε ξυλοπόδαρα, άλλες στις βουνοκορφές κι άλλες ξεπροβάλουν ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση. Όλες από υλικά της φύσης ή χρησιμοποιημένα υλικά που φυλάχθηκαν για να ξαναχρησιμοποιηθούν… Καλύβες και μαντριά από άχυρο, τσίγκους, ξύλο ή πέτρα που φωτογράφιζε χρόνια ο Γιώργος Τριανταφύλλου και τώρα τα έκανε βιβλίο και έκθεση σε Μουσείο. Και είναι τόσο αληθινές οι φωτογραφίες που νομίζεις ότι θα παρουσιαστούν οι παππούδες και θα σου πουν πως προστατεύθηκαν «εδώ μέσα» από τη ζέστη, το κρύο, την υγρασία, τον άνεμο. Κάποιος έγραψε ότι το βιβλίο του Γιώργου Τριανταφύλλου, είναι «μια διαμαρτυρία ενάντια στα επιθετικά και απρόσωπα κτίρια της σύγχρονης αρχιτεκτονικής που μεταβάλλουν τον άνθρωπο σε άψυχο αντικείμενο». Για μένα είναι κάτι ποιο σημαντικό. Ένας ύμνος στο απλό και χρήσιμο. Αυτό που κλωτσήσαμε και που σιγά σιγά πρέπει ξανά να το ανακαλύψουμε.
Αρχέτυπα: Από τις καλύβες και τα μαντριά στη σύγχρονη Τέχνη και Αρχιτεκτονική, του Γιώργου Τριανταφύλλου
Σελίδες 264,Τιμή 35€
Κ. Αδάμ Εκδοτική
Η έκθεση και το βιβλίο είναι αφιερωμένα στον Διευθυντή του ΒΧΜ Δημήτρη Κωνστάντιο.
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
Βασιλίσσης Σοφίας 22, Αθήνα
μέχρι 5 Σεπτεμβρίου 2010
*Συνοπτική παρουσίαση του περιεχομένου της έκθεσης και του βιβλίου προβάλλεται στο ιστολόγιο: www.archetypa.blogspot.com