Κάθε χρόνο το νησί κινητοποιείται για τη μεγάλη μέρα. Οι κάτοικοι θαρρείς έχουν την Παναγία προσωπική τους υπόθεση. Ετσι μάθαμε κι εμείς. Σε κάθε άφιξή μας, το πρώτο κοίταγμα στο σταθερό σημείο συνάντησης των βλεμμάτων «Ηρθαμε και πάλι, Παναγιά μου». Και σε κάθε μας αναχώρηση, πάλι κοίταγμα, ως ανάλαφρη υπόσχεση, αλλά και ως υποψιασμένο «μακάρι!» μιας επόμενης «Καλής αντάμωσης».
Φέτος, όλα ήταν αλλιώς. Ηταν όπως το επιβάλλουν οι Covid ημέρες μας. Τον ουρανό σκίζουν μαχητικά αεροπλάνα και τα καράβια στο λιμάνι κρέμασαν γιρλάντες φώτα, αλλά όλα είναι… Πώς να το περιγράψω; Σαν εικόνα χωρίς ήχο. Ημέρα της Παναγίας. Με το που λες «Παναγία», έρχεται η απεικόνιση μιας Παναγίας όπως έχει καταγραφεί σε λατρευτικές εικόνες. Ξαπλωμένη στην παραλία, αποφασίζω ένα παιχνίδι. Σβήνω κάθε δοτή εικόνα, κολυμπάω ελεύθερη σε ένα «τίποτα» για να βρω στον βυθό μου την εικόνα μιας «Παναγίας μου». Σφίγγω, σφίγγω τα μάτια.
Κι έρχεται ένα βιντεάκι που κοινοποιήθηκε στο «Η ζωή μου με τον Γιάννη» από την Αδα Σταματάτου. Δηλαδή τη μαμά του Γιάννη. Η οποία κάποια μέρα, παρακολουθώντας ένα βίντεο που ανέβασε μια μητέρα από μια παιδική χαρά, διαπομπεύοντας έναν άνθρωπο ως παιδεραστή ή –έστω– ύποπτο κακού προς τα παιδιά, εκείνη, με το έμπειρο μάτι μάνας αυτιστικού παιδιού, διέκρινε έναν αυτιστικό. Τότε έδωσε όρκο να μας εκπαιδεύσει. Στην Ελλάδα δεν βλέπουμε ανάπηρους, όχι γιατί δεν έχουμε, αλλά γιατί τους κρύβουμε. Σ’ ετούτο το νησί έρχεσαι συχνά σε επαφή με τους γονείς αυτών των ανθρώπων.
Γονείς σε διαρκή ετοιμότητα, μην και ενοχλήσει το παιδί τους. Που όλα τα κάνουν παράταιρες ώρες, να γευματίσουν, να κολυμπήσουν, ορατοί κατ’ επιλογή αόρατοι. Τι επιπλέον αγώνας στον αγώνα τους! Μέχρι που ήρθε η Αδα, παίρνοντας τη σκυτάλη από τον κ. Κολλάτο (της δικής μου γενιάς), που ήταν ο πρώτος που μας μίλησε για τον αυτισμό και τον αυτιστικό γιο του, τον Αλκη. Αλλά ήταν άλλα τα χρόνια. Εφόσον το μόνο που έμεινε ήταν «Ο καημένος ο Κολλάτος που μεγαλώνει μόνος του τον γιο του Αλκη»…. Αν μένει λύπηση, δεν έπιασε σωστά ο σπόρος. Η Αδα ήρθε κοντά μας στα χρόνια του FB.
Σήκωσε μανίκια η ψυχή της, ατσαλώθηκε με δύναμη ενάντια σε ένα σωρό θορυβώδεις –όπως οι τενεκέδες σε κατήφορο– ηλιθίους, σίγουρα όμως λιγότερους από τους ανθρώπους με ενσυναίσθηση που θέλησαν να αντιληφθούν, να εκπαιδευτούν, για να είναι ενσυνείδητα συμπολίτες και έτοιμοι. Οι αναπηρίες δεν εξαιρούν ανθρώπους. Η «Αδα μας», μια πανέμορφη γυναίκα, εσαεί γυναίκα. Και ο Γιάννης της, ένας κούκλος Γιάννης, έγινε Γιάννης όλων μας. Οχι γιατί μοιραζόμαστε τις ώρες τις ανάποδες, τις ατελείωτες, τις βάρβαρες, τις δραματικές… Το δράμα έχει μοναξιές βαρβάτες…
Αλλά γιατί ενημερωμένοι, εκπαιδευμένοι θα χαρίσουμε επιτέλους την ελευθερία των κινήσεων σε ηρωικούς γονείς και το μοίρασμα των αγωνιών τους ώστε να βρεθούν λύσεις. Δεν θα εισπράττουν πλάγια βλέμματα, μουρμουρητά και σταυροκοπήματα, αλλά όλα «Κατάματα». Τα παιδιά δεν θα φοβούνται. Δεν θα απομονώνουν. Στο βίντεο της Αδας που αγαπώ, αυτό που ήρθε μεμιάς στη σκέψη μου, αυτό που όσες φορές και να το δω δακρύζει κάθε πόρος του δέρματός μου, ο Γιάννης είναι επάνω στο ποδήλατό του και η Αδα πίσω του. Μελετήστε τη φωνούλα της.
Ετσι ακριβώς θέλω τη φωνή τής «δικής μου» ψυχοποίητης Παναγίας. Ενθαρρυντική, τρυφερή, χαρούμενη! Μεγαλώνει τα φτερά του, δεν του τα κόβει. Η «Αδα μου» έχει χαρά. «Θα σε φάω» του λέει παίζοντας ότι θα τον προσπεράσει. Και ο Γιάννης έχει χαρά παλεύοντας πεταλιά ακόμα πιο πολύ! Μια μάνα που παρακάμπτει κάθε φόβο, προκειμένου ο Γιάννης να γευτεί τη χαρά του, όλη! Ετσι, έτσι ακριβώς εικονοποιώ την Παναγία μου. Ενός σταυρού που δικαιούται και χαράς. Ω γλυκό μου καλοκαίρι, γλυκύτατόν μου τέκνον, τι ωραία που τρέχεις με το ποδήλατό σου και δεν σε φτάνω καρδούλα μου!.. Εσύ το μέλλον, εγώ στο κατόπι σου. Αδα μου, σ’ αγαπώ αυθόρμητα. Οπως τις μάνες μας.