Εδώ και έναν χρόνο, παράλληλα με όλα τα υπόλοιπα, κάνω και μια συστηματική έρευνα πάνω στα ανθρώπινα παρασκήνια της πανδημίας. Καθότι αυτό που ζούμε δεν είναι μόνο αριθμοί και υγειονομικές ή πολιτικές αποφάσεις, είναι και μια φρικτή δοκιμασία της ανθρώπινης φύσης μας. Συγκεντρώνω μαρτυρίες και στοιχεία που ενδέχεται κάποια στιγμή να μπουν σε ένα βιβλίο-απολογισμό μιας φρικαλέας περιόδου της ζωής μας.
Μιλώ συστηματικά με γιατρούς των εντατικών μονάδων, συλλέγοντας ιστορίες για τις αντιδράσεις των συγγενών των αρρώστων που διασωληνώνονται, δηλαδή πλησιάζουν επικίνδυνα τη φρικτή κόκκινη γραμμούλα που χωρίζει τη ζωή από τον θάνατο. Γιατί τους συγγενείς, θα ρωτήσετε. Μα διότι οι μεν ασθενείς παύουν να έχουν συνείδηση όταν μπουν στη ΜΕΘ, οι δε γιατροί και νοσηλευτές κάνουν έναν ηρωικό αγώνα, για τον οποίο έχουμε γράψει πολλές φορές. Στο μυαλό μου, η άγνωστη παράμετρος ήταν οι υπόλοιποι, οι απέξω.
Μέσα σε αυτό τον έναν χρόνο, έχω μάθει τρελά πράγματα. Χωρίς ονόματα και στοιχεία ασφαλώς, αυτά είναι προσωπικά δεδομένα που δεν τα αποκαλύπτει κανένας γιατρός. Σε τέτοιες οριακές στιγμές ξέρετε, αποκαλύπτεται ο πραγματικός χαρακτήρας κάθε ανθρώπου. Σύζυγοι, γονείς, παιδιά, αδέρφια, ανίψια, συγγενείς και φίλοι, έχοντας έναν δικό τους άνθρωπο στην Εντατική και με υψηλή πιθανότητα την επόμενη μέρα να τον θάβουν, τραβάνε την κουρτίνα, ρίχνουν το προσωπείο και αφήνουν την πραγματική τους φύση να βγει στην επιφάνεια.
Με βάση τη μικρή στατιστική που έχω κάνει, υπάρχει ένα 60% συγγενών που αντιδρά με σχετικά φυσιολογικό τρόπο, ένα 25% που καταλαμβάνεται από απόλυτο πανικό για τον άνθρωπο του και ένα 15% που κινείται στην γκρίζα περιοχή ανάμεσα στον βαθύ κυνισμό και τη συμπεριφορά καθάρματος. Oλα τα έχουν δει οι γιατροί των κλινικών Covid-19, μην κοιτάτε που δεν μιλούν. Κι αυτό συμβαίνει διότι ο άρρωστος που διασωληνώνεται, μπαίνει κατ’ ευθείαν στη χορεία του υποψήφιου νεκρού. Και τότε σκάνε μύτη οι πραγματικοί χαρακτήρες.
Μου έχουν πει γιατροί ότι είδαν συγγενείς με τέτοια απόγνωση για τον άνθρωπο τους, που θεώρησαν ότι εκείνος που ρωτά θα πεθάνει γρηγορότερα από τον διασωληνωμένο για τον οποίον ενδιαφέρεται. Μου περιέγραψαν όμως και πολλές περιπτώσεις, που ο συγγενής ζητούσε απ’ τον γιατρό «να τον κρατήσει οπωσδήποτε ζωντανό ως την επομένη το μεσημέρι, για να προλάβει να πάρει τα λεφτά απ’ τον κοινό λογαριασμό του, πριν πλακώσουν και οι άλλοι δικαιούχοι».
Μου μίλησαν για την απαίτηση κάποιων να διαβάσουν ένα συγκινητικό κείμενο στον άρρωστό τους που βρισκόταν σε βυθιότητα μέσα στη ΜΕΘ, πιστεύοντας ότι ακόμα κι έτσι, κάτι θα καταλάβαινε και θα έπαιρνε κουράγιο. Αλλά άκουσα και περίπτωση που η σύζυγος ασθενούς έστειλε με δικηγόρο εξώδικο στον γιατρό της ΜΕΘ, με το οποίο του απαγόρευε να ενημερώνει την γκόμενα του αρρώστου για την κατάσταση του.
Υπάρχουν δεκάδες ανώνυμες ιστορίες αυτού του είδους που καταδεικνύουν ότι η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει. Μερικές από αυτές είναι καλύτερο να μην ακουστούν και να μη γραφούν ποτέ, γιατί είναι ντροπιαστικές. Υπάρχουν πάμπολλες συγκινητικές περιπτώσεις αλτρουισμού και αγάπης, αλλά υπάρχουν και πολλές που καλύτερα να καταχωνιαστούν. Σαν αυτή κάποιου μακρινού ανιψιού που ξημεροβραδιαζόταν στην είσοδο της μονάδας, περιμένοντας πότε θα πεθάνει ο μπάρμπας του, ώστε να αρχίσει αμέσως τις διαδικασίες για να πάρει την κληρονομιά του. Και το έλεγε σε όλους ανενδοίαστα ο μπαγάσας…