Έχουν δίκιο οι υποστηρικτές του κυβερνώντος κόμματος όταν λένε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ευθύνεται για όλα τα δεινά της μεταπολίτευσης. Μπορεί η σημερινή κυβέρνηση να χρησιμοποίησε και να αξιοποίησε τις χειρότερες εκφάνσεις και πρακτικές του μεταπολιτευτικού πολιτικού μας συστήματος, όμως σίγουρα δεν κρίνεται για τα 45 χρόνια της μεταπολίτευσης. Κρίνεται για τα δικά της πεπραγμένα. Για τα 4,5 χρόνια διακυβέρνησης της.
Ευθύνεται αποκλειστικά για τα δύο αχρείαστα χρόνια ύφεσης 2015-2016, ως αποτέλεσμα ιδεοληψιών και ανικανότητας, και την αδύναμη και αναιμική ανάκαμψη της διετίας που ακολούθησε. Η αναφορά στη διετία 2015-2016 έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς μιλάμε για μια περίοδο όπου, με μοναδική εξαίρεση την Ελλάδα, όλη η ευρωζώνη κάλπαζε στην ανάπτυξη. Η Ελλάδα το 2014, μετά από 6 χρόνια ύφεσης, είχε για πρώτη φορά παρουσιάσει ανάπτυξη 0,7%. Την διετία 2015–2016 η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα σε ολόκληρη την Ευρώπη που παρουσίαζε ύφεση -1,2%. Σήμερα, το δημόσιο χρέος ξεπερνά το 178% του ΑΕΠ, το ιδιωτικό ξεπερνά το ετήσιο ΑΕΠ, ενώ το χρέος του Δημοσίου προς ιδιώτες ξεπερνά τα δύο δισ. ευρώ.
Κρίνεται ακόμη για την ανηλεή φοροεπιδρομή και την ευθεία επίθεση προς τη μεσαία τάξη. Για τους 23 νέους φόρους που γονάτισαν τα μεσαία και χαμηλά στρώματα, την ώρα που καταγράφονταν εκρηκτική αύξηση κατά 2 δισ. ευρώ του μισθολογικού κόστους στο Δημόσιο. Πριν καν αρχίσει το προεκλογικών μπαράζ «τακτοποιήσεων» του 2019, η «φάμπρικα» των συμβασιούχων, με υπόσχεση μελλοντικής μονιμοποίησης, περιελάμβανε την αύξηση των συμβασιούχων από 64.434 που ήταν τον Αύγουστο του 2014 σε 103.124 τον Μάιος 2018. Οι θέσεις των μετακλητών ήταν 1.888 το 2014, ενώ τον Αύγουστο του 2018 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 2.442.
Έκτος όμως από τα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα, η κυβέρνηση κρίνεται για κάτι ίσως ακόμη σημαντικότερο. Για την συμπεριφορά της απέναντι στους θεσμούς και την Δημοκρατία. Η παραβίαση ρητών και άρρητων κανόνων του πολιτεύματος σε μια προσπάθεια να καταλάβουν, όπως οι ίδιοι έλεγαν, την «πραγματική εξουσία». Η εξουσία όμως σε μια Δημοκρατία δεν είναι μία και αδιαίρετη. Χωρίζεται στα τρία (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) και διαχέεται στην κοινωνία των πολιτών, στις ομάδες πίεσης, στους φορείς, στα ΜΜΕ, σε θεσμούς όπως οι Ανεξάρτητες αρχές. Η κυβέρνηση καταλαμβάνει μόνο ένα κομμάτι της εξουσίας (την εκτελεστική), ενώ η «πραγματική» εξουσία που ονειρεύονταν να καταλάβει, ανήκει αξιωματικά στον λαό και ασκείται στο όνομα του. Έτσι λειτουργεί ένα δημοκρατικό πολίτευμα.
Μια Δημοκρατία που η κυβέρνηση ποτέ δεν σεβάστηκε. Δεν την σεβάστηκε στην προσπάθεια της να ελέγξει και να φιμώσει ΜΜΕ. Δεν την σεβάστηκε απαξιώνοντας θεσμούς της. Δεν την σεβάστηκε προσπαθώντας να ελέγξει τη δικαιοσύνη, στήνοντας ένα παραδικαστικό κύκλωμα δίωξης «αντιφρονούντων». Δεν την σεβάστηκε με την ανοχή που έδειχνε σε παραβατικές συμπεριφορές που την υπονόμευαν. Δεν την σεβάστηκε κάθε φορά που εξέφραζε τον θαυμασμό και την υποστήριξη της σε αυταρχικά καθεστώτα. Δεν την σεβάστηκε όταν έσυρε τους πολίτες σε μια δημοψηφισματική διαδικασία παρωδία. Δεν την σεβάστηκε υποβαθμίζοντας συστηματικά το κοινοβούλιο, με ένα πρωτοφανή καταιγισμό άσχετων τροπολογιών τελευταίας στιγμής, με κατάχρηση των διαδικασιών επείγοντος και κατεπείγοντος, με την εργαλειοποίηση των κοινοβουλευτικών διαδικασιών για την εξόντωση πολιτικών αντιπάλων. Η Δημοκρατία δεν πιστεύει σε ιερούς σκοπούς για την επίτευξη των οποίων τα πάντα επιτρέπονται και όλα τα μέσα αγιάζονται. Αυτή η κυβέρνηση έδειξε ασέβεια προς την Δημοκρατία. Και η Δημοκρατία της απάντησε μέσα από την ψήφο των πολιτών.
* Ο Γεώργιος Νάστος είναι Ιδιωτικός υπάλληλος – Πολιτικός επιστήμονας