Στην ομηρική ασπίδα του Αχιλλέα, πάνω στο τεχνούργημα αυτό που κατασκεύασε ο τεχνίτης-θεός Ήφαιστος για τον ήρωα της Ιλιάδας έπειτα από παραγγελία της μητέρας του Θέτιδας, παρατάσσονται μέσα σε ομόκεντρους διακοσμητικούς δακτυλίους μια σειρά από εικόνες που δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια συνοπτική αλλά ουσιώδης απεικόνιση του κόσμου. Το φυσικό περιβάλλον περιγράφεται αδρά στις παρυφές του. Η γη, η θάλασσα, το ουράνιο στερέωμα. Και έπειτα μέσα σε αυτό το φυσικό πλαίσιο αναπτύσσονται οι διαχρονικές ανθρώπινες δραστηριότητες. Η καλλιέργεια της γης, το κυνήγι, η κτηνοτροφία και μια σειρά από άλλες κοινωνικές και παραγωγικές εκφάνσεις. Μέσα στο φάσμα των εικόνων που απαρτίζουν τη διακόσμηση της ασπίδας δεσπόζει το αντιθετικό ζεύγος δύο πόλεων. Μια πόλη που ευημερεί σε καιρό ειρήνης και μια πόλη που πολιορκείται. Αυτό που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι πως στην πρώτη πόλη λαμβάνουν χώρα δύο γεγονότα. Ένας γάμος και μια δίκη. Μια δίκη χαρακτηρίζει λοιπόν μια πόλη που ευημερεί πέρα από τη δημιουργία μιας νέας οικογένειας. Ίσως ο Όμηρος ήθελε να δείξει πως δεν υπάρχουν ουτοπίες αλλά μονάχα ευτοπίες.

Ωστόσο δεν μπορώ να μη σκεφτώ πως μια περίοδος ειρήνης σε μια κοινωνία εθιμικού δικαίου θα δημιουργούσε όντως το κατάλληλο έδαφος για μια δίκη. Θα άφηνε το περιθώριο να αποδοθούν ευθύνες και ποινές, ψύχραιμα και δίκαια. Το να κάνει κάποιος αναγωγή στο σήμερα είναι άτοπο. Δεν είμαστε πόλις, αλλά έθνος κράτος, δεν έχουμε πόλεμο και η Δικαιοσύνη λειτουργεί ως ανεξάρτητη εξουσία-αρχή μέσα σε συγκεκριμένο δικονομικό πλαίσιο και όχι εθιμικά. Γενικά καμία ομοιότητα δεν υπάρχει ανάμεσα στο σήμερα και την ομηρική κοινωνία εάν υπήρξε άλλωστε ποτέ με τη μορφή που περιγράφεται στα έπη. Εκτός από το γεγονός ότι αναφερόμαστε πάντα σε κοινωνίες.

Πολιτικά όμως βρίσκω μια χρήσιμη προσέγγιση του θέματος. Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται στο εξωτερικό και όλα δείχνουν πως υπάρχουν οι ενδείξεις μιας δύσκολης συμφωνίας. Καθημερινά ωστόσο δέχεται πιέσεις μέσω διαρροών των εκάστοτε θεσμών, οργάνων και κύκλων και ενίοτε επιθέσεις που αναμασούν τα συνήθη στερεότυπα για τη γένεση της κρίσης. Η κυβέρνηση απαντάει αναλόγως και περιμένει επίσημες διαδικασίες και δηλώσεις. Αμύνεται. Στο εσωτερικό όμως μέσω μεμονωμένων βουλευτών καλλιεργεί οικειοθελώς και ποικιλοτρόπως ρήξεις και εντάσεις σε μια ακόμη προσπάθεια να διαχωρίσει την ήρα από το στάρι. Να ξεχωρίσει τους άμεμπτους από αυτούς που φέρουν ευθύνη. Όχι ποινική ευθύνη προφανώς. Αυτή ανήκει στη Δικαιοσύνη. Αλλά ηθική ευθύνη. Κάτι που μεταφράζεται σε ένα υπεραπλουστευμένο «ή μαζί μας ή με τους άλλους». Προσπαθεί με πολιτικά κριτήρια να αποφανθεί για πρόσωπα ή και ομάδες που δεν ανήκουν στην πολιτική και ασκεί αντιπολίτευση για να μη δεχτεί αντιπολίτευση. Όλο αυτό γίνεται σε μια προσπάθεια να αποσιωπηθεί η αθέτηση των εμβληματικότερων προεκλογικών δεσμεύσεων και ο εσωκομματικός διάλογος που θεριεύει ενόψει των εξελίξεων. Και φυσικά αποτελεί μια μικροπολιτική διαχείριση της δύσκολης πραγματικότητας, τακτική αυτονόητη για τα ελληνικά πολιτικά δεδομένα. Δυστυχώς δεν αποτελεί πλεονέκτημα για την ελληνική πλευρά αλλά επιχείρημα για αυτούς που κάθονται απέναντι στο τραπέζι. Ούτως ή άλλως όταν τελειώσει όλη αυτή η σύνθετη διαδικασία που ονομάζουμε διαπραγμάτευση καθώς και η ένταση που επιφέρει θα έχουμε όλο τον χρόνο να συζητήσουμε και να αποδώσουμε ή όχι ηθικές ευθύνες όπου αναλογούν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News