Για καιρό οι άνθρωποι καταστροφολόγησαν με επίκεντρο την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την πιθανότητα μιας τεχνητής νοημοσύνης που θα καταπνίξει την ανθρωπότητα. Υποβοήθησε (κι εμπνεύστηκε από αυτό το σενάριο) η ταινία «Ο εξολοθρευτής». Όμως αν συνεχίσουν οι ίδιοι ρυθμοί ανάπτυξης και δεν αλλάξει κάτι στην οικονομία, οι άνθρωποι θα εξεγερθούν πολύ πριν από τις μηχανές.
Ένας από τους λόγους που η «μεσαία τάξη» ελαττώνεται μπορεί να είναι οι φόροι, αλλά ένας άλλος σοβαρός λόγος για τον οποίο η μεσαία τάξη απειλείται με εξαφάνιση είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Μάλιστα οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η επερχόμενη επανάσταση στην τεχνητή νοημοσύνη μάλλον θα εξαλείψει πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας και πολύ ταχύτερα από το αναμενόμενο. Κι όχι μόνο στον τομέα των μεταφορών (αυτοκίνητα χωρίς οδηγό). Αναμένεται να επανακαθορίσει τα πάντα, από την παραγωγή έως το σύστημα υγείας και την ίδια τη Wall Street.
Πολλοί πιστεύουν πως ένα καθολικό βασικό εισόδημα, πληρωτέο από την πολιτεία, προς όποιον μένει εκτός εργασίας, είναι μια λύση. Άλλοι πάλι επιχειρηματολογούν πως θα εντείνει το πρόβλημα, αφού θα ελαττώσει το κίνητρο που ωθεί στην επιχειρηματικότητα και εν τέλει στην ανάπτυξη νέων θέσεων εργασίας καθώς εξαλείφονται οι παλαιότερες.
Φυσικά η λύση ανάμεσα σε αυτές τις δύο αντιμαχόμενες ιδέες –η ανέχεια και η ένδεια πρέπει να εξαλειφθούν ή είναι η απαραίτητη κινητήρια δύναμη για την ανθρωπότητα;– δεν έχει βρεθεί ακόμα έως σήμερα, από τον καιρό που την πρωτοδιατύπωσε ο Αριστοφάνης στον Πλούτο. Ούτε κάποια χρυσή τομή.
Στην Αμερική φοβούνται πως μετά τον περιορισμό στη μετανάστευση ο νέος πρόεδρος θα επιτεθεί στους αυτοματισμούς και την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό βέβαια θα επιταχύνει την ανάπτυξή τους σε άλλα μέρη του κόσμου και θα θέσει σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο τις θέσεις εργασίας στην Αμερική.
Ο «απομονωτισμός» και η «ανακοπή της παγκοσμιοποίησης» μάλλον έχουν πάψει προ πολλού να είναι εφικτές επιλογές στο πλανητικό χωριό μας. Καλό θα ήταν, στην περίπτωση της χώρας μας όπου προσπαθούμε να επινοήσουμε ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση και ανάπτυξης της οικονομίας μας, να έχουμε στον νου μας αυτές τις μικρές λεπτομέρειες που συνθέτουν, κι αυτές, το παζλ της κρίσης και θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις τύχες ολόκληρων τάξεων κι ολόκληρων κοινωνιών.
*Ο Βασίλης Δήμος, είναι Διδάκτωρ Χημικός Μηχανικός.