Protagon A περίοδος

Η γνώση της ημέρας: Η νεοτενία του ομορφάντρα

Υπάρχει κάτι που ονομάζεται «νεοτενία». Είναι μια λέξη φτιαγμένη όχι από Έλληνες αλλά από εκείνους ακριβώς που θεωρούν ότι η ελληνική γλώσσα προσφέρει τα πιο καίρια εργαλεία για να ονομάσεις έναν καινούριο επιστημονικό όρο...

Αλκης Γαλδαδάς

Σταματώ σε μια φράση παρμένη μέσα από τις αναρίθμητες συνεντεύξεις του κ. Μανώλη Μαυροματάκη, εκείνου που την μάνα του και τον πατέρα του τους βάζει στο σάντουιτς με λουκάνικο. «Είμαι ένας άνθρωπος που αργεί να μεγαλώσει». Μου έκανε εντύπωση για το λόγο ότι εκεί μέσα κλείνεται μια ολόκληρη θεωρία για την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

Υπάρχει κάτι που ονομάζεται «νεοτενία». Είναι μια λέξη φτιαγμένη όχι από Έλληνες αλλά από εκείνους ακριβώς που θεωρούν ότι η ελληνική γλώσσα προσφέρει τα πιο καίρια εργαλεία για να ονομάσεις έναν καινούριο επιστημονικό όρο. Έτσι από το «νέος» και από το «(εκ)τείνω» έβγαλαν τη λέξη νεοτενία που αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων σε σχέση με άλλα μέλη του ζωικού βασιλείου να έχουν μια πολύ πιο αργή εξέλιξη προς την ενηλικίωση. Εκεί δηλαδή που ένας πίθηκος βγάζει κάποιο δόντι στα τρία του χρόνια ένας άνθρωπος το αντίστοιχο δόντι το βγάζει στα έξι ενώ πολλά άλλα χαρακτηριστικά μας δίνουν την εντύπωση ενός πιθήκου (συγγνώμη κιόλας) που έχει σταματήσει να μεγαλώνει. Ο εγκέφαλός μας είναι πολύ μεγαλύτερος σε αναλογία με το σώμα μας συγκρινόμενος με άλλα είδη, δεν έχουμε σχεδόν τρίχωμα, έχουμε μικρό σαγόνι, λεπτά μέλη, το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού δεν λέει να γυρίσει προς τα έξω. Εκεί που ένας σκύλος είναι γέρος στα δεκαπέντε του εμείς ακόμη δεν έχουμε φύγει μακριά από τους γονείς μας. Με τη νεοτενια διατηρείς τα νεανικά χαρακτηριστικά σου ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία

Αυτό όπως φαίνεται ήταν μια επιτυχημένη εξελικτική στρατηγική που επεκτείνεται και στον τρόπο συμπεριφοράς. Ήδη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα στις Ηνωμένες πολιτείες κυρίως εμφανίζεται ο τύπος του παιδιού-επιστήμονα που παρά τις επιτυχίες του δεν τον κατακλύζει η σοβαροφάνεια. Ερευνητές με μεγάλο ερευνητικό έργο όπως ο Σάνον, που είχε μεγάλη συνεισφορά στην επιστήμη των υπολογιστών κυκλοφορούσε με πατίνι μέσα στο εργαστήριο και έκανε του κόσμου τα ταχυδακτυλουργικά κόλπα. Εδώ βέβαια δεν εννοούμε ότι δείχνει εξυπνάδα το να παλιμπαιδίζεις ή να συμπεριφέρεσαι σαν παιδοβούβαλο αλλά ακριβώς αυτή την επικίνδυνη στην ισορροπία της συμπεριφορά του ανθρώπου που θέλει να ρίχνεις ένα παιδικό βλέμμα στην πραγματικότητα όσο ζοφερή και αν είναι. Να βλέπεις το λιοντάρι σαν μια μεγάλη γάτα ίσως και την επερχόμενη χρεωκοπία με τη γλώσσα στο μάγουλο αλλά και σύνεση. Μακάρι και γι αυτούς που επιλέγουμε να εφαρμόζαμε τέτοια κριτήρια.

Ίσως έτσι να εξηγείται και το πώς ο άνθρωπος αυτός έπαιξε τόσο πειστικά τον επαγγελματία σαντουισά που εκείνη τη στιγμή πουλάει αλλά και παίζει επάνω στη δουλειά του. Ας το έχουμε υπόψη μας.