Έχουμε αναλογιστεί τι έχουμε καταφέρει μέχρι σήμερα , εμείς οι… μεγαλύτεροι για τα παιδιά μας, για τους νέους μας για το μέλλον της χώρας μας; Η απάντηση, σε μία πρόταση, είναι ότι διαμορφώσαμε ένα περιβάλλον ασφυκτικό, δύσκαμπτο, παράλογο και τους είπαμε να ζήσουν σε αυτό. Πόσο εύκολο είναι; Η απάντηση βρίσκεται στον αριθμό νέων ανθρώπων που επιλέγουν την φυγή από την χώρα μας.
Και εμείς, συνεχίζουμε να κάνουμε λάθη, με το να υιοθετούμε την εύκολη δικαιολογία ότι οι χαμηλοί μισθοί είναι η βασική αιτία. Είναι αυτή όμως η πραγματικότητα; Σίγουρα είναι ένα κρίσιμο ποσοτικό στοιχείο αλλά μήπως ξεχνάμε τις ποιοτικές παραμέτρους; Έχουμε σκεφτεί, έχουμε συζητήσει μαζί τους, τι είναι αυτό που πραγματικά τους ωθεί να φύγουν;
Όλοι μας ως γονείς, τους παροτρύναμε να σπουδάσουν, να μορφωθούν. Η εξέλιξη της γνώσης σε συνδυασμό με την δυνατότητα πληροφόρησης διαμορφώνει ένα υψηλό επίπεδο μόρφωσης. Από τα πρώτα έτη της πανεπιστημιακής τους θητείας είναι επιστήμονες, ήδη γνωρίζουν πολλά και σημαντικά. Η υψηλού επιπέδου μόρφωση παράγει γνώση και οι γνώση παράγει κρίση. Είναι λογικό λοιπόν να κατανοούν τα προβλήματα της χώρας τους αλλά και να μπορούν να προτείνουν λύσεις.
Εδώ είναι το πρόβλημα. Εμείς δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε και να το αποδεχτούμε.
Όταν επισημαίνουν τα προβλήματα στα πανεπιστήμιά τους δεν μπορούν να κατανοήσουν γιατί οι καθηγητές, οι γονείς, η πολιτεία δεν κάνουν αυτό που πρέπει. Όταν ενημερώνονται για μελέτες κορυφαίων πανεπιστημίων σχετικά με μεθόδους διαχείρισης της λιτότητας σε άλλα κράτη δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί εμείς συνεχίζουμε με λάθος τρόπο. Όταν θέλουν να φτιάξουν μία επιχείρηση δεν μπορούν να πιστέψουν γιατί απαιτούνται χρόνια. Σκέφτονται ότι αν κάποιος αποφάσιζε να ανατρέψει το θεώρημα του Νας (στο οποίο στηρίχτηκε η οικονομική και εξωτερική πολιτική όλων των χωρών του πλανήτη) ποια υποστήριξη θα είχε στην χώρα μας και ποια σε κάποια άλλη. Όταν ο πρώτος σε κάποια σχολή (πριν κάποια χρόνια), δήλωνε ότι θα πάει να σπουδάσει έξω και σε 5 χρόνια αν έχει φτιάξει η κατάσταση στην χώρα μας θα γυρίσει. Στην ερώτηση αν δεν έχει φτιάξει, απαντά: «τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας». Στο μυαλό του έχει την χώρα όχι τον εαυτό του.
Ας κατανοήσουμε πώς σκέφτονται. Η παιδεία τους και η νιότη τους κάνει ορμητικούς. Ορμή σημαίνει ότι εντοπίζω πρόβλημα, λύνω, διορθώνω και προχωράω. Δεν μπορούν να καταλάβουν, δεν κατανοούν τις αιτίες της ακινησίας. Είναι αδιανόητο για τους νέους μας να καταλάβουν πώς δεν έχουμε εξαλείψει, ακόμα, σημαντικά προβλήματα της χώρας μας. Για τα οποία έχουν λύσεις, έχουν προτάσεις. Θέτουν ερωτήματα και επιζητούν απαντήσεις τεκμηριωμένες αλλά και πράξεις. Η επιθυμία της πράξης σημαίνει ότι θέλουν να δουν κάποιον να το παλεύει για να μείνουν και να το παλέψουν και αυτοί. Όταν η γνώση μαζί με την λογική συντελεί στην επίλυση ενός προβλήματος δεν μπορούν να αντιληφθούν την άρνηση της λύσης.
Για όλα αυτά και τόσα άλλα, εμείς τι απαντάμε; Επιχειρήματα περί ιδεολογίας, πάγιων εμποδίων, πολιτικής άρνησης. Απόρριψη και απραξία χωρίς πραγματικό διάλογο. Αυτό οι νέοι μας το βιώνουν και τους απωθεί. Δεν ανέχονται τις αγκυλώσεις , την άρνηση της πραγματικότητας, την έλλειψη μόρφωσης, την αναξιοκρατία.
Και σαν νέοι, είναι αιχμηροί και κοφτεροί. Μόλις νοιώσουν αυτήν τη αντιμετώπιση σταματάνε να μιλάνε, να προτείνουν. Κρίνουν ότι εδώ, στην χώρα τους, δεν μπορούμε να…. συνεννοηθούν με κανέναν, τίποτα δεν πρόκειται να γίνει και τίποτα δεν θα αλλάξει. Δεν υπάρχει ελπίδα. Και αποφασίζουν ότι πλέον η μόνη επιλογή είναι να κοιτάξουν τον εαυτό τους και την επιβίωση τους, να φύγουν.
Κάποτε ακούγαμε ότι με παλιά υλικά δεν μπορείς να φτιάξεις το καινούργιο. Σωστά, εμείς είμαστε τα παλιά υλικά.
Πρέπει να δώσουμε πρωταγωνιστικό ρόλο στους νέους. Τους δίνουμε την ευκαιρία να μιλούν για τα όνειρά τους και τους εγκαταλείπουμε. Κάποια στιγμή πρέπει να τους βοηθήσουμε τα όνειρα να μην μείνουν όνειρα αλλά να υλοποιηθούν. Ας αντιληφθούμε επιτέλους ότι όνειρα τους δεν είναι μόνο ο μισθός. Είναι η ευχαρίστηση να ζουν σε μία χώρα σύγχρονη, μοντέρνα. Να συμμετέχουν και να οδηγούν μία κοινωνία που προχωράει, εξελίσσεται και βελτιώνεται γιατί θέλει το σωστό και το καλό.
Να ξεκινήσουμε δημιουργώντας το περιβάλλον να μας δείξουν τις δυνατότητές τους. Πρέπει να τους σπρώξουμε, να τους βάλουμε εμείς, στα πιο βαθιά νερά της κοινωνίας μας. Να συμμετέχουν σε σημαντικές αποφάσεις. Να τους δώσουμε χώρο να εκφράζονται και να συνομιλούν με αυτούς που παίρνουν αποφάσεις. Να φανταστούμε ένα συμβούλιο οικονομικών με πολιτικούς και επιστήμονες όπου θα συζητήσουν από την αρχή μέχρι το τέλος επιστημονικά και λογικά. Και να αποφασίσουμε ότι αυτά που προτείνουν, σε μία… παράλληλη κυβέρνηση , θα τα εφαρμόσουμε για να δούμε και τα αποτελέσματά τους.
Εδώ θα φανεί και η δική μας εμπειρία και συμβολή αναλογιζόμενοι αν ο τρόπος λειτουργίας – που εφαρμόσαμε εμείς- και κρίνοντας από το αποτέλεσμα ήταν αποδοτικός ή όχι- η απάντηση είναι προφανής και λογικά πρέπει να αλλάξει. Θα εκπλαγούμε ευχάριστα.
Πρέπει τώρα, που είναι νέοι, να κάνουν τα λάθη τους. Ο ρόλος μας είναι να κάνουν το δυνατόν λιγότερα και να άρουμε τα εμπόδια που τους σταματάνε, μέχρι εκεί. Μόνο έτσι θα γίνουν καλύτεροι από εμάς άρα και η χώρα μας καλύτερη.
Και επειδή φοβόμαστε και μιλάμε για λάθη, δεν νομίζω ότι θα κάνουν χειρότερα από τα δικά μας.