Protagon A περίοδος

Εδώ Βουδαπέστη: Στο «σπίτι» του Λιστ

Η Όπερα της Βουδαπέστης βρίσκεται στον πιο ακριβό δρόμο της πόλης, τη λεωφόρο Andrassy, μήκους 2,5 χιλιομέτρων, με ποικίλα στιλάτα εστιατόρια και καφέ καθώς και πολύ ακριβά καταστήματα, απο Gucci μέχρι Armani και Luis Vuitton...

Ελευθερία Ευαγγελοπούλου

Η Όπερα της Βουδαπέστης βρίσκεται στον πιο ακριβό δρόμο της πόλης, τη λεωφόρο Andrassy, μήκους 2,5 χιλιομέτρων, με ποικίλα στιλάτα εστιατόρια και καφέ καθώς και πολύ ακριβά καταστήματα, από Gucci μέχρι Armani και Luis Vuitton. Κάθε απόγευμα τις ώρες των παραστάσεων μπροστά από το επιβλητικό κτίριο συγκεντρώνεται πλήθος καλοντυμένου κόσμου, στην πλειοψηφία από εκπροσώπους μεγαλοαστικών στρωμάτων, όπως βέβαια είναι και το αναμενόμενο σε μία φημισμένη όπερα ή θέατρο πρωτεύουσας. Η εικόνα αυτή συγκρούεται εν μέρει με την υπόλοιπη πόλη, καθώς η Βουδαπέστη θεωρείται ακόμα μια φτωχή πρωτεύουσα στην οποία οι επιπτώσεις της βαθιάς οικονομικής κρίσης είναι εμφανείς. Ο βασικός μισθός σήμερα κινείται λίγο παραπάνω των 300 ευρώ και το πρόβλημα των άστεγων παραμένει άλυτο.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1884 άνοιξε η Όπερα πρώτη φορά για το κοινό, με την παρουσία του τότε βασιλιά Franz Joseph της Αυστρίας. Λίγα χρόνια μετά την έναρξη της λειτουργίας της, δεχόταν πυρά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το κυρίαρχο πρόβλημα ήταν η έλλειψη θεατών για να διατηρηθεί το μεγαλοπρεπές κτίριο με τα υπέρογκα για την εποχή έξοδα του. Το 1880, με λιγότερες από 200 παραστάσεις ετησίως, η πληρότητα έφτανε μόλις στο 60%. Η ουγγρική κυβέρνηση έφερε επίσης μεγάλο μέρος της ευθύνης, καθώς είχε διαθέσει ένα πολύ μικρό ποσό στον προϋπολογισμό του έργου και βρέθηκε προ εκπλήξεως όταν συνειδητοποίησε πως στην πραγματικότητα χρειαζόταν μεγάλο κεφάλαιο για τη διατήρηση της λειτουργίας του. Η κατάσταση σταθεροποιήθηκε το 1890, όταν το κράτος έλαβε πίσω ένα μέρος των χρημάτων, ποσό που αντιστοιχούσε στο ένα τρίτο των συνολικών λειτουργικών εξόδων, τα οποία έφταναν περίπου τα 2.400 ευρώ ετησίως.

Οι τιμές των εισιτηρίων διαμορφώθηκαν σε υψηλά επίπεδα, σε μία προσπάθεια να καλυφθούν τα έξοδα και, πλέον, η Όπερα απευθύνονταν στους «αριστοκράτες» της Βουδαπέστης. Η όπερα σαν είδος διασκέδασης δεν επιλεγόταν ακόμη από τους πολλούς. Η κατάσταση άλλαξε το 1911 και το δημόσιο ενδιαφέρον αυξήθηκε, όταν άνοιξε η «Όπερα του Λαϊκού Κόμματος», με δημοφιλείς και φτηνές παραστάσεις. Ωστόσο, η επιχείρηση πτώχευσε το 1914, αφού, όπως αποδείχτηκε, είναι αδύνατον να συντηρηθεί μια όπερα χωρίς την επιδότηση του κράτους.

Η προτίμηση του κοινού είχε, εν τω μεταξύ, αυξηθεί ιδιαίτερα. Έτσι, στις αρχές του 20ού αιώνα ξεκίνησε μια νέα εποχή για το είδος. Έργα σημαντικών συνθετών της εποχής όπως Wagner, Puccini, Richard Strauss ανέβασαν το καλλιτεχνικό επίπεδο και τη δημοτικότητα. Εκτός όμως από τους διάσημους Ευρωπαίους συνθέτες, η όπερα φιλοξένησε πολλά έργα του Ούγγρου Ferenc Liszt (Φραντς Λιστ), ενός από τους σημαντικότερους ρομαντικούς συνθέτες και πιανίστες της εποχής. Είναι χαρακτηριστικό πως έξω απο το κτίριο της όπερας υπάρχει το άγαλμά του, καθώς και το αεροδρόμιο της πόλης έχει πάρει το όνομά του.

Η οικονομική κατάσταση άρχισε, λοιπόν, να σταθεροποιείται. Έτσι, σήμερα η όπερα αποτελεί αναπόσταστο κομμάτι της κουλτούρας της πόλης και σημείο αναφοράς για όλους τους επισκέπτες, καθώς και σημαντική πηγή εσόδων για το κράτος.

Η όπερα της Βουδαπέστης του 2013 προσφέρει υψηλή ποιότητα θεαμάτων, έναν αρμονικό συνδυασμό χλιδής με έναν χώρο που τον αισθάνεσαι οικείο και προσιτό, καθώς και εμβέλεια τιμών εισιτηρίων απο 1,5 ευρώ μέχρι 65. Συμπερασματικά, μπορεί ο δρόμος να μην ήταν στρωμένος με ρόδα, όμως το αποτέλεσμα σίγουρα άξιζε τα εμπόδια της διαδρομής.