Εδώ και λίγες μέρες η ελληνική κυβέρνηση πανηγυρίζει που η οικονομία κατάφερε ανάπτυξη 0,4% για το πρώτο τρίμηνο του 2017. Ενσωματώνουν την εξέλιξη αυτή στο αφήγημα τους και δίνουν κουράγιο στους (από μέσα κι από έξω από τη κυβέρνηση) υποστηρικτές τους. Είναι όμως έτσι; Γύρισε σελίδα η οικονομία; Δυστυχώς, το αφήγημα του 0,4% μπορεί να υποδομηθεί αρκετά εύκολα.
Σύμφωνα με όσα κυκλοφόρησαν στον Τύπο αλλά και τις ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ, η αύξηση αυτή του ΑΕΠ βασίστηκε σε δύο πυλώνες: Την αύξηση της κατανάλωσης και την αύξηση του σχηματισμού παγίου κεφαλαίου.
Αρχίζοντας από την κατανάλωση, στα τέλη του προηγούμενου χρόνου και λίγο πριν από την εορταστική περίοδο ο Πρωθυπουργός μοίρασε την περίφημη «13η σύνταξη», ένα ποσό της τάξεως των 617 εκατ. ευρώ (1,4% του ΑΕΠ). Είναι λογικό λοιπόν την αμέσως επόμενη περίοδο να υπάρξει μια αύξηση της κατανάλωσης, η οποία δεν είναι βιώσιμη. Είναι αυτό που στα οικονομικά θα μπορούσαμε να το πούμε «fiscal impulse»: Η κυβέρνηση πραγματοποίησε μία έκτακτη μεταβιβαστική πληρωμή η οποία έδωσε μία προσωρινή ώθηση στην κατανάλωση.
Βλέποντας τον δείκτη όγκου των λιανικών πωλήσεων βλέπουμε (γράφημα) πως μεταξύ Ιανουάριου και Φεβρουάριου υπήρξε μία απότομη αύξηση στην κατανάλωση η οποία εξαφανίστηκε μετά. Κάποιος θα μπορούσε να πει πως αυτό θα γινόταν ούτως ή άλλως λόγω εορτών. Θα ήταν τόση όμως η μεταβολή τόσο έντονη όσο τώρα που αρκετός κόσμος είχε ένα έκτακτο εισόδημα;
Να θυμίσω πως αρκετοί οικονομολόγοι πιστεύουν πως ένα τέτοιο μέτρο επιδρά καλύτερα βραχυπρόθεσμα από ότι άλλα μέτρα ελάφρυνσης όπως η μείωση των φόρων (περισσότερα για fiscal impulses, πολλαπλασιαστές και λοιπή θεωρία).
Όσον αφορά τον σχηματισμό παγίου κεφαλαίου τα πράγματα ήταν πολύ απλά. Όπως αναφέρει ο ΣΕΒ (σελ. 9) οι επενδύσεις αυξήθηκαν διότι υπήρξε αύξηση των επενδύσεων σε μεταφορές και οπλικά συστήματα (αύξηση της τάξεως του 155%!), ενώ σε όλες τις υπόλοιπες μεγάλες κατηγορίες σημειώθηκε πτώση.
Είναι φανερό λοιπόν πως ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης δεν είναι επιστροφή στην κανονικότητα, παρά μία παροδική εξέλιξη που σχεδόν εκμαιεύτηκε από την κυβέρνηση.
Όλα αυτά την ώρα που εμείς δεν είμαστε ούτε 0,4% πιο αισιόδοξοι για το μέλλον μας…
*Ο Ιωάννης Κρόμπας είναι απόφοιτος Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Διοίκησης από το Πάντειο Πανεπιστήμιο.