Μια από τις επαναλαμβανόμενες εικόνες των δελτίων ειδήσεων είναι αυτή του υπ. Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη επάνω στη μηχανή του να περιμένει χαμογελαστός τους δημοσιογράφους του οικονομικού ρεπορτάζ για να του αποσπάσουν μια δήλωση. Το αντισυμβατικό image υπήρξε το διαβατήριο με το οποίο εισήλθε ο κ. Βαρουφάκης στη δημόσια ζωή, κέρδισε χιλιάδες ψήφους στις τελευταίες εκλογές και έγινε ο υπουργός της «αριστερής» διαπραγμάτευσης με τους εταίρους. Η αγαστή σχέση του με ΜΜΕ, συμβατικά και ασύμβατα, δεν κρύφθηκε ποτέ: από τις πρωινές ενημερωτικές εκπομπές της τηλεόρασης στις οποίες έγινε ο βασικός «ειδικός» αντιμνημονιακός αναλυτής, τη χρήση των social media ανά πάσα στιγμή και τόπο, μέχρι τη δημοσιοποίηση -αυτόβουλα ή μη- της ιδιωτικής του ζωής. Η υφολογική και ενδυματολογική διαφορά του απέναντι στους τεχνοκράτες οικονομολόγους, η συστηματική επιλογή του να μην ασχολείται τόσο με αριθμούς, όσο να μιλά με παραβολικό τρόπο για μακροοικονομικά θέματα και, κυρίως, οι καταστροφολογικές προφητείες του, τον έκαναν δημοφιλή σε μια μεγάλη γκάμα μέσων. Κέντρισαν επίσης το ενδιαφέρον των ξένων δημοσιογράφων μετά την ανάληψη του υπουργείου Οικονομικών και κυρίως μετά τη θεαματική σύγκρουση που επέλεξε οn camera με τον πρόεδρο του Eurogroup .

Από τότε όμως που εκνεύρισε τον κ. Ντάισελμπλουμ σηματοδοτώντας το νέο μεγάλο σύγχρονο «όχι» του ελληνικού έθνους (το γνωστό «wow») μέχρι σήμερα τα πράγματα δείχνουν να έχουν αλλάξει πολύ. Είναι σαν να έχουν περάσει χρόνια από τότε. Ο ποπ σταρ οικονομολόγος-υπουργός χάνει γρήγορα την αίγλη του και δέχεται από όλα σχεδόν τα διεθνή Μέσα σφοδρή κριτική που συνοδεύει τα καυστικά σχόλια απέναντί του από τους Ευρωπαίους ομολόγους του. Ο παραγκωνισμός του από τη διαπραγμάτευση φημολογείται έντονα, όμως ο βασικός του ρόλος, η διαρκής ενασχόληση με τα μίντια δεν υποχωρεί είτε για τα θέματα αρμοδιότητάς του είτε για να «διαφημίσει» τις στιγμές προσωπικής του χαλάρωσης και διασκέδασης. Είναι προφανές ότι έχει αγαπήσει τα μίντια παραπάνω από ό,τι τον έχουν αγαπήσει. Αν και η σημασία των συνεχών δηλώσεών του έχει υποχωρήσει αυτός αναζητά να περικυκλωθεί από τους δημοσιογράφους σαν έφιππος καβαλάρης, για να τους πυροβολήσει με μια ακόμη ειρωνική ατάκα ή μια ημιτελή ή αντιφατική πληροφορία.

Η επιθυμία του κ. Βαρουφάκη να ακκίζεται με τα μικρόφωνα σαν χολιγουντιανός ήρωας δράσης την ώρα που όλα είναι μετέωρα και αβέβαια, είναι μια εικόνα που καλό είναι να μείνει στη μνήμη μας. Είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι ο άνθρωπος που έτυχε της μεγαλύτερης εμπιστοσύνης από την κοινή γνώμη για να ομιλεί για το μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα που βρήκε τη χώρα μεταπολεμικά ήταν ένας άνθρωπος που επιζητούσε διαρκώς και με κάθε τρόπο την ανέμελη δημοσιότητα. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ανατέθηκε ο κρισιμότερος πολιτικός ρόλος σε έναν άνθρωπο που θέλει και καταφέρνει να παίξει με επιτυχία τον ρόλο ενός σούπερ ήρωα των κόμικς. Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι η ενσάρκωση όλων των σύγχρονων κωδικών επικοινωνιακής προώθησης της αντισυστημικότητας. Το μοντέλο πάνω στο οποίο μπορεί να μελετηθεί το πώς ο επιστημονικός λόγος γίνεται δημοφιλής και ριζοσπαστικός εμφορούμενος όλους τους κανόνες εντυπωσιασμού της ενημερωδιασκέδασης. Επίσης είναι εκείνη η περίπτωση με την οποία μπορεί να μελετηθεί ιδανικά το πώς η (αριστερή) πολιτική συγγενεύει με ένα (αντισυμβατικό έστω) reality της τηλεόρασης.

Ο κόσμος του θεάματος δεν είναι συντηρητικός εξ ορισμού. Είναι ένας κόσμος που αναζητά το διαφορετικό, το εντυπωσιακό, ακόμα και την παρέκκλιση. Όχι μόνο δεν αποκλείει αλλά εξιδανικεύει και προβάλει κατά κόρον αυτόν που αγαπάει το είδωλό του, που επιδεικνύει τη μοναδικότητά του, που δεν μπορεί να αναγνωρίσει τα όριά του, που ανακαλύπτει υπαρκτές ή ανύπαρκτες διαφορές και εχθρότητες. Αυτόν που μπορεί να προσβάλει από τη θέση του «καβαλημένου», του εναλλακτικού, του γνώστη της μοναδικής αλήθειας. Αυτόν που νομίζει ότι βάλλεται από παντού, από το χέρι μιας αόρατης συνωμοσίας. Στο πρόσωπο του Γιάνη Βαρουφάκη ο κόσμος του θεάματος βρήκε τον ιδανικό πολιτικό πρωταγωνιστή του. Όχι έναν βαρετό και συμβατικό οικονομολόγο αλλά έναν ανοικονόμητο εικονοποιό. Καθρέφτης του σύγχρονου ναρκισσισμού μας ο υπ. Οικονομικών έχει αρχίσει βέβαια να γίνεται θύμα αυτού που τον ανέδειξε και κυρίως της αδηφάγας αυταρέσκειάς του. Γιατί, καλώς ή κακώς, στον κόσμο του θεάματος φτάνει ένα απλό συμβάν (ή ένα Eurogroup) για να ραΐσει το γυαλί, να προδοθεί η αυτοσκηνοθεσία, να φανεί η υπερφίαλη απομόνωση, να επανέλθει η αίσθηση της ντροπής και της γελοιότητας.

*Ο Βασίλης Βαμβακάς είναι Eπίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News